'Nền kinh tế dopamine' mang về cả đống tiền cho PopMart

Bình luận trên tờ Nhân dân Nhật báo ngày 20/6, truyền thông nhà nước Trung Quốc kêu gọi siết chặt quy định về việc bán đồ chơi hộp mù và thẻ sưu tầm cho trẻ em dưới 8 tuổi. Các biện pháp được đề xuất bao gồm xác minh tuổi người mua khi thanh toán và yêu cầu cha mẹ chấp thuận với những giao dịch trực tuyến.

Lo ngại bị thổi phồng?

Theo CNBC, dù không nêu đích danh Pop Mart (có trụ sở tại Bắc Kinh), bài báo vẫn chỉ trích các doanh nghiệp đã dụ dỗ trẻ nhỏ chi tiêu mạnh tay vào "thẻ mù" và "hộp bí ẩn". Đây cũng là mô hình tạo nên sức hấp dẫn cốt lõi của Pop Mart. Công ty này thường bán búp bê trong hộp mù, người mua không biết nhân vật nào bên trong cho đến khi mở hộp.

Ngay sau đó, giá cổ phiếu của Pop Mart đã giảm 12,1% trong tuần kết thúc vào ngày 20/6, đánh dấu mức giảm mạnh nhất kể từ cuối năm 2023. Điều này đã làm suy yếu đà tăng trưởng mạnh mẽ hơn 600% trong 12 tháng trước đó của cổ phiếu công ty này.

Tuy nhiên, cổ phiếu Pop Mart đã phần nào phục hồi kể từ đó, duy trì gần mức cao kỷ lục đạt được vào giữa tháng 6.

Theo CNBC, bình luận của truyền thông nhà nước Trung Quốc về đồ chơi hộp mù gợi nhớ đến các quy định mà Bắc Kinh đã đưa ra với trò chơi điện tử vài năm gần đây, nhằm kiềm chế chứng nghiện game của trẻ vị thành niên và những giao dịch mua bán trong game không được giám sát.

Điều này đã dẫn đến việc hạn chế thời gian chơi game của trẻ vị thành niên, như một phần của cuộc trấn áp toàn ngành làm bốc hơi hàng tỷ USD giá trị của các ông lớn ngành game Trung Quốc.

Pop Mart thường bán búp bê trong hộp mù, người mua không biết nhân vật nào bên trong cho đến khi mở hộp. Ảnh: Reuters, Pop Mart.

"Mức độ tác động của các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc cao hơn nhiều so với những quốc gia khác", CNBC dẫn lời ông Alfredo Montufar-Helu, cố vấn cấp cao tại tổ chức tư vấn Trung tâm Trung Quốc của The Conference Board, nhận định.

Mặc dù vậy, các nhà phân tích cho rằng những lo ngại về rào cản pháp lý đang bị "thổi phồng". Lý do là đối tượng khách hàng chính của Pop Mart là thế hệ Z và Millennials, những người trẻ trưởng thành, chứ không phải trẻ nhỏ.

Ông Montufar-Helu cho rằng Pop Mart sẽ không bị ảnh hưởng nhiều bởi quy định ngày càng gắt gao, bởi hãng nhắm đến những người trẻ tuổi có đủ khả năng chi trả.

Trong khi đó, chuyên gia phân tích cổ phiếu Jeff Zhang tại Morningstar nhận định các đối thủ trong nước tập trung vào trẻ vị thành niên có khả năng bị "ảnh hưởng nặng nề".

Bán hàng quốc tế giúp giảm thiểu rủi ro

Có một yếu tố khác có thể giúp Pop Mart giảm bớt tác động từ quy định. Theo ông Zhang, doanh số bán hàng ở nước ngoài của hãng ngày càng tăng, đặc biệt tại Đông Nam Á. Ông dự báo tỷ trọng doanh thu từ Trung Quốc của Pop Mart sẽ giảm xuống khoảng 30% trong 10 năm tới. Doanh số bán hàng ở nước ngoài của Pop Mart trong năm 2024 đã vượt tổng doanh số của công ty vào năm 2021.

Theo báo cáo thường niên, Pop Mart thu về khoảng 61% doanh thu từ thị trường Trung Quốc đại lục vào năm 2024. Phần còn lại chủ yếu đến từ Đông Nam Á, Đông Á, cùng với Hong Kong, Macao và Đài Loan (Trung Quốc).

Doanh số bán hàng của hãng tại Bắc Mỹ đã tăng hơn 550% trong năm ngoái. Công ty hiện có 90 cửa hàng và điểm bán hàng tự động trên khắp nước Mỹ.

HSBC dự kiến doanh thu quốc tế của Pop Mart năm 2025 sẽ tăng hơn gấp đôi lên 14 tỷ nhân dân tệ (khoảng 1,95 tỷ USD) so với năm 2024, nhờ đà tăng trưởng mạnh mẽ của dòng "Labubu 3.0" ra mắt vào tháng 4. Con số này sẽ chiếm hơn một nửa tổng doanh thu dự kiến của hãng trong năm nay, tăng từ 39% vào năm 2024.

“Nền kinh tế dopamine”

Sự bùng nổ của những món đồ chơi "xấu xí - dễ thương" này trái ngược với tình hình tiêu dùng ảm đạm nói chung tại Trung Quốc. Nhiều người ngày càng thắt chặt chi tiêu trước bối cảnh kinh tế chậm lại.

Ông Montufar-Helu cho biết người tiêu dùng trẻ Trung Quốc muốn sưu tập đồ chơi vì cảm giác "độc quyền vừa túi tiền" mà chúng mang lại. Thật thỏa mãn khi là "một trong những người may mắn có được phiên bản đặc biệt" với mức giá hợp lý.

Pop Mart bán đồ chơi hộp mù với giá dao động từ 59 nhân dân tệ đến 5.999 nhân dân tệ (8,22-836 USD). Những người sưu tập thường chi hàng trăm hoặc hàng nghìn nhân dân tệ, và các mẫu hiếm có thể đạt mức giá hàng trăm nghìn nhân dân tệ tại các phiên đấu giá đồ cũ.

"Điểm mấu chốt của hộp mù là sự không chắc chắn. Điều đó mang lại mức độ phấn khích nhất định khi mọi người mua hộp mù", ông Chris Wong, chuyên gia tâm lý học tại Resilienz Clinic (Singapore), chia sẻ.

Ông nói thêm rằng, hộp mù mở ra "thường đi kèm với những cảm xúc dễ chịu nhất định, như vui vẻ, bất ngờ và thích thú. Điều đó cũng góp phần lý giải tại sao mọi người cứ tiếp tục mua”.

Nhà tâm lý học giải thích, việc nhìn thấy người khác chia sẻ trải nghiệm về hộp mù trên mạng xã hội cũng khuếch đại phản ứng đó từ não bộ, vì nó đáp ứng nhu cầu kết nối xã hội của con người.

Thách thức từ vấn nạn gom hàng đầu cơ, hàng giả

Dù cơn sốt Labubu không có dấu hiệu chậm lại, các nhà phân tích cho rằng Pop Mart vẫn phải đối mặt với những thách thức khác có thể làm giảm đà tăng trưởng của hãng.

"Trong khi các tài sản trí tuệ lớn của Pop Mart, như Labubu, đã đạt được mức độ phổ biến nhất định trên toàn cầu trong 2 năm qua, không có gì đảm bảo rằng chúng vẫn sẽ tiếp tục có giá trị trong 5-10 năm tới", ôngZhang nhận định.

Một trong các rủi ro là vấn nạn gom hàng đầu cơ, vốn có thể đẩy những người có nhu cầu thực sự ra khỏi thị trường.

Tháng trước, Pop Mart đã phải xin lỗi khi lượng đơn đặt hàng tăng đột biến gây chậm trễ trong việc giao hàng. Hàng giả cũng có thể làm suy giảm danh tiếng của Pop Mart ở cả trong và ngoài nước, dù chính phủ đã nỗ lực tăng cường giám sát tại các điểm kiểm soát hàng hóa ở cửa khẩu.

Hải quan tại cảng Ninh Ba, một trong những cảng sầm uất nhất Trung Quốc, đã thu giữ hơn một triệu con Labubu giả trong 6 tháng đầu năm nay, do vi phạm sở hữu trí tuệ và lo ngại buôn lậu.

Mới đây, Pop Mart đã học hỏi từ chiến lược của Disney, đẩy mạnh mở rộng danh mục sản phẩm, ra mắt cửa hàng pop-up, xưởng phim và một công viên chủ đề. Người sáng lập Pop Mart từng hé lộ tham vọng biến công ty thành "Disney của Trung Quốc".

Tuy nhiên, những sáng kiến đó không hề rẻ. Bà Echo Gong, một chuyên gia tư vấn tại Thượng Hải, chỉ ra rằng việc quản lý một công viên chủ đề đòi hỏi một bộ kỹ năng hoàn toàn khác, cùng với khoản đầu tư lớn hơn nhiều so với việc chỉ bán đồ chơi.

Huy Hoàng