Nếu thỏa thuận bom tấn với Google bị hủy bỏ, Apple có thể chọn Bing hay công cụ tìm kiếm AI của OpenAI

Hôm 5.8, thẩm phán Amit Mehta ra phán quyết rằng Google đã vi phạm luật chống độc quyền, chi hàng tỉ USD để tạo ra thế độc quyền bất hợp pháp và trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên toàn thế giới.

Đây là chiến thắng lớn đầu tiên của chính quyền liên bang Mỹ nhằm vào sự thống trị thị trường của các hãng công nghệ lớn.

Phán quyết này mở đường cho phiên tòa thứ hai để xác định các giải pháp khắc phục tiềm năng, có thể bao gồm việc chia tách khỏi Alphabet (công ty mẹ của Google), điều này sẽ thay đổi cảnh quan của thế giới quảng cáo trực tuyến mà Google đã thống trị trong nhiều năm.

Phán quyết trên cũng là tín hiệu đèn xanh cho các cơ quan thực thi luật chống độc quyền của Mỹ trong việc truy tố các hãng công nghệ lớn.

"Tòa án đưa ra kết luận sau: Google là công ty độc quyền và đã hành động như một công ty độc quyền để duy trì thế độc quyền của mình", thẩm phán Amit Mehta cho hay. Gã khổng lồ công cụ tìm kiếm Mỹ kiểm soát khoảng 90% thị trường tìm kiếm trực tuyến và 95% trên smartphone.

Alphabet cho biết có kế hoạch kháng cáo phán quyết của Amit Mehta. "Quyết định này thừa nhận rằng Google cung cấp công cụ tìm kiếm tốt nhất, nhưng kết luận rằng chúng tôi không nên được phép cung cấp nó một cách dễ dàng", Google cho biết trong một tuyên bố.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ - Merrick Garland gọi phán quyết này là "chiến thắng lịch sử cho người dân Mỹ", đồng thời nói thêm rằng "không có công ty nào, bất kể lớn hay có ảnh hưởng đến đâu, có thể đứng trên luật pháp".

Thẩm phán Amit Mehta lưu ý rằng Google đã trả 26,3 tỉ USD chỉ riêng trong năm 2021 để đảm bảo rằng công cụ tìm kiếm của họ là mặc định trên hầu hết smartphone và trình duyệt, đồng thời giữ vững thị phần thống lĩnh của mình.

"Vị trí mặc định trên các thiết bị hoặc trình duyệt là tài sản cực kỳ có giá trị... Dù có sản phẩm tốt có thể đủ sức cạnh tranh để trở thành lựa chọn mặc định khi hợp đồng hiện tại hết hạn, một công ty mới chỉ có thể làm được điều đó nếu sẵn sàng trả cho các đối tác một khoản tiền lớn và bù đắp cho bất kỳ tổn thất doanh thu nào mà họ gặp phải do sự thay đổi này", Amit Mehta viết.

Ông cho biết thêm: "Tất nhiên Google thừa nhận rằng việc mất vị trí mặc định sẽ ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận ròng của mình. Ví dụ, Google đã dự đoán rằng việc mất vị trí mặc định trên Safari sẽ dẫn đến sự sụt giảm đáng kể về truy vấn và hàng tỉ USD doanh thu bị mất".

Phán quyết này là quyết định quan trọng đầu tiên trong hàng loạt vụ kiện liên quan đến cáo buộc độc quyền với các hãng công nghệ lớn. Do chính quyền Trump đệ trình cách đây vài năm, vụ kiện này đã được đưa ra trước một thẩm phán từ tháng 9 đến tháng 11.2023.

"Nếu buộc phải thoái vốn khỏi mảng kinh doanh tìm kiếm, Alphabet sẽ bị cắt đứt khỏi nguồn doanh thu lớn nhất của mình. Ngay cả việc mất đi khả năng đạt được các thỏa thuận là công cụ tìm kiếm mặc định độc quyền cũng có thể gây bất lợi cho Google", nhà phân tích cấp cao Evelyn Mitchell-Wolf của hãng Emarketer nhận định. Bà cho biết một quá trình pháp lý kéo dài sẽ trì hoãn mọi tác động tức thời với người tiêu dùng.

Một biện pháp khắc phục tiềm năng để Google tránh các hành động chống độc quyền có thể liên quan đến việc chấm dứt thỏa thuận với Apple, khiến công cụ tìm kiếm của họ không còn là mặc định trên các thiết bị Apple, các nhà phân tích Phố Wall cho biết.

Theo các nhà phân tích từ tập đoàn tài chính Morgan Stanley, Google từng trả cho Apple trên dưới 20 tỉ USD hàng năm, tương đương khoảng 36% số tiền mà họ kiếm được từ quảng cáo tìm kiếm thông qua trình duyệt Safari, để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định.

