Ngân hàng tiên phong, chính sách mở lối phát triển trái phiếu xanh

PV: Thưa ông, trong tiến trình huy động dòng vốn trái phiếu xanh, tạo tiền đề cho sự đầu tư mạnh mẽ vào các sáng kiến tài chính và dự án phát triển bền vững tại Việt Nam, ngành Ngân hàng thể hiện vai trò tiên phong ra sao?

Ông Lê Hoàng Tùng: Tài chính xanh là xu hướng tất yếu, không chỉ góp phần phát triển kinh tế bền vững mà còn giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn với chi phí hợp lý hơn.

Các ngân hàng không chỉ là bên phát hành trái phiếu xanh, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập tiêu chuẩn cho thị trường.

Việc ban hành khung trái phiếu xanh giúp nguồn vốn huy động phân bổ minh bạch, đúng mục đích, vào các lĩnh vực ưu tiên như: năng lượng tái tạo, giao thông sạch, quản lý tài nguyên nước… Đây là yếu tố then chốt thu hút sự quan tâm và dòng vốn từ các nhà đầu tư tổ chức, trong và ngoài nước. Từ đó, góp phần nâng cao vị thế của thị trường tài chính Việt Nam trên bản đồ khu vực và thế giới.

Ngành Ngân hàng còn đóng vai trò xúc tác, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và nhà đầu tư về cơ hội phát triển tài chính xanh. Các ngân hàng lớn chủ động tham gia thị trường, không chỉ giúp nâng cao thanh khoản của trái phiếu xanh, mà còn đặt ra những tiêu chuẩn cao hơn về quản trị, báo cáo và giám sát dòng vốn xanh, phù hợp với thông lệ quốc tế và định hình thị trường tài chính bền vững.

PV: Mặc dù thị trường trái phiếu xanh đang đứng trước nhiều cơ hội rộng mở, nhưng vì sao lộ trình phát triển lại chậm hơn so với thị trường chung, thưa ông?

Ông Lê Hoàng Tùng: Có thể thấy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam có giai đoạn tăng trưởng rất nhanh, nhất là trong giai đoạn 2019 - 2021, nhờ nhu cầu huy động vốn của doanh nghiệp lớn, cơ chế phát hành thuận lợi và sự quan tâm mạnh mẽ từ nhà đầu tư.

Tuy nhiên, trái phiếu xanh lại có lộ trình phát triển chậm hơn do quy trình phát hành phức tạp hơn so với trái phiếu doanh nghiệp thông thường, từ khâu xác định dự án, giám sát việc sử dụng vốn, đến báo cáo minh bạch với nhà đầu tư. Điều này đòi hỏi tổ chức phát hành có năng lực quản lý tốt và sẵn sàng chịu thêm chi phí để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Nhà đầu tư trong nước vẫn chưa có nhiều kinh nghiệm và thông tin về trái phiếu xanh. Thị trường tài chính xanh của Việt Nam còn ở giai đoạn đầu, dẫn đến nhu cầu đầu tư trái phiếu xanh chưa thực sự mạnh mẽ.

Tuy nhiên, với xu hướng toàn cầu hóa và cam kết của Chính phủ Việt Nam nhằm đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, chúng tôi tin rằng thị trường trái phiếu xanh sẽ sớm bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh thời gian tới.

PV: Vừa qua, Vietcombank đặt những dấu mốc đầu tiên trên thị trường thông qua đợt phát hành thành công 2.000 tỷ đồng. Yếu tố nào góp phần vào thành công của ngân hàng trong việc huy động trái phiếu xanh, thưa ông?

Ông Lê Hoàng Tùng: Để huy động vốn từ trái phiếu xanh thành công, chúng tôi nhận thấy cần một số yếu tố quan trọng.

Thứ nhất, ngân hàng cần năng lực tài chính tốt, hệ thống quản trị rủi ro chặt chẽ. Đồng thời, ngân hàng cũng cần khung trái phiếu xanh minh bạch được xây dựng theo các tiêu chuẩn quốc tế của Hiệp hội Thị trường Vốn Quốc tế (ICMA), Tổ chức Sáng kiến Trái phiếu Khí hậu (CBI)… Đây là yếu tố then chốt đảm bảo sự tin tưởng của nhà đầu tư, giúp họ dễ dàng đánh giá mức độ cam kết của tổ chức phát hành với phát triển bền vững.

Thứ hai, ngân hàng và doanh nghiệp phải có danh mục dự án xanh phù hợp, đáp ứng tiêu chí về ESG (môi trường, xã hội và quản trị). Việc lựa chọn và đánh giá dự án cần được thực hiện nghiêm ngặt, kèm theo cơ chế giám sát, báo cáo định kỳ để chứng minh hiệu quả sử dụng vốn.

Thứ ba, cần chiến lược truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức của nhà đầu tư về lợi ích trái phiếu xanh, nhằm hút vốn và tạo dựng hình ảnh thương hiệu mạnh mẽ về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và ngân hàng phát hành.

PV: Sau đợt phát hành thành công năm vừa qua, ông nhận định đâu là cơ hội và thách thức với các nhà phát hành trong việc huy động vốn đầu tư cho các dự án có tính chất bảo vệ môi trường, hướng đến sự phát triển bền vững?

Ông Lê Hoàng Tùng: Việc huy động vốn qua trái phiếu xanh đang mở ra nhiều cơ hội lớn, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam cam kết mạnh mẽ về mục tiêu phát triển bền vững và giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Về cơ hội, nhu cầu đầu tư vào các dự án xanh ngày càng tăng, từ các tổ chức tài chính trong nước và nhà đầu tư quốc tế. Hiện sự khác biệt về mặt lãi suất, kỳ hạn của trái phiếu xanh so với trái phiếu thông thường không lớn. Tuy nhiên, trong tương lai với sự phát triển mạnh mẽ của tài chính xanh, lãi suất trái phiếu xanh sẽ có xu hướng thấp hơn so với trái phiếu doanh nghiệp thông thường do sự hấp dẫn của sản phẩm này với các nhà đầu tư ESG. Nhờ đó, ngân hàng tiếp cận nguồn vốn dài hạn với chi phí cạnh tranh hơn so với trái phiếu doanh nghiệp thông thường.

Về kỳ hạn, trái phiếu xanh dự kiến có thời gian đáo hạn dài hơn, phù hợp với đặc thù của dự án xanh cần dòng vốn ổn định và dài hạn. Điều này giúp ngân hàng và doanh nghiệp có thêm dư địa quản lý dòng tiền và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn.

Hiện Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện khung pháp lý, tạo thuận lợi cho tổ chức phát hành trái phiếu xanh, góp phần chuẩn hóa thị trường và nâng cao niềm tin nhà đầu tư.

PV: Vậy những thách thức nào mà các nhà phát hành phải đối mặt khi huy động vốn cho các dự án thông qua trái phiếu xanh, thưa ông?

Ông Lê Hoàng Tùng: Các nhà phát hành đối mặt với không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn nhất là xác định và thẩm định dự án xanh. Các tiêu chuẩn đánh giá còn khác nhau giữa các tổ chức, đòi hỏi sự nhất quán trong quy trình giám sát và báo cáo, đảm bảo tính minh bạch. Chi phí tuân thủ và quản lý dòng vốn xanh cao hơn lô trái phiếu thông thường, đòi hỏi ngân hàng và doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng.

Để thúc đẩy thị trường trái phiếu xanh và tài chính xanh phát triển mạnh mẽ, chúng tôi cho rằng cần sự phối hợp đồng bộ giữa các chính sách ưu đãi từ cơ quan quản lý, trong đó, ba nhóm chính sách cần được đẩy mạnh.

Đó là tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý; ban hành hướng dẫn quy trình thẩm định, đánh giá mức độ “xanh”; tăng cường cơ chế ưu đãi cho các đối tượng tham gia trị trường tài chính xanh. Với tổ chức phát hành, cần xem xét chính sách ưu đãi về thuế, phí, miễn, giảm chi phí phát hành, cơ chế bảo hiểm, lãi suất, tăng room tín dụng, giảm dự trữ bắt buộc.

PV: Xin cảm ơn ông!

Ánh Tuyết