Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống pháp luật về tình trạng khẩn cấp

Tham dự phiên họp có Thượng tướng Trần Quang Phương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Tổng tham mưu trưởng QĐND Việt Nam; đại diện lãnh đạo Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương.

Trung tướng Lê Tấn Tới, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại chủ trì hội nghị.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu tại phiên họp.

Luật Tình trạng khẩn cấp (TTKC) được xây dựng nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hệ thống pháp luật về TTKC; tạo lập cơ sở pháp lý cho thi hành pháp luật nhằm tăng cường tính chủ động trong việc ứng phó, khắc phục kịp thời, hiệu quả trường hợp xảy ra TTKC, góp phần bảo vệ Nhà nước và nhân dân, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết, Dự án Luật TTKC được Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 theo Nghị quyết số 55 ngày 28/10/2024, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan soạn thảo xây dựng hoàn thiện hồ sơ dự án luật theo đúng quy trình của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới chủ trì phiên họp.

Việc xây dựng dự án Luật TTKC nhằm thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng về hoàn thiện hệ thống văn bản vi phạm pháp luật về phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố; kiện toàn cơ chế, quy định về phối hợp trong xử lý các tình huống bảo vệ Tổ quốc, sẵn sàng ứng phó hiệu quả thách thức an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống, phòng, chống cứu nạn, cứu hộ, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm quyền con người và quyền công dân…

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới đề nghị, Thường trực và thành viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, đại diện các cơ quan của Quốc hội, đại diện các Bộ, ngành tích cực tham gia ý kiến thẳng thắng về các nội dung của dự án luật để Ủy ban hoàn thiện và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tới đây...

Theo Tờ trình của Chính phủ, phạm vi điều chỉnh của Luật TTKC quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban bố, công bố, bãi bỏ TTKC; các biện pháp được áp dụng trong TTKC; tổ chức thi hành Nghị quyết ban bố, Lệnh công bố TTKC; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong TTKC.

Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng tiếp thu ý kiến của đại biểu.

Dự thảo Luật TTKC gồm 6 chương, 42 điều; với nội dung tập trung vào 2 chính sách đã được Chính phủ thông qua tại Nghị quyết số 118/NQ-CP ngày 3/8/2024 và báo cáo Quốc hội bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh tại Nghị quyết số 55/2024/QH15 ngày 28/10/2024.

Trình bày tóm tắt dự thảo báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án luật, đồng chí Trịnh Xuân An, Ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại nêu rõ, Thường trực Ủy ban nhất trí về sự cần thiết ban hành luật với những căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn như đã nêu trong tờ trình của Chính phủ. Đồng thời đề nghị, Ban soạn thảo tiếp tục làm rõ và hoàn thiện một số nội dung như: rà soát, hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật TTKC bảo đảm đầy đủ nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết tại dự thảo luật. Làm rõ thực tiễn triển khai thực hiện Hiệp định ASEAN về quản lý thảm họa và ứng phó khẩn cấp mà Việt Nam tham gia và việc nội luật Hiệp định trên dự thảo luật; nghiên cứu, bổ sung nội dung kinh nghiệm quốc tế có liên quan đến các nội dung như: xác định tình huống, TTKC; các biện pháp ứng phó; quy định về thẩm quyền ban bố; quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương trước, trong và sau khi ban bố TTKC…

Các đại biểu dự phiên họp thẩm tra Dự án Luật Tình trạng khẩn cấp.

Có ý kiến cho rằng, quy định pháp luật về TTKC hiện nằm rải rác ở nhiều văn bản, nhiều luật khác nhau, gắn với đặc thù, đặc điểm của từng loại sự cố, thảm họa, sự kiện, tình hình. Có những loại hình TTKC được quy định cụ thể ngay trong luật chuyên ngành. Tuy nhiên, cơ bản các tình huống khẩn cấp ở các lĩnh vực khác (môi trường, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ, thú y, năng lượng nguyên tử…) đều được dẫn chiếu sẽ áp dụng quy định của pháp luật về TTKC. Riêng TTKC về quốc phòng mới chỉ được Luật Quốc phòng (Điều 18) quy định về nguyên tắc, thẩm quyền và giao Chính phủ quy định việc thi hành quyết định ban bố, công bố, bãi bỏ TTKC về quốc phòng. Luật Quốc phòng không quy định các biện pháp cụ thể áp dụng trong TTKC về quốc phòng. Xuất phát từ đặc thù này, cần làm rõ việc xây dựng Luật TTKC là luật nội dung hay luật thủ tục. Về nguyên tắc, Luật TTKC chỉ quy định “khung” về thẩm quyền, loại hình TTKC, các biện pháp áp dụng, cơ chế phối hợp, trách nhiệm chung và giao Chính phủ tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị, cần rà soát để tiếp tục làm rõ mối quan hệ giữa Luật TTKC và Luật Phòng thủ dân sự bởi việc chuyển hóa từ cấp độ 3 phòng thủ dân sự của các sự cố, thảm họa sang TTKC trong thực tiễn là rất khó, cần phải có định lượng, định tính cụ thể. Cùng với đó, cần phân biệt và làm rõ việc áp dụng các biện pháp trong TTKC với các biện pháp trong phòng thủ dân sự bởi trong TTKC vẫn phải áp dụng các biện pháp phòng thủ dân sự đã được quy định tại Điều 25 của Luật Phòng thủ dân sự…

Phát biểu tại phiên họp, đại diện Cơ quan soạn thảo, Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng khẳng định sẽ lĩnh hội, nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu thông qua báo cáo thẩm tra cũng như ý kiến trực tiếp tại phiên họp để chỉnh sửa, bổ sung hoàn thiện dự án luật. Đồng thời, Bộ Quốc phòng sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ hoàn thành hồ sơ dự án luật, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội theo kế hoạch và phấn đấu đạt chất lượng để thông qua trong một kỳ họp của Quốc hội.

Nhật Minh