Các nhà phân tích ước tính rằng nếu thỏa thuận bị hủy bỏ, Apple có thể phải chịu mức giảm 4 - 6% lợi nhuận.

Thỏa thuận với Google có hiệu lực đến ít nhất là tháng 9.2026 và Apple có quyền đơn phương gia hạn thêm hai năm nữa, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông hồi tháng 5.2024, trích dẫn một tài liệu do Bộ Tư pháp Mỹ đệ trình trong vụ kiện chống độc quyền.

"Kết quả có khả năng xảy ra nhất hiện nay là thẩm phán phán quyết Google không còn phải trả tiền cho vị trí mặc định hoặc các công ty như Apple phải chủ động nhắc nhở người dùng chọn công cụ tìm kiếm thay vì đặt mặc định và cho phép họ g thay đổi cài đặt nếu muốn", theo các nhà phân tích của công ty nghiên cứu và tư vấn tài chính Evercore ISI.

Cổ phiếu Apple giao dịch đi ngang hôm 6.8, hoạt động kém hơn so với sự phục hồi của thị trường nói chung sau đợt bán tháo cổ phiếu công nghệ toàn cầu ngày 5.8. Cổ phiếu Alphabet không thay đổi nhiều, sau khi giảm 4,5% trong phiên trước.

"Thông điệp ở đây là nếu bạn có vị thế thống lĩnh thị trường với một sản phẩm, tốt hơn hết là bạn nên tránh sử dụng các thỏa thuận độc quyền và đảm bảo rằng bất kỳ thỏa thuận nào mà bạn thực hiện đều cho phép người mua tự do lựa chọn thay thế", Herbert Hovenkamp, giáo sư luật tại Đại học Pennsylvania, bình luận.

Chắc chắn giai đoạn "khắc phục" có thể kéo dài, sau đó là các kháng cáo tiềm tàng lên Tòa phúc thẩm Mỹ, Tòa án quận Columbia và Tòa án tối cao Mỹ. Cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến năm 2026.

Apple vẫn có khả năng kiếm được rất nhiều tiền từ việc đối tác muốn trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên trình duyệt Safari nếu thỏa thuận với Google bị hủy bỏ - Ảnh: Internet

Nếu thỏa thuận với Google bị hủy bỏ, Apple sẽ có một số lựa chọn để cung cấp cho khách hàng giải pháp thay thế như Microsoft Bing hoặc có khả năng là sản phẩm tìm kiếm mới do OpenAI cung cấp.

Các nhà phân tích đồng ý rằng phán quyết này sẽ đẩy nhanh động thái của Apple hướng tới các dịch vụ tìm kiếm hỗ trợ AI. Gần đây, Apple đã thông báo sẽ tích hợp chatbot AI ChatGPT của OpenAI vào các thiết bị của mình.

Trong động thái chuyển hướng khỏi các thỏa thuận độc quyền giúp tránh được sự giám sát của cơ quan quản lý, Apple cho biết đang đàm phán với Google để thêm chatbot Gemini và lên kế hoạch thêm các mô hình AI khác vào các thiết bị của mình.

Apple cũng đang cải tiến Siri bằng AI, giúp trợ lý kỹ thuật số này xử lý các tác vụ mà nó từng gặp khó khăn trong quá khứ như viết email và tương tác với tin nhắn.

Dù dự kiến sẽ không mang lại nhiều tiền trong những năm tới, nỗ lực này có thể giúp Apple chuẩn bị tốt hơn cho sự phát triển và áp dụng công nghệ mới trong tương lai.

Gadjo Sevilla, nhà phân tích tại hãng Emarketer, cho biết: "Apple có thể coi đây là một trở ngại tạm thời, đặc biệt là khi hãng này kiếm được rất nhiều tiền từ thỏa thuận tìm kiếm với Google, nhưng đây cũng là cơ hội để họ chuyển sang các giải pháp AI cho tìm kiếm".

Trong 4 năm qua, các cơ quan quản lý chống độc quyền liên bang Mỹ cũng đã kiện Meta Platforms (công ty mẹ Facebook và Instagram), Amazon và Apple, cáo buộc các công ty này đã duy trì độc quyền bất hợp pháp. Tất cả các vụ kiện đó đều bắt đầu dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump.

Khi được đệ trình năm 2020, vụ kiện Google là lần đầu tiên trong một thế hệ chính phủ Mỹ cáo buộc tập đoàn lớn độc quyền bất hợp pháp. Chính phủ Mỹ cho rằng Google độc quyền bất hợp pháp trong lĩnh vực tìm kiếm. Vụ kiện tập trung vào các thỏa thuận mà Google thực hiện với các nền tảng và nhà sản xuất thiết bị để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định của họ. Thỏa thuận lớn nhất trong số đó là giữa Apple với Google.

Apple tạo ra gần 400 tỉ USD doanh thu vào năm 2024, nên thỏa thuận trị giá 20 tỉ USD có vẻ không phải quá lớn với họ. Dù Google có bị thay thế bởi một đối thủ cạnh tranh như Bing hay Google tiếp tục hợp tác với Apple nhưng theo các điều khoản khác, nhà sản xuất iPhone, iPad vẫn có khả năng kiếm được rất nhiều tiền từ việc đối tác muốn trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên trình duyệt Safari.

Tuy nhiên, thỏa thuận hiện tại với Google là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh dịch vụ của Apple. Việc tăng doanh thu dịch vụ có biên lợi nhuận cao đã trở nên quan trọng với Apple khi hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty là bán iPhone chậm lại hoặc suy giảm. Trong quý 2/2024, doanh thu phần cứng của Apple tăng 1 tỉ USD và dịch vụ tăng đến 3 tỉ USD.

SearchGPT từ OpenAI

OpenAI đang tiến vào lĩnh vực do Google thống trị bằng cách ra mắt SearchGPT, công cụ tìm kiếm sử dụng AI với khả năng truy cập thông tin từ internet theo thời gian thực.

Được công bố hôm hôm 25.7, động thái này cũng đặt OpenAI vào cuộc cạnh tranh với nhà đầu tư lớn nhất của mình là Microsoft với công cụ tìm kiếm Bing và dịch vụ mới nổi Perplexity (chatbot AI tập trung vào tìm kiếm được nhà sáng lập Amazon - Jeff Bezos và gã không lồ chip Nvidia hậu thuẫn).

OpenAI cho biết đã mở đăng ký SearchGPT, đang trong giai đoạn nguyên mẫu và được thử nghiệm với một nhóm nhỏ người dùng cùng nhà xuất bản. Công ty có kế hoạch tích hợp các tính năng tốt nhất từ SearchGPT vào ChatGPT trong tương lai.

"Các công cụ hỗ trợ AI từ OpenAI và Perplexity tái khẳng định tìm kiếm là mô hình tương tác nội dung, gây áp lực buộc Google phải làm tốt hơn trong lĩnh vực mà hãng thống trị", nhà phân tích Kingsley Crane từ hãng Canaccord Genuity nhận xét.

Google chiếm ưu thế trong thị trường công cụ tìm kiếm với 91,2% thị phần tính đến tháng 7, theo hãng phân tích web Statcounter. SearchGPT sẽ cung cấp các kết quả tìm kiếm tóm tắt với liên kết nguồn để trả lời truy vấn của người dùng, OpenAI cho biết trong một bài đăng trên blog. Người dùng cũng có thể đặt câu hỏi tiếp theo và nhận được các phản hồi theo ngữ cảnh.

OpenAI sẽ cung cấp cho các nhà xuất bản công cụ để quản lý cách nội dung của họ xuất hiện trong kết quả SearchGPT. News Corp và The Atlantic là hai trong các đối tác xuất bản của SearchGPT.

SearchGPT báo hiệu sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các nhà xuất bản và OpenAI, sau khi "cha đẻ ChatGPT" đạt thỏa thuận được cấp phép nội dung với các hãng thông tấn lớn như Associated Press, News Corp và Axel Springer.

Ngày càng nhiều cơ quan báo chí đồng ý hợp tác với OpenAI khi công ty này tìm kiếm nội dung để đào tạo các hệ thống AI của mình, song một số nhà xuất bản khác lại phản đối, trong đó có New York Times.

"Các nhà cung cấp công cụ tìm kiếm mới hỗ trợ AI có thể gặp những thách thức riêng, với Perplexity phải đối mặt với hành động pháp lý đang chờ xử lý từ những nhà xuất bản như Wired và Forbes và Condé Nast", Kingsley Crane nói.

Các công cụ tìm kiếm lớn đã cố gắng tích hợp AI vào tìm kiếm kể từ khi ChatGPT trình làng vào tháng 11.2022. Thông qua khoản đầu tư hơn 10 tỉ USD vào OpenAI, Microsoft đã áp dụng công nghệ của công ty này cho công cụ tìm kiếm Bing. Trong khi Google đã triển khai tính năng AI cho công cụ tìm kiếm từ hội nghị nhà phát triển I/O của mình vào tháng 5.

Google không trả lời khi Reuters đề nghị bình luận về tác động tiềm tàng từ SearchGPT với hoạt động kinh doanh của mình.

Sơn Vân