Nga - Ukraine đạt thỏa thuận ở Biển Đen

Với việc Tổng thống Donald Trump thúc đẩy việc nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến đã giết chết hàng chục nghìn người, các nhà đàm phán Hoa Kỳ đã di chuyển con thoi trong 3 ngày tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia giữa các phái đoàn từ Ukraine và Nga.

Trong các tuyên bố song song, Nhà Trắng cho biết mỗi quốc gia "đồng ý đảm bảo an toàn hàng hải, loại bỏ việc sử dụng vũ lực và ngăn chặn việc sử dụng tàu thương mại cho mục đích quân sự ở Biển Đen". Hoa Kỳ cho biết họ cũng sẽ tìm cách thực thi lệnh cấm tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng ở 2 quốc gia này.

Trong khi đó, Điện Kremlin cho biết thỏa thuận ngừng các cuộc tấn công ở Biển Đen chỉ có thể có hiệu lực sau khi dỡ bỏ các hạn chế đối với ngành nông nghiệp.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người đã chuyển sang ngoại giao sau áp lực nặng nề từ Trump bao gồm lệnh cấm tạm thời đối với viện trợ và chia sẻ thông tin tình báo của Hoa Kỳ, cho biết vẫn còn quá sớm để nói liệu các thỏa thuận có hiệu quả hay không, nhưng chúng là "những bước đi đúng đắn".

Zelensky cho biết các cuộc đàm phán cũng thảo luận về việc đưa các bên thứ ba vào để giám sát lệnh ngừng bắn trong tương lai. Ông cho biết Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia vẫn duy trì quan hệ với cả hai bên, có thể theo dõi tình hình ở Biển Đen và một quốc gia Trung Đông có thể xem xét thỏa thuận năng lượng.

Ông Trump sau khi nhậm chức đã nói chuyện trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin, chấm dứt sự tẩy chay của phương Tây đối với ông kể từ khi ông ra lệnh xâm nhập Ukraine vào năm 2022.

Trong bước đi cụ thể đầu tiên của Hoa Kỳ đối với Nga để đổi lấy sự tham gia, Nhà Trắng cho biết họ sẽ "giúp khôi phục quyền tiếp cận thị trường thế giới" cho xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga.

Hoa Kỳ chưa bao giờ trực tiếp áp dụng lệnh trừng phạt đối với ngành nông nghiệp của Nga nhưng đã hạn chế quyền tiếp cận các hệ thống thanh toán được sử dụng cho các giao dịch quốc tế.

Vấn đề này đã trở thành chủ đề thảo luận chính của Nga, nước này đã nói với các nước đang phát triển rằng chính sách của Hoa Kỳ, chứ không phải bản thân cuộc chiến, đang góp phần làm giá cả tăng cao.

Moscow cho biết thỏa thuận sẽ "có hiệu lực" sau khi "bãi bỏ các hạn chế trừng phạt" đối với Ngân hàng Nông nghiệp Nga và các "tổ chức tài chính khác tham gia vào hoạt động thương mại thực phẩm quốc tế" và chỉ sau khi họ được kết nối lại với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Zelensky đã lên tiếng báo động. "Chúng tôi tin rằng đây là sự suy yếu của lập trường và làm suy yếu các lệnh trừng phạt", ông nói.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov, người tham gia các cuộc đàm phán, cho biết các chi tiết về thỏa thuận Biển Đen vẫn đang được giải quyết. Ông cũng cảnh báo rằng nếu tàu chiến Nga di chuyển khỏi phía đông Biển Đen thì "Ukraine sẽ có toàn quyền thực hiện quyền tự vệ".

Đầu tháng này, Ukraine đã đồng ý với lệnh ngừng bắn vô điều kiện do Hoa Kỳ đề xuất, nhưng Nga đã từ chối, với cáo buộc Kiev muốn giành được nhiều lợi thế hơn trên chiến trường trước.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy Moscow đang tiến gần hơn đến việc đồng ý một lệnh ngừng bắn rộng rãi hơn và ưu tiên vận chuyển qua Biển Đen.

Một thỏa thuận trước đó do Liên Hợp Quốc làm trung gian cho phép hàng triệu tấn ngũ cốc và các loại thực phẩm xuất khẩu khác được vận chuyển an toàn từ các cảng của Ukraine, nhưng Nga đã phàn nàn rằng điều này không có lợi cho hoạt động thương mại của mình.

Trước thông báo của Hoa Kỳ về xuất khẩu nông sản, Lavrov đã cáo buộc các nước phương Tây cố gắng "kiềm chế" Nga như "Napoleon và Hitler". Cuộc đàm phán với Saudi diễn ra trong bối cảnh cả Nga và Ukraine đều leo thang các cuộc tấn công trên bộ, với việc Kyiv cho biết các đơn vị phòng không của họ đã bắn hạ 78 trong số 139 máy bay không người lái do Nga phóng vào thứ ba.

Tại thành phố Sumy, đông bắc Ukraine, các viên chức cho biết số thương vong do cuộc không kích của Nga vào một khu dân cư một ngày trước đó đã tăng lên 101 người bị thương, trong đó có 23 trẻ em, với một người lớn và một trẻ em trong tình trạng nguy kịch. Nga đã tiến vào một số khu vực của mặt trận trong nhiều tháng và hôm thứ Ba tuyên bố đã chiếm được thêm hai ngôi làng ở miền nam và miền đông Ukraine.

Ánh Vân