Nâng cao hiệu quả công tác dân số và phát triển trong tình hình mới

Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Dự án Luật Dân số đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Ảnh minh họa

Mục đích của Kế hoạch nhằm tổ chức quán triệt và triển khai nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả Kết luận số 149-KL/TW nhằm đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác dân số và phát triển trong tình hình mới. Đồng thời, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân, tăng cường công tác phối hợp liên ngành giữa các bộ, ngành Trung ương và địa phương trong tổ chức thực hiện Kết luận số 149-KL/TW.

Kết luận số 149-KL/TW của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục quán triệt sâu sắc và toàn diện quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết 21-NQ/TW, đặc biệt là chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, công tác dân số không chỉ gắn với việc điều chỉnh mức sinh, kiểm soát tốc độ tăng dân số mà còn bao gồm những nội dung rộng lớn hơn: chất lượng dân số, cơ cấu dân số, già hóa dân số, cân bằng giới tính khi sinh, chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe người cao tuổi và sự gắn kết chặt chẽ với phát triển bền vững.

Năm nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm

Kế hoạch nêu rõ năm nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như sau:

Thứ nhất, về công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệtKết luận số 149-KL/TW:các bộ, ngành, địa phương được yêu cầu khẩn trương tổ chức tuyên truyền sâu rộng đến toàn bộ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động và Nhân dân. Bộ Y tế sẽ tham mưu tổ chức Hội nghị toàn quốc để quán triệt Kết luận 149-KL/TW và triển khai Kế hoạch của Chính phủ trong tháng 8/2025. Đồng thời, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam phối hợp tổ chức các hoạt động truyền thông trên diện rộng, đưa thông tin về dân số và phát triển đến với từng người dân qua nhiều hình thức đa dạng, phù hợp.

Thứ hai, tăng cường sự lãnh đạo của Đảngđối với công tác dân số:công tác dân số phải được coi là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị. Các bộ, ngành, địa phương cần đưa nội dung dân số vào nghị quyết, chương trình, kế hoạch công tác; lồng ghép yếu tố dân số vào chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, từng ngành, từng địa phương. Bộ Y tế có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc, nâng cao hiệu lực, hiệu năng quản lý nhà nước, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng chuyên trách và sự tham gia của người dân.

Thứ ba, đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền, vận động về công tác dân số:trong tình hình mới, việc tuyên truyền về dân số cần đa dạng, phong phú, sát thực tiễn, phù hợp với từng nhóm đối tượng và vùng miền. Các cơ quan chức năng được yêu cầu tận dụng lợi thế của truyền thông số, mạng xã hội, chuyển đổi số để truyền tải hiệu quả thông điệp về dân số và phát triển. Bộ Y tế sẽ ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong công tác giáo dục, truyền thông, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi của người dân.

Thứ tư, hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số:đây là nội dung trọng tâm của Kế hoạch. Bộ Y tế sẽ chủ trì phối hợp các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh tiến độ xây dựng Dự án Luật Dân số, trình Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 10. Đồng thời, Bộ Y tế cũng sẽ tham mưu sửa đổi, bổ sung Luật Người cao tuổi; xây dựng, trình Thủ tướng các đề án quan trọng như: điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2026-2035, phát triển đội ngũ nhân viên chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Bên cạnh đó, các bộ, ngành liên quan như Bộ Nội vụ, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Bộ Quốc phòng cũng có trách nhiệm đẩy nhanh tiến độ triển khai các đề án được giao trong Nghị quyết 137/NQ-CP của Chính phủ.

Thứ năm, triển khai đồng bộ các giải pháp về công tác dân số: Bộ Y tế chủ trì phối hợp các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh phát triển và nâng cao hiệu quả mạng lưới cung cấp dịch vụ dân số. Các giải pháp bao gồm: củng cố mạng lưới chăm sóc sức khỏe sinh sản, tầm soát bệnh tật trước sinh và sơ sinh, phát triển hệ thống chăm sóc người cao tuổi, đào tạo nguồn nhân lực lão khoa, xây dựng cơ sở y tế chuyên biệt cho người cao tuổi, đẩy mạnh xã hội hóa dịch vụ dân số. Đồng thời, chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, tăng cường hợp tác quốc tế để tiếp cận nguồn lực tài chính, tri thức, kỹ thuật.

Xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về dân số giai đoạn 2026-2035

Bộ Y tế chủ trì xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Xây dựng, ban hành Quyết định của Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Bộ Công an sẽ phối hợp đồng bộ cơ sở dữ liệu chuyên ngành dân số với Trung tâm dữ liệu quốc gia; Bộ Tài chính đảm bảo bố trí nguồn lực ngân sách để thực hiện kế hoạch, ưu tiên cho đối tượng chính sách, vùng dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo. Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục đổi mới nội dung giáo dục về dân số, sức khỏe sinh sản, giới, giới tính, tăng cường giáo dục thể chất, nâng cao thể lực người Việt Nam; lồng ghép các nội dung nâng cao chất lượng dân số vào chương trình giảng dạy và đào tạo nghề. Bộ Nội vụ đẩy mạnh chương trình tạo việc làm, giảm thất nghiệp ở khu vực thành thị, nâng cao hiệu quả sử dụng lao động nông thôn.

Kế hoạch cũng đặt ra yêu cầu các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện việc củng cố tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác dân số trong quá trình triển khai sắp xếp đơn vị hành chính, bảo đảm thống nhất, liên tục, thực hiện hiệu quả công tác dân số và phát triển.

Mây Hạ