Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo: Kiện toàn trước thềm năm học mới

Giờ học tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học Hữu Khuông (Nghệ An).

Qua đó phù hợp nhu cầu thực tiễn cũng như đáp ứng yêu cầu dạy học Chương trình GDPT 2018.

Trường học xin bổ sung giáo viên

Chuẩn bị năm học mới 2025 - 2026, Trường THCS Hiến Sơn (xã Bạch Hà, Nghệ An) có văn bản gửi Sở GD&ĐT tỉnh Nghệ An báo cáo thiếu 13 giáo viên. Cụ thể, sau khi kết thúc năm học cũ, nhà trường có 12 giáo viên biệt phái đã được trả về đơn vị cũ. Trong khi đó, năm học tới, trường dự kiến quy mô 16 lớp, cần bổ sung 13 giáo viên để đảm bảo bố trí giảng dạy.

Các môn học đang thiếu giáo viên gồm: Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh, Giáo dục thể chất, Khoa học tự nhiên hoặc Vật lí, Giáo dục công dân, Tin học. Theo ông Nguyễn Văn Dần - Hiệu trưởng nhà trường, nếu không được bổ sung giáo viên kịp thời, sẽ ảnh hưởng lớn đến kế hoạch dạy học cũng như quyền lợi học sinh.

Tương tự, Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Hữu Khuông (xã Hữu Khuông) cũng đã có tờ trình gửi Sở GD&ĐT Nghệ An đề xuất bổ sung 15 nhân sự gồm 12 giáo viên và 3 nhân viên trường học. Hữu Khuông là xã ốc đảo duy nhất vùng lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, đến nay chưa có giao thông đường bộ thuận lợi vào trung tâm xã. Học sinh của trường ở rải rác tại nhiều điểm lẻ, phải di chuyển đến trường chính bằng thuyền.

Những năm trước, để đủ giáo viên cho trường vùng đặc biệt khó khăn này, Phòng GD&ĐT huyện Tương Dương (cũ) đã biệt phái, điều động tăng cường giáo viên từ các xã lân cận đến công tác. Tuy nhiên, hiện nay, hầu hết số thầy, cô này đã xong nghĩa vụ và quay về trường cũ. Thiếu giáo viên, lại khó thu hút được giáo viên ở nơi về công tác, Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Hữu Khuông đang rơi vào tình thế nan giải khi nhiều lớp trống thầy cô khi năm học mới đến gần.

Giờ học tiếng Anh tại Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai (Hưng Nguyên, Nghệ An).

Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Nghệ An, trước đây, việc tuyển dụng, bổ nhiệm, điều động giáo viên bậc mầm non và cấp tiểu học, THCS thuộc thẩm quyền UBND cấp huyện. Từ 1/7, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, sở GD&ĐT đã thống kê, rà soát toàn bộ đội ngũ giáo viên các cấp bậc học. Theo đó, hiện chỉ có các xã phường thuộc huyện Quỳ Hợp, thành phố Vinh và thị xã Thái Hòa cũ là cơ bản đủ đội ngũ giáo viên đứng lớp. Còn lại, các địa phương khác đang trong tình trạng thiếu hoặc thừa thiếu giáo viên cục bộ.

Về chất lượng đội ngũ, toàn tỉnh có hơn 42.000 cán bộ quản lý, giáo viên, trong đó chiếm 95,4% đạt chuẩn trình độ đào tạo trở lên. Số ít giáo viên chưa đạt chuẩn đa số còn ít năm công tác, không thuộc đối tượng phải thực hiện đào tạo nâng trình độ chuẩn theo quy định.

Nghệ An là tỉnh duy nhất trên cả nước tổ chức bồi dưỡng trực tiếp cho hơn 30.000 giáo viên về dạy học theo Chương trình GDPT 2018 theo hướng “cầm tay chỉ việc”. Chi phí bồi dưỡng do ngân sách tỉnh chi trả. Qua đó, giúp giáo viên tự tin tổ chức dạy học theo chương trình mới và nhanh chóng ổn định, có hiệu quả.

Ông Nguyễn Quốc Khánh – Phó phòng Tổ chức cán bộ, Sở GD&ĐT Nghệ An cho biết: Tình trạng thiếu giáo viên trên địa bàn tỉnh đã diễn ra nhiều năm nay. Sở đang căn cứ các văn bản chỉ đạo của Chính phủ và Bộ GD&ĐT để thực hiện thẩm quyền trong quản lý đội ngũ nhà giáo, nhân sự quản lý, viên chức và người lao động. Qua đó, đảm bảo cân đối giáo viên cho các trường trong năm học mới.

Giờ học Âm nhạc tại Trường THCS Xá Lượng (Xá Lượng, Nghệ An).

Phân cấp tuyển dụng, bổ nhiệm, điều động giáo viên

Theo ông Phan Trọng Trung - Phó Chủ tịch UBND xã Con Cuông, trước đây, để cân đối giáo viên giữa các trường, UBND cấp huyện (cũ) thực hiện biệt phái giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu, bố trí dạy liên trường.

Hiện nay, với chính quyền địa phương 2 cấp, những nơi thừa thiếu này ở khác địa giới hành chính. Trong khi đó, thẩm quyền điều động giáo viên từ trường thuộc xã này biệt phái sang công tác tại trường thuộc xã khác chưa rõ ràng. Vì vậy, địa phương đang chờ hướng dẫn cụ thể về phân cấp quản lý để cân đối giáo viên các nhà trường.

Liên quan đến đội ngũ giáo viên, báo cáo giám sát về quy hoạch mạng lưới trường, lớp trên địa bàn của HĐND tỉnh Nghệ An cuối tháng 6/2025 cho thấy, tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ xảy ra ở nhiều địa phương. Trong khi đó, việc tuyển dụng giáo viên còn thiếu theo biên chế đã được cấp có thẩm quyền giao còn chậm. Qua báo cáo của Sở Nội vụ Nghệ An, đối với giáo dục mầm non và phổ thông toàn tỉnh hiện còn 1.592 biên chế chưa sử dụng.

Bộ GD&ĐT đã ban hành dự thảo Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của sở GD&ĐT, lĩnh vực giáo dục và đào tạo của phòng chuyên môn thuộc UBND xã, phường, đặc khu thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Góp ý cho dự thảo này, UBND tỉnh Nghệ An đề nghị dự thảo cần phân công nhiệm vụ rõ ràng cho các cấp quản lý đối với các cơ sở giáo dục. Từ đó, UBND tỉnh có cơ sở ban hành quy định phân công, phân cấp quản lý về giáo dục và quy định chức năng, nhiệm vụ của sở GD&ĐT. Đồng thời làm rõ phạm vi “thuộc quyền quản lý” của UBND cