Nga siết vòng vây ở Pokrovsk, Ukraine đối mặt nguy cơ mất thêm lãnh thổ

Trong màn sương dày đặc phủ lên miền Đông Ukraine, Nga đang tung một lực lượng lớn vào Pokrovsk – thành phố khai thác than từng yên ả, nay trở thành điểm nóng dữ dội nhất của chiến trường Donetsk.

Khi các đợt pháo kích, không kích và tấn công bộ binh nối dài không dứt, câu hỏi lớn nhất lại vang lên: điều gì sẽ xảy ra nếu Pokrovsk thất thủ và liệu Ukraine đã chuẩn bị sẵn sàng cho kịch bản này hay chưa?

Nếu Pokrovsk thất thủ, Nga sẽ giành quyền kiểm soát một trong những nút giao đường sắt quan trọng nhất vùng Donetsk, từ đó mở ra cả hai hướng tiến công về phía Tây hoặc phía Bắc. Ảnh: Getty

Cuộc giao tranh quanh Pokrovsk diễn ra trong bối cảnh Nga lợi dụng thời tiết sương mù, một yếu tố khiến máy bay không người lái khó hoạt động để gia tăng nhịp độ tiến công. Sau hơn một năm ròng rã tìm cách xuyên thủng phòng tuyến, Moscow dường như quyết tâm kết thúc trận chiến bằng mọi giá.

Sau Pokrovsk, hướng tiến quân của Nga sẽ ở đâu?

Theo phân tích của chuyên gia Pasi Paroinen thuộc tổ chức Black Bird Group tại Phần Lan, sau khi chiếm được phần còn lại của Pokrovsk, Nga nhiều khả năng sẽ đẩy mũi tiến công lên phía Bắc, hướng về thị trấn Dobropillia. Một hướng khác có thể được tính tới là Mezhova ở phía Tây của tỉnh Dnipropetrovsk. Song chuyên gia Paroinen nhấn mạnh rằng trọng tâm của Moscow vẫn sẽ là Donetsk, nơi Nga đang muốn khôi phục những vị trí từng chiếm được trong đợt tấn công hồi tháng 8 nhưng sau đó Ukraine giành lại được trong các đợt phản kích cục bộ.

Ông Paroinen nhấn mạnh rằng, dù năng lực tác chiến của Nga sau khi chiếm được Pokrovsk có ra sao thì chính trình trạng kiệt quệ của các đơn vị Ukraine cố thủ tại đây mới là yếu tố quyết định nhịp độ cho những trận đánh tiếp theo.

“Mọi chuyện sẽ phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng của lực lượng Ukraine sau Pokrovsk và Myrnohrad. Câu hỏi then chốt ở đây là, liệu việc cố thủ quá lâu ở hai đô thị này có thật sự đáng giá, khi tổn thất của Ukraine ngày càng lớn và khả năng giữ đất ngày càng giảm?”, ông Paroinen nói.

Theo DeepState, hiện Nga đang thu hẹp vòng vây quanh cụm Pokrovsk – Myrnohrad và hành lang tiếp tế cho quân Ukraine chỉ còn khoảng 10 km. Như truyền thống ở các mặt trận trước, Nga thường sử dụng chiến thuật gọng kìm bao vây nhằm buộc đối phương rơi vào thế phải rút lui.

Từng là trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine và nằm sâu trong Donetsk, Pokrovsk từ lâu đã trở thành trọng điểm tấn công của quân Nga. Kể từ khi Nga chiếm Avdiivka hồi tháng 2/2024, vòng vây đã siết dần lên phía Tây và đến cuối năm, quân Nga đã đứng ngay cửa ngõ Pokrovsk. Tháng 10/2024, Tổng thống Volodymyr Zelensky thừa nhận quân Nga đông hơn quân Ukraine ở khu vực này gấp 8 lần, một sự chênh lệch khó có thể chống đỡ lâu dài.

Ukraine đã chuẩn bị ra sao cho giai đoạn tiếp theo?

Theo chuyên gia Paroinen, phía sau Pokrovsk, Ukraine đã xây dựng một mạng lưới phức hợp gồm nhiều lớp chiến hào chống tăng, răng rồng và các công sự kiên cố. Ông cho rằng những tuyến phòng thủ quan trọng nhất đã được hoàn thiện, dù ảnh vệ tinh không thể hiện rõ các vị trí bộ binh nhỏ - một yếu tố rất có thể đã được Ukraine chuẩn bị trong suốt nhiều tháng.

Song vấn đề lớn nhất của Kiev không chỉ nằm ở công sự. Sau Avdiivka, Chasiv Yar và sau vô số chốt chặn bị xuyên thủng, nhiều chuyên gia cho rằng Ukraine đã chậm trễ trong việc xây dựng tuyến phòng thủ chiều sâu, khiến Nga có cơ hội mở ra những mặt trận hoàn toàn mới như tại Sumy hay miền Tây Dnipropetrovsk. Sự thiếu đồng bộ về công tác đào đắp công sự đã được chính các binh sĩ Ukraine tiết lộ, cho rằng họ đã bị buộc phải chiến đấu trong điều kiện bất lợi.

