Ngành công nghiệp ô tô Đức gặp khó

Audi hiện có khoảng 88.000 nhân viên trên toàn cầu, trong đó 55.000 người làm việc tại Đức. Công ty mẹ của Audi là Volkswagen cũng gặp khó khăn tương tự. Tháng 12-2023, tập đoàn này công bố kế hoạch cắt giảm 35.000 việc làm tại Đức từ nay đến năm 2030.

Bầu không khí ảm đạm không chỉ riêng ở Volkswagen. Kết quả hoạt động kinh doanh quý 3-2024 của các thương hiệu xe khác như Mercedes, BMW và Porsche là đáng báo động khi lượng xe bán ra tại Trung Quốc sụt giảm thê thảm, chỉ chiếm hơn 1/3 so với mức sản xuất. Tính từ năm 2019, các nhà sản xuất ô tô Đức đã cắt giảm khoảng 46.000 việc làm. Theo bà Hildegard Muller, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp ô tô Đức, con số này có nguy cơ tăng lên gần gấp 3 lần trong vòng một thập kỷ tới.

Giới chuyên gia tại Đức giải thích, sự trượt dốc chóng mặt của ngành công nghiệp ô tô Đức đánh dấu hồi kết cho một giai đoạn ngoại lệ, thời kỳ mà nhu cầu to lớn của Trung Quốc đã đáp ứng được sự chuyên biệt hóa của Đức về các dòng xe động cơ nhiệt cỡ lớn được sản xuất tại Đức. Trong những năm 2000-2010, tầng lớp trung lưu mới trỗi dậy ở Trung Quốc đã đổ xô sắm các mẫu xe cao cấp được sản xuất tại Đức nhằm thể hiện vị thế xã hội.

Người lao động tập trung bên ngoài nhà máy Audi ở Brussels, Bỉ sau khi Audi thông báo cắt giảm 1.500 việc làm ở Bỉ. Ảnh: DW

Lợi nhuận thu được tại Trung Quốc trong những năm 2010 đã khiến Volkswagen cùng với các công ty con Porsche và Audi mờ mắt, phớt lờ những điểm yếu cấu trúc của công ty mẹ Volkswagen, vốn đã gặp tình trạng thừa sản xuất và biên lợi nhuận thấp trong một thời gian dài.

Đại dịch Covid-19 là một bước ngoặt quan trọng. Vào lúc lượng xe bán ra tại châu Âu giảm liên tục, thêm đại dịch làm cho khả năng sinh lời của các nhà máy của Volkswagen càng tồi tệ. Cùng lúc này, các chính sách của Trung Quốc khuyến khích người dân mua hàng nội địa cũng đã làm giảm mạnh thị phần ô tô Đức, từ mức 26,4% trong năm 2020 xuống còn 20,3% trong quý 1-2024 (theo số liệu của Liên đoàn ngành ô tô Đức).

Trong khi đó, hãng xe BYD của Trung Quốc đã có mức tăng trưởng ngoạn mục. Năm 2022, BYD đã đánh bật Volkswagen, trở thành nhà sản xuất ô tô hàng đầu tại Trung Quốc khi cho trình làng các mẫu xe điện có giá rất cạnh tranh và đi tiên phong trong phần mềm tích hợp.

Không chỉ bị Trung Quốc cạnh tranh, Volkswagen còn bị các đại tập đoàn phần mềm của Mỹ đe dọa. Công ty Cariad, thuộc Volkswagen, chuyên phát triển các phần mềm, được thành lập năm 2020. 4 năm sau và qua nhiều lần tái cơ cấu, Cariad, theo lý thuyết phải cung cấp phần mềm tích hợp cho các loại xe của hãng, đã bị một khoản lỗ hoạt động đến 2 tỷ EUR trong 3 quý năm 2024, sau mức lỗ 2,4 tỷ EUR vào năm 2023.

Thiệt hại sau cùng có thể lên đến 30 tỷ EUR do những chậm trễ và những khoản đầu tư dự định để bù đắp những khoản lỗ đó. Những khoản lỗ lũy kế này của Cariad đã trở thành một thảm họa công nghiệp cho Volkswagen kể từ sau vụ tai tiếng gian lận động cơ diesel năm 2015.

Dù vậy, tuy bị Tesla và BYD bỏ xa, Volkswagen vẫn là hiệu xe điện đứng hàng thứ ba thế giới. Các thương hiệu Mercedes, BMW, Audi và Porsche vẫn rất được ưa chuộng trên thị trường quốc tế, nhờ thế mạnh như sự thoải mái khi điều khiển, chất lượng, mã lực...

MINH CHÂU