Ngành báo chí, truyền thông có 'hẹp cửa' việc làm?

Trong mấy năm trở lại đây, nhóm ngành báo chí, truyền thông trở nên “nóng”. Ảnh minh họa: INT

Việc các cơ quan báo chí thực hiện sáp nhập, hợp nhất, tinh giản bộ máy cùng phát triển của AI khiến nhiều học sinh lớp 12 băn khoăn trong việc chọn ngành, trường học có đào tạo báo chí, truyền thông đa phương tiện.

Yên tâm cơ hội việc làm?

Tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp năm 2025, em Nguyễn Ngọc Châu - học sinh lớp 12, Trường THPT Trương Định (Hoàng Mai, Hà Nội) đặt câu hỏi, có nên chọn học ngành báo chí truyền thông hay không, nhất là trong bối cảnh các cơ quan báo chí thực hiện sáp nhập, hợp nhất, tinh giản bộ máy. Ngọc Châu lo lắng về cơ hội việc làm nếu học ngành này.

Biết con trai thích chụp ảnh, viết lách nên gia đình chị Nguyễn Thanh Mai ở TP Sầm Sơn (Thanh Hóa) ủng hộ con chọn ngành báo chí, truyền thông đa phương tiện. Tuy nhiên, chị lo lắng sẽ khó tìm công việc như mong muốn sau khi tốt nghiệp, nhất là sau 4 - 5 năm nữa, cơ hội để con có được công việc tại cơ quan báo chí là rất “hẹp”. Thực tế này khiến chị Mai và con phân vân không biết có nên lựa chọn ngành học này để đăng ký xét tuyển hay không.

Trước băn khoăn của học sinh và phụ huynh, các cơ sở giáo dục đại học có đào tạo ngành báo chí, truyền thông đa phương tiện cho rằng, chủ trương các cơ quan báo chí sáp nhập, tinh giảm bộ máy có những tác động đến thị trường lao động, nhưng về cơ bản không biến động “đột biến”.

TS Nguyễn Phi Long - Trưởng phòng Đào tạo, Học viện Phụ nữ Việt Nam cho hay, năm nay, học viện dự kiến tuyển sinh hơn 1.800 chỉ tiêu cho 12 ngành đào tạo, trong đó có ngành Truyền thông đa phương tiện. Đây là một trong số ngành học “hot”, thu hút lượng lớn thí sinh đăng ký xét tuyển hằng năm. “Học báo chí, truyền thông đa phương tiện không chỉ làm việc trong lĩnh vực báo chí mà có thể làm việc ở nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp khác nhau”, TS Nguyễn Phi Long trao đổi.

Trong thời đại công nghệ số, TS Nguyễn Phi Long cho rằng, lĩnh vực truyền thông đa phương tiện hiện diện trên mọi mặt của đời sống xã hội nên thí sinh yêu thích ngành học này có thể yên tâm về cơ hội việc làm, không lo thất nghiệp. Học ngành này, sinh viên được thỏa sức đam mê sáng tạo. “Nhiều sinh viên theo học ngành học này có thể kiếm được việc làm phù hợp với năng lực, sở trường ngay từ khi chưa ra trường”, TS Nguyễn Phi Long chia sẻ.

Học sinh tìm hiểu ngành Truyền thông đa phương tiện của Trường Đại học Thăng Long. Ảnh: NTCC

Trang bị kỹ năng thích ứng

Việc sáp nhập cơ quan báo chí có ảnh hưởng không nhỏ đến công tác đào tạo báo chí nói chung, TS Vũ Thị Thanh Nhàn - Trưởng khoa Truyền thông đa phương tiện, Trường Đại học Thăng Long nhận định. Ngành Truyền thông đa phương tiện của trường đào tạo theo hướng ứng dụng. Mỗi năm, nhà trường đào tạo từ 120 - 180 chỉ tiêu với 25 sinh viên/lớp.

Theo đó, Trường Đại học Thăng Long đào tạo sinh viên theo 3 hướng chính: Biết chụp ảnh, thiết kế, quay phim từ cơ bản đến nâng cao. Từ đó, sinh viên ra trường được trang bị đủ kỹ năng đáp ứng yêu cầu của các nhà tuyển dụng. “Nếu thí sinh yêu thích ngành báo chí, truyền thông đa phương tiện này nên tự tin, thích ứng. Ngành này có nhiều thú vị nhưng cũng vất vả. Các em cần biết mình yêu thích gì, năng lực ở đâu trước khi đưa ra quyết định chọn ngành, chọn trường”, TS Vũ Thị Thanh Nhàn khuyến nghị.

Chia sẻ tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp 2025 hôm 16/3, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhìn nhận, học truyền thông không phải chỉ làm báo. Đây là ngành rộng và có nhiều vị trí việc làm đa dạng. Không chỉ ở Việt Nam, cả thế giới, truyền thông vẫn là một ngành “hot”.

Thay vì băn khoăn, lo lắng, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương cho rằng, phụ huynh, học sinh cần trang bị cho mình kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm thật tốt để có cơ hội chọn việc, thích ứng “nhảy việc” trong tương lai. Các em sẽ dễ thành công hơn nếu lựa chọn những ngành nghề phù hợp với tố chất, đam mê của mình.

Nêu một khái niệm khá thú vị: “nhà báo robot”, với những điểm mạnh như xử lý thông tin nhanh, dễ dàng lan tỏa thông tin trên một nền tảng rộng. Tuy nhiên, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh, “nhà báo robot” không thể thay thế con người vì ở Việt Nam, trách nhiệm của nhà báo không đơn thuần là đưa tin, mà còn đóng vai trò phản biện chính sách, định hướng thông tin.

Nhà báo cần hiểu biết sâu rộng để đưa tin chân thực, phục vụ các mục tiêu nhân văn, vì cộng đồng. Công nghệ phát triển mang đến những mặt tiêu cực như: Gây nhiễu, phát tán thông tin, hình ảnh giả mạo. Đây là thách thức với ngành truyền thông. “Song càng như vậy, càng cần vai trò của những nhà báo chân chính”, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương nhấn mạnh.

Năm nay, nhiều trường đại học thay đổi tổ hợp xét tuyển. Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn khẳng định, điều đó không có vấn đề gì lớn, bởi Quy chế tuyển sinh sẽ linh hoạt. Do vậy, việc của thí sinh là học theo năng lực, sở trường. Các trường tuyển sinh theo đúng yêu cầu đặt ra, hệ thống phần mềm sẽ lựa chọn những thông tin tốt nhất cho thí sinh.

Dự kiến năm nay không hạn chế về số lượng tổ hợp xét tuyển, vì vậy, Thứ trưởng khuyên thí sinh tập trung học tốt theo năng lực, sở trường. Các cơ sở giáo dục đại học sẽ phải tuyển sinh theo tổ hợp phù hợp với ngành đào tạo và yêu cầu đặt ra. Bộ GD&ĐT cũng đặt ra yêu cầu cụ thể cho từng trường, ngành đào tạo.

Minh Phong