Nga có thể biến tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov thành 'mỏ vàng'?

Thông tin này phần nào trùng khớp với những báo cáo vào tháng 9/2024, cho rằng một bộ phận thủy thủ đoàn của Kuznetsov đã được điều sang thành lập một tiểu đoàn bộ binh hải quân mới.

Máy bay chiến đấu Su-33 trên boong tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov của Nga. (Nguồn: MW)

Dù có thể là do tự động hóa giúp giảm nhu cầu về nhân lực sau khi tân trang, nhưng cũng làm dấy lên nghi ngờ rằng Nga không còn kế hoạch đưa Kuznetsov trở lại hoạt động trong tương lai gần.

Nếu Nga vẫn quyết định giữ lại và đưa Kuznetsov trở lại phục vụ cùng một phi đội máy bay cải tiến, con tàu này có thể mở ra cơ hội kinh tế và chính trị rất lớn cho ngành công nghiệp quốc phòng Nga.

Lý do Nga khó bỏ tàu sân bay Kuznetsov

Nếu Nga cho nghỉ hưu Kuznetsov mà không có tàu thay thế, điều này sẽ gây phản ứng dữ dội trong nước. Bởi lẽ, Nga đã mất hàng chục năm cùng chi phí khổng lồ để xây dựng lực lượng và kinh nghiệm vận hành tàu sân bay. Hơn nữa, trong Văn bản "Nguyên tắc cơ bản của Chính sách Nhà nước trong lĩnh vực hoạt động hải quân đến năm 2030", Nga đã xác định rõ rằng mỗi hạm đội lớn – Hạm đội Phương Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương, đều phải có một tàu sân bay.

Không chỉ vậy, duy trì Kuznetsov và một phi đội máy bay trên boong sẽ mang lại nhiều lợi ích chiến lược. Nga có thể tổ chức các cuộc tập trận chung phức tạp hơn với hai đối tác chiến lược là Trung Quốc và Ấn Độ, đồng thời tiếp tục sử dụng tàu sân bay như một "công cụ quảng bá" để tiếp thị vũ khí và công nghệ cho các khách hàng quốc tế.

Tàu sân bay - 'Cỗ máy in tiền' cho công nghiệp quốc phòng Nga

Thực tế, ngành quốc phòng Nga đã từng thu lợi nhuận khổng lồ nhờ tàu sân bay. Nga đã thu về 2,35 tỷ USD từ việc bán tàu sân bay INS Vikramaditya cho Ấn Độ, cùng với hơn 2 tỷ USD khác từ việc cung cấp máy bay MiG-29K cho tàu. Ngoài ra, nhiều hợp đồng nhỏ hơn cũng được ký kết, như đơn hàng 14 trực thăng cảnh báo sớm và kiểm soát Ka-31.

Với Ấn Độ, việc mua sắm vũ khí từ Trung Quốc là bất khả thi vì yếu tố chính trị, còn hợp tác với Mỹ cũng gặp nhiều hạn chế. Chính vì vậy, Nga và Pháp nổi lên là hai lựa chọn khả thi nhất. Tuy nhiên, Pháp lại phụ thuộc vào Mỹ trong nhiều công nghệ chủ chốt (như máy bay cảnh báo sớm E-2), trong khi ngành công nghiệp hàng không quân sự của nước này bị đánh giá là chậm tiến.

Tàu sân bay thế hệ mới của Pháp dự kiến phải đến năm 2038 mới đi vào hoạt động và vẫn chỉ trang bị Rafale, dòng tiêm kích thế hệ 4 ra mắt từ năm 2001, đã tụt hậu so với những chiến đấu cơ mạnh nhất của Trung Quốc, Mỹ và Nga.

Chính khoảng trống này tạo cho Nga cơ hội vàng để tiếp thị máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm và các hệ thống liên quan đến tàu sân bay cho Ấn Độ.

Từ tháng 2/2025, nhiều nguồn tin từ Nga và Ấn Độ xác nhận rằng hai nước đang đàm phán về thương vụ Su-57, bao gồm cả việc sản xuất theo giấy phép tại Ấn Độ và chuyển giao mã nguồn. Từng có tiền lệ khi Ấn Độ mua MiG-29 trên đất liền, sau đó tiếp tục đặt hàng MiG-29K cho tàu sân bay. Vì vậy, một phiên bản Su-57 hải quân cũng được dự đoán sẽ rất hấp dẫn với New Delhi.

Trong trường hợp dự án này thành hiện thực, Su-57 sẽ là lựa chọn duy nhất giúp Ấn Độ triển khai máy bay tàng hình trên tàu sân bay trước thập niên 2040. Nga cũng từng nhiều lần tuyên bố kế hoạch phát triển biến thể hải quân của Su-57, thay thế dàn tiêm kích Su-33 được triển khai trên Kuznetsov trước đây.

Nếu Nga thực sự cho nghỉ hưu Đô đốc Kuznetsov mà không có tàu sân bay thay thế, nước này có thể mất chỗ đứng trong thị trường vũ khí hải quân, đặc biệt là mảng máy bay chiến đấu trên tàu sân bay.

Nói cách khác, việc giữ lại Kuznetsov không chỉ mang ý nghĩa quân sự, mà còn là một khoản đầu tư chiến lược có khả năng tự hoàn vốn, mở ra cơ hội hàng tỷ USD cho công nghiệp quốc phòng Nga trong nhiều năm tới.

Xuân Minh