Khi trận chiến ở Pokrovsk khép lại, những đơn vị Ukraine tại đây sẽ rơi vào tình trạng kiệt quệ. Phòng thủ mũi nhọn với địa hình lồi ra trong phòng tuyến luôn đòi hỏi nhiều binh lực hơn bình thường, đồng thời gặp khó khăn lớn về tiếp vận. Nhiều đơn vị ở Pokrovsk đã cầm cự trong tình trạng thiếu đạn, thiếu quân suốt hơn một tháng.

Các công sự bao gồm răng rồng và dây thép gai tại Dobropillia sau vụ nổ bom trên không ở Rodynske, tỉnh Donetsk. Ảnh: Getty

Câu hỏi đặt ra là liệu Ukraine có đủ lực lượng dự bị để luân chuyển các lữ đoàn đã kiệt sức hay không. Năm 2024, khi Avdiivka sắp thất thủ, Kiev từng đưa một bộ phận của Lữ đoàn Tấn công số 3, một trong những đơn vị tinh nhuệ nhất đến giải vây và tạo điều kiện rút quân. Thế nhưng, theo cựu đại tá Serhiy Hrabskyi, lực lượng dự bị tinh nhuệ hiện đang là thứ Ukraine thiếu nhất ở thời điểm hiện tại.

Nếu Ukraine buộc phải giữ Pokrovsk bằng mọi giá trong khi quân số thiếu hụt, Nga có thể biến trận chiến này thành một cuộc chiến tiêu hao có lợi cho họ, chuyên gia Paroinen nhận định. Nhiều đơn vị thiện chiến như Lữ đoàn đổ bộ đường không 25 đã phải “quay vòng” liên tục giữa các điểm nóng và nay rơi vào tình trạng khó bù đắp quân số.

Dù vậy, việc Pokrovsk thất thủ được cho là không ảnh hưởng ngay lập tức tới toàn bộ chiến tuyến, bởi Ukraine đã chuyển các trung tâm hậu cần quan trọng sâu hơn vào hậu phương. Vấn đề nằm ở chỗ liệu Ukraine có còn đủ sức để kìm hãm tốc độ tiến quân của Nga sau khi Pokrovsk thất thủ hay không.

Hướng đi tiếp theo của Nga

Pokrovsk nằm tại điểm giao nhau của đường sắt và quốc lộ M30 - tuyến huyết mạch kết nối Dnipro với các thành trì còn lại của Ukraine ở Donetsk như Kostiantynivka. Hai chuyên gia phương Tây đánh giá việc chiếm được Pokrovsk sẽ mang lại cho Nga lợi thế về hậu cần, đặc biệt trong bối cảnh quân đội Nga phụ thuộc lớn vào vận tải đường sắt.

Ông Paroinen dự đoán sau khi Pokrovsk thất thủ, Nga sẽ tăng cường sức ép lên Kostiantynivka, nơi đã bị bao vây ba phía và đang hứng các đợt pháo kích dồn dập. Tuy vậy, để sử dụng được tuyến đường sắt Pokrovsk – Donetsk, Nga phải đẩy chiến tuyến ra xa ít nhất 20–30 km để tránh bị Ukraine liên tục đánh phá bằng pháo phản lực hoặc máy bay không người lái.

Là thủ phủ khai thác than của Ukraine từ năm 2014, Pokrovsk còn có hệ thống hầm mỏ sâu dưới lòng đất – nơi được đánh giá là có thể trở thành nơi trú ẩn lý tưởng cho binh sĩ Nga.

Theo chuyên gia quân sự Áo Tom Cooper, quân Nga có thể tìm cách cắt rời Kramatorsk, thủ phủ hành chính thực tế của vùng Donetsk do Ukraine kiểm soát bằng cách tiến công từ Pokrovsk về hướng Pavlohrad, đồng thời từ phía Bắc ép xuống Izium.

Ở thời điểm hiện tại, các đợt tấn công vẫn dồn dập ở Pokrovsk. Nhà phân tích quân sự Ukraine Oleksii Hetman cho biết Nga đã tìm cách đưa nhiều nhóm đặc nhiệm và trinh sát vào bên trong Pokrovsk với mục tiêu ít nhất 1.000 quân, sau đó tấn công từ trong nội đô.

Theo Quân đoàn số 7 của Ukraine, đã có hơn 300 lính Nga lọt vào nội đô Pokrovsk. Nhà phân tích Hetman cảnh báo không nên đánh giá quá cao năng lực của Nga, bởi để tiến được vào Pokrovsk, Moscow đã phải điều tới một phần tư lực lượng quân đội vậy mà trận chiến vẫn kéo dài suốt 18 tháng.

Tuy nhiên, chuyên gia Tom Cooper cho rằng việc Nga điều số lượng lớn binh sĩ tới Pokrovsk phản ánh tầm quan trọng chiến lược của thành phố này. Nếu giành được Pokrovsk, Nga sẽ kiểm soát một trong những nút giao đường sắt quan trọng nhất vùng Donetsk, từ đó mở ra cả hai hướng tiến công về phía Tây hoặc phía Bắc.

“Pokrovsk có thể sẽ trở thành trung tâm cho các chiến dịch tiếp theo của Nga. Điều quan trọng ở đây là, quân Nga sẽ chọn tiến công về hướng Tây hay hướng Bắc?”, chuyên gia Cooper nhận định.

Giang Bùi/VOV.VN (biên dịch) Theo: The Kyiv Independent