Nga giảm giá dầu kỷ lục cho Ấn Độ vì trừng phạt Mỹ

Nhà máy lọc dầu Rosneft ở thị trấn Gubkinsky, vùng Siberia thuộc Nga. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo Bloomberg ngày 24/11, để tìm kiếm người mua trong bối cảnh các lệnh trừng phạt mới, Nga đã buộc phải chào bán dầu thô với mức chiết khấu sâu nhất từ trước đến nay cho thị trường Ấn Độ. Khoảng cách giá giữa dầu thô Nga và dầu tiêu chuẩn quốc tế đã tăng hơn gấp đôi chỉ trong vòng một tháng.

Mức chiết khấu sâu chưa từng thấy

Bloomberg lưu ý, dầu thô Urals – loại dầu xuất khẩu chủ lực của Nga được vận chuyển từ các cảng Baltic và Biển Đen – hiện đang được chào bán cho các nhà máy lọc dầu Ấn Độ với mức giá thấp hơn 7 USD/thùng so với dầu Brent (theo hình thức giao hàng).

Mức giảm giá mạnh này đã đẩy dầu Ural xuống mức thấp nhất trong ít nhất hai năm. Trước khi có lệnh trừng phạt mới, mức chiết khấu thông thường cho dầu Urals bán cho Ấn Độ chỉ khoảng 3 USD một thùng. Điều này có nghĩa là, chỉ trong khoảng một tháng, mức chênh lệch giá đã tăng hơn gấp đôi, phản ánh áp lực lớn đối với hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của Nga.

Lý do trực tiếp cho đợt giảm giá mạnh này là các lệnh trừng phạt mới của Mỹ được áp đặt vào ngày 22/10 đối với hai nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil. Đây được xem là một sự thay đổi chiến thuật quan trọng từ Washington.

Trước đó, khi các nước G7 áp dụng mức giá trần 60 USD/thùng vào tháng 12/2022, Nga đã đối phó bằng cách xây dựng một "đội tàu chở dầu bí mật" hoạt động bên ngoài các dịch vụ bảo hiểm và vận tải biển của phương Tây. Đến cuối năm 2024, hơn 60% lượng dầu thô của Nga được vận chuyển trên những tàu này, khiến mức giá trần phần lớn mang tính tượng trưng.

Tuy nhiên, việc trừng phạt trực tiếp Rosneft và Lukoil đã tạo sự thay đổi. Giờ đây, người mua không chỉ đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi hệ thống USD vì trả quá ngưỡng giá trần, mà còn vì giao dịch với các công ty bị Mỹ trừng phạt trên. Điều này khiến các lô hàng tuân thủ lệnh trừng phạt trở nên khan hiếm dù dầu Nga giá rẻ hiện đang rất dồi dào.

Tác động lên doanh thu Nga

Các lệnh trừng phạt đang có tác động đáng kể lên tài chính của Moskva. Doanh thu từ dầu khí chiếm khoảng 30% ngân sách liên bang của Nga. Theo Bộ Tài chính Nga, doanh thu thuế dầu mỏ của nước này đã giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 10.

Về giá dầu thực tế, các biện pháp trừng phạt đã khiến giá dầu thô Urals giảm ít nhất 21% kể từ khi chúng được công bố vào tháng 10. Dữ liệu thị trường cho thấy, giá dầu Urals xếp tại cảng Novorossiysk của Nga vào ngày 12/11 chỉ còn 45,35 USD/thùng, mức thấp nhất kể từ tháng 3 năm 2023, theo một quan chức Bộ Tài chính Mỹ.

Hạn chót tuân thủ lệnh trừng phạt là ngày 21/11 đã trôi qua. Các công ty có nguy cơ bị loại khỏi hệ thống tài chính dựa trên đồng USD nếu tiếp tục giao dịch với Rosneft hoặc Lukoil.

Theo một phân tích thị trường, khi thời hạn này kết thúc, khoảng 48 triệu thùng dầu thô của Rosneft và Lukoil đã bị mắc kẹt trên biển. Đây là lượng dầu mà những người mua lớn hiện từ chối giao dịch.

Hầu hết các nhà máy lọc dầu Ấn Độ đã bỏ lỡ các đơn đặt hàng dầu thô Nga sau khi lệnh trừng phạt có hiệu lực. Dù một số nhà chế biến dầu mỏ Ấn Độ bày tỏ sẵn sàng nối lại việc mua hàng từ các nhà cung cấp Nga không bị trừng phạt, vấn đề là khoảng 4% lượng dầu được chào bán cho Ấn Độ lại đến từ Rosneft, Lukoil hoặc các công ty con của họ.

Đối với các nhà máy lọc dầu Ấn Độ, việc tìm kiếm nguồn cung dầu thô giá rẻ nhưng vẫn tuân thủ quy định của Mỹ là một thách thức, khiến nguồn cung tuân thủ trở nên khan hiếm dù giá cả phải chăng. Một quan chức Bộ Tài chính Mỹ nhận định mới đây rằng các ngân hàng và nhà máy lọc dầu của Trung Quốc và Ấn Độ "không muốn mạo hiểm, nhận ra tầm quan trọng của mối quan hệ với phương Tây và đang có động thái tuân thủ".

Việc Ấn Độ và Trung Quốc – hai khách hàng dầu mỏ lớn nhất của Nga sau khi thị trường châu Âu đóng cửa – tiếp tục tránh các lô hàng bị trừng phạt hay quay trở lại mua dầu thô của Nga với mức chiết khấu sâu sẽ là yếu tố quyết định hiệu quả của các lệnh trừng phạt từ Mỹ và đồng minh trong việc cắt giảm nguồn thu của Moskva.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc