Nâng sức cạnh tranh sản phẩm OCOP từ yếu tố bản địa

Lãnh đạo Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh kiểm tra việc phát triển vùng nguyên liệu gắn chế biến sản phẩm OCOP là miến dong tại xã Ngọc Liên (Ngọc Lặc) vào cuối năm 2024.

Theo ông Bùi Công Anh, Phó Chánh Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh: “Tỉnh Thanh Hóa có diện tích rộng, dân số đông, có cả địa hình đồng bằng, ven biển và vùng trung du, miền núi, do vậy có tiềm năng phát triển đa dạng các sản phẩm OCOP. Vùng đồng bằng tiềm năng phát triển các sản phẩm OCOP từ củ, quả tươi như: Dưa vàng, dưa lưới, dưa hấu; phát triển các sản phẩm chế biến như: nem chua, nem nướng; các loại trà thảo dược, rau má; các loại gạo, miến gạo, bánh răng bừa... Vùng ven biển với nhiều tiềm năng phát triển sản phẩm OCOP từ thủy, hải sản như tôm, cá, mực, moi sấy khô, mắm tôm, mắm tép, nước mắm, mắm cáy, rạm xay. Vùng trung du, miền núi có tiềm năng phát triển các sản phẩm OCOP như: măng khô, nem ống, thịt trâu gác bếp, rượu cần, mật ong, miến dong, nếp nương, hàng thủ công mỹ nghệ từ tre, luồng, vầu và các sản phẩm từ thảo dược. Đó chính là tài nguyên bản địa, là lợi thế để các sản phẩm tăng sức cạnh tranh trên thị trường”.

Hiện nay, hàng trăm sản phẩm OCOP đang khai thác lợi thế vùng nguyên liệu địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể, như: cói Nga Sơn, bưởi Luận Văn, bánh lá răng bừa Xuân Lập; bánh gai Tứ Trụ (Thọ Xuân); nước mắm Ba Làng (thị xã Nghi Sơn); cam Vân Du (Thạch Thành); chè lam Phủ Quảng (Vĩnh Lộc); tương Làng Ái (Yên Định)... Từ đó, các chủ thể và địa phương đã duy trì, phát triển bền vững các sản phẩm bản địa, đặc trưng vùng miền. Đồng thời thông qua các sản phẩm OCOP gắn với chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể để quảng bá, giới thiệu văn hóa, ẩm thực xứ Thanh đến với đông đảo người tiêu dùng trong nước và ngoài nước.

Vùng nguyên liệu với những cây trồng bản địa chính là một trong những lợi thế lớn để phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP. Với xã Thăng Long cũng như toàn huyện Nông Cống, lúa gạo chính là sản phẩm lợi thế. Nghề sản xuất miến gạo ở xã Thăng Long đang ngày càng phát triển mạnh, sản phẩm OCOP này đã có mặt trong các chuỗi cung ứng đến hàng chục tỉnh thành trong nước. Sản phẩm OCOP là miến dong ở xã Cẩm Liên (Cẩm Thủy) cũng phát triển thị trường rộng khắp nhờ vùng nguyên liệu dong riềng trên vùng đồi màu mỡ này liên tục được mở rộng. Vùng biển rộng lớn cũng chính là nơi cung cấp nguyên liệu cho sản xuất hàng chục loại sản phẩm OCOP là nước mắm, mắm tôm và các loại hải sản của thị xã Nghi Sơn. Từ đó, nhiều sản phẩm như nước mắm Tuyến Hòa, nước mắm và mắm tôm Tác Huy... đã được nhiều khách hàng trong nước tin dùng thường xuyên.

Từ xây dựng thành công vùng nguyên liệu bền vững mà nhiều sản phẩm OCOP được sản xuất với quy mô lớn và liên tục, xây dựng được chuỗi liên kết trong sản xuất như: Gạo Nếp hạt cau Tiên Sơn Hà Lĩnh, các sản phẩm từ tre, luồng của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại BambooVina – huyện Hà Trung...

Không chỉ cạnh tranh trong nước, nhiều sản phẩm OCOP xứ Thanh đã vươn ra thị trường nước ngoài. Các sản phẩm từ thủy, hải sản như mắm tôm, nước mắm, moi khô, chả mực, cá biển, ngao sấy đã xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ, Nhật Bản, Nga, Hàn Quốc, Đài Loan, Nam Phi, Trung Quốc, các nước Trung Đông, các nước châu Âu. Hàng thủ công mỹ nghệ có các sản phẩm từ cói xuất khẩu đi Mỹ, Trung Quốc, châu Âu, Trung Đông; sản phẩm từ tre luồng, gỗ đã xuất khẩu đi các thị trường châu Âu, châu Mỹ. Các sản phẩm nông sản như dứa, ngô ngọt, dưa bao tử, khoai tây đã xuất khẩu đi các nước Pháp, Bỉ, Canada, Nga, Hàn Quốc, Úc...

Để những sản phẩm OCOP có lợi thế tính bản địa phát triển thị trường, nhiều năm qua, Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh cùng các sở, ban, ngành đã tham mưu tổ chức nhiều đợt xúc tiến, giới thiệu sản phẩm OCOP tại các siêu thị và hàng chục tỉnh, thành phố trong nước cho sản phẩm OCOP. “Chỉ tính năm 2024, đơn vị và các ngành liên quan đã tổ chức thành công Chợ trưng bày, giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP và ẩm thực xứ Thanh năm 2024; Hội chợ kết nối cung cầu và trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP, sản phẩm nông sản thực phẩm an toàn năm 2024; tổ chức phiên livestream giới thiệu sản phẩm OCOP Thanh Hóa; biên tập và phát hành cuốn catalogue và cuốn Bản tin sản xuất, thị trường và tiêu thụ sản phẩm OCOP để giới thiệu quảng bá sản phẩm OCOP tỉnh; tuyên truyền trên website và fanpage OCOP tiếp cận trên 700 ngàn lượt người xem trong và ngoài tỉnh” – ông Bùi Công Anh thông tin. Ngoài ra, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong truyền thông sản phẩm OCOP cũng được quan tâm thông qua tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn và hỗ trợ xây dựng video, xây dựng thương hiệu để các chủ thể OCOP quảng bá trên nền tảng kỹ thuật số và mạng xã hội.

Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh cũng động viên, hỗ trợ các chủ thể về tư vấn về phát triển ý tưởng sản phẩm; tìm hiểu bộ tiêu chí chấm điểm, cách thức triển khai, vận hành Chương trình OCOP; xây dựng kế hoạch kinh doanh; hỗ trợ thiết kế bao bì. Đồng thời, hướng dẫn xây dựng câu chuyện sản phẩm theo hướng gắn với yếu tố văn hóa, tài nguyên bản địa, tính đặc trưng vùng miền... để tạo sự hấp dẫn, giúp sản phẩm tăng sức cạnh tranh trên thị trường.

Bài và ảnh: Linh Trường