Ngân sách dành hơn 30 nghìn tỷ đồng thực hiện miễn học phí kể từ ngày 1/9/2025

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Nguyễn Kim Sơn báo cáo trước Quốc hội. Ảnh: Quang Vinh.

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Kết luận phiên họp ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594-CV/VPTW ngày 1/3/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng đã chỉ đạo: “Quyết định miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống trường công lập; Các đối tượng học sinh khác thực hiện theo quy định của pháp luật”.

Tại Công văn số 14251-CV/VPTW ngày 11/4/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, Thường trực Ban Bí thư đã chỉ đạo “Kịp thời tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và bổ sung đối tượng học sinh các trường tư thục, dân lập được hỗ trợ học phí, bảo đảm công bằng trong tiếp cận chính sách của Đảng và Nhà nước”.

Theo ông Sơn, đến thời điểm hiện nay, ngân sách nhà nước đã thực hiện miễn, giảm, không thu học phí cho các đối tượng: miễn, hỗ trợ học phí cho tất cả trẻ em mầm non 5 tuổi (kể cả trẻ em học trường tư thục, dân lập); học sinh tiểu học công lập không phải đóng học phí, hỗ trợ tiền đóng học phí đối với học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục ở địa bàn không đủ trường công lập; miễn học phí đối với học sinh trung học cơ sở ở thôn/bản đặc biệt khó khăn, xã khu vực III vùng dân tộc và miền núi, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển, hải đảo theo quy định của cơ quan có thẩm quyền; miễn học phí cho người tốt nghiệp trung học cơ sở học tiếp lên trình độ trung cấp; miễn, hỗ trợ học phí cho một số đối tượng vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, đối tượng yếu thế, đặc thù khác.

Đồng thời, tại Điều 16 Nghị định số 81/2021/NĐ-CP cũng quy định chính sách giảm 50%-70% học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho nhiều đối tượng học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh thuộc đối tượng chính sách xã hội, học sinh dân tộc (học ở trường công lập và trường dân lập, tư thục).

Các Đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Vinh.

Ngoài quy định chung, hiện nay, đã có 10 tỉnh, thành phố đã ban hành Nghị quyết của Hội đồng nhân dân về hỗ trợ học phí mầm non, phổ thông năm học 2024-2025 cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông trên địa bàn. Chưa kể, từ ngày 1/9/2025 bổ sung mở rộng thêm đối tượng học sinh trung học cơ sở ngoài vùng dân tộc miền núi, vùng đặc biệt khó khăn, bãi ngang ven biển (cả tư thục) được miễn, hỗ trợ học phí. Như vậy, ngoài các quy định các đối tượng đã được ngân sách Nhà nước miễn, hỗ trợ, không phải đóng học phí nêu trên, vẫn còn nhiều trẻ em mầm non dưới 5 tuổi, học sinh trung học phổ thông, người học học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục vẫn đang phải đóng học phí.

Để đảm bảo thời gian thực hiện chính sách ngay từ năm học 2025-2026 (bắt đầu từ tháng 9/2025) theo Kết luận của Bộ Chính trị, dự thảo Nghị quyết được xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Điều 26, Điều 50, Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 64/2025/QH15. Chính phủ đã đề xuất và được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa Nghị quyết vào Chương trình Kỳ họp thứ 9 Quốc hội Khóa XV, đồng thời đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo khẩn trương xây dựng Nghị quyết. Trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị quyết, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lấy ý kiến các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Kiểm toán Nhà nước và đăng tải trên Cổng thông tin của Chính phủ và Cổng thông tin điện tử của Bộ Giáo dục và Đào tạo; trình Bộ Tư pháp thẩm định và trình Chính phủ thông qua.

Ngày 15/4/2025, Chính phủ có Tờ trình số 203/TTr-CP trình Ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Nghị quyết. Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Thông báo số 1336/TB-VPQH ngày 28/4/2025 của Văn phòng Quốc hội, ý kiến thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Văn hóa và Xã hội tại Báo cáo số 339/BC-UBVHXH15 ngày 24/4/2025, Chính phủ đã hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Về nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết, ông Sơn thông tin: Thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594-CV/VPTW ngày 1/3/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng về việc miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống trường công lập; trên cơ sở rà soát quy định hiện hành, ngoài đối tượng được miễn, giảm, hỗ trợ, không phải đóng học phí đã được pháp luật quy định, Nghị quyết bổ sung các đối tượng được miễn, hỗ trợ đóng học phí gồm: Trẻ em mầm non dưới 5 tuổi đang học tại các cơ sở giáo dục; Học sinh trung học phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục.

Theo dự thảo Nghị quyết, ngân sách Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục.

Theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó: 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%). Trong đó, tổng ngân sách nhà nước đã và sẽ thực hiện miễn, không thu, hỗ trợ học phí kể từ ngày 1/9/2025 theo các quy định hiện hành là 22,4 nghìn tỷ đồng. Số ngân sách nhà nước dự kiến phải bổ sung thêm khi Nghị quyết của Quốc hội được ban hành là 8,2 nghìn tỷ đồng. Riêng kinh phí để thực hiện miễn, hỗ trợ học phí cho người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác là 774,2 tỷ đồng cho 431.551 học viên (đều là học viên công lập, hiện nay chưa có học viên tư thục).

Thẩm tra vấn đề trên, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội cho hay, Ủy ban cơ bản nhất trí với chính sách miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập, dân lập, tư thục của dự thảo Nghị quyết.

Về phương thức chi trả hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, căn cứ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban đề nghị Chính phủ nghiên cứu, quy định việc chi trả hỗ trợ học phí cho nhóm đối tượng này theo phương thức cấp trực tiếp cho người học.

Về kinh phí thực hiện Nghị quyết, ông Vinh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học Chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác vào tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước để thực hiện việc miễn, hỗ trợ học phí từ năm học 2025 - 2026 cho các đối tượng theo dự thảo Nghị quyết. Đồng thời, đề nghị Chính phủ điều chỉnh dự toán ngân sách năm 2025 đối với các nhiệm vụ phát sinh năm 2025 gắn với việc triển khai Nghị quyết này.

Việt Thắng