Nâng cấp hệ thống cảnh báo sớm toàn diện: Hành động để giảm rủi ro thiên tai

(Ảnh minh họa. Nguồn: TTXVN)

Ngày 21/3, thông tin từ Cục Khí tượng thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết trong thông điệp nhân dịp kỷ niệm Ngày Khí tượng Thế giới (23/3) năm 2025 và kỷ niệm 75 năm thành lập Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), Giáo sư Celeste Saulo - Tổng thư ký Tổ chức WMO nhấn mạnh đây là thời điểm cần hành động, bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan đang trở nên nghiêm trọng hơn, với tần suất và cường độ ngày càng gia tăng.

Theo Giáo sư Celeste Saulo, trong 75 năm qua, cán bộ của các cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia - thành viên của WMO, không chỉ đơn thuần là những người dự báo thời tiết. Họ đã và đang hoạt động giống như đội ngũ bác sĩ, y tá, luôn làm việc không ngừng nghỉ 24/7 để bảo vệ mạng sống và sự phồn vinh của xã hội.

Cùng với đó, các dữ liệu khoa học, thông tin và dịch vụ do các thành viên của WMO cung cấp đóng vai trò quan trọng trong nhiều quyết định, từ các hoạt động hằng ngày, canh tác mùa vụ đến đầu tư cơ sở hạ tầng dài hạn.

Nhờ đó, các thành viên của WMO đã góp phần mang lại hàng tỷ USD giá trị gia tăng cho nền kinh tế toàn cầu đồng thời cũng đã góp phần giúp giảm thiểu tổn thất kinh tế hàng tỷ USD do thiên tai liên quan đến thời tiết, khí hậu và thủy văn; đặc biệt là đã góp phần cứu sống hàng trăm nghìn người.

Tuy nhiên, Giáo sư Celeste Saulo cũng lưu ý, các hiện tượng thời tiết cực đoan đang trở nên nghiêm trọng hơn, với tần suất và cường độ ngày càng gia tăng. Thế giới đang chứng kiến sự xuất hiện thường xuyên hơn của các đợt nắng nóng cực đoan, các cơn bão có cường độ mạnh đột ngột, bão lũ tàn phá nghiêm trọng hơn.

“Từ năm 1970 đến năm 2021, thiệt hại kinh tế toàn cầu do thiên tai thời tiết, khí hậu và thủy văn gây ra lên đến 4.300 tỷ USD, cướp đi sinh mạng của hơn 2 triệu người,” Giáo sư Celeste Saulo dẫn số liệu cho thấy mức độ thiệt hại rất lớn.

Dù vậy, Tổng thư ký Tổ chức WMO cũng nhìn nhận mặc dù tổn thất kinh tế ngày càng tăng, nhưng số người thiệt mạng lại giảm dần. Điều này cho thấy các thành viên của WMO đang làm tốt hơn trong việc bảo vệ tính mạng con người. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là đảm bảo hệ thống cảnh báo sớm có thể bảo vệ tất cả mọi người ở khắp mọi nơi.

Chính vì vậy, chủ đề của Ngày Khí tượng Thế giới năm 2025 được Tổ chức WMO phát động là “Chung tay vì một hệ thống cảnh báo sớm toàn diện.”

“Ở giữa chặng đường ‘cảnh báo sớm cho tất cả,’ chúng tôi tự hào báo cáo tiến độ rằng tính đến năm 2024, đã có 108 quốc gia triển khai hệ thống cảnh báo sớm đa thiên tai - tăng gấp đôi so với con số 52 quốc gia vào năm 2015. Tuy nhiên, chúng ta cần tiến xa hơn và hành động nhanh hơn nữa,” Giáo sư Celeste Saulo nói.

Theo đó, Giáo sư Celeste Saulo kêu gọi cùng nhau đổi mới sáng tạo để mở rộng và phát triển các công nghệ; cùng nhau hợp tác để tăng cường kết nối giữa các quốc gia; đầu tư để phát triển, huy động và chia sẻ nguồn lực bởi cảnh báo sớm cho tất cả giờ đây không chỉ là một sáng kiến, mà là một thương hiệu.

“Đây là một mục tiêu đầy tham vọng, nhưng nhất định thành công. Các tiến bộ về công nghệ và trí tuệ nhân tạo đang hứa hẹn cuộc cách mạng hóa trong lĩnh vực dự báo thời tiết. Nhưng chúng ta phải tạo ra một sân chơi công bằng và đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. Chúng ta cần thu hẹp các khoảng trống trong dữ liệu và quan trắc. Đây là thời điểm cần hành động. Bằng cách cùng nhau đầu tư, đổi mới và sáng tạo, chúng ta sẽ đảm bảo được sứ mệnh của Hệ thống Cảnh báo sớm cho tất cả,” Giáo sư Celeste Saulo kêu gọi.

Tổng thư ký Tổ chức WMO cũng lưu ý, trên quy mô toàn cầu, cứ mỗi 1 USD đầu tư vào hệ thống cảnh báo sớm sẽ mang lại 9 USD lợi nhuận. Ở một số khu vực, lợi nhuận còn cao hơn. Vì vậy, các Chính phủ trên thế giới tăng cường đầu tư vào các cơ quan khí tượng và thủy văn quốc gia, bởi đây là “chìa khóa” cho sự phát triển kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia./.

(Vietnam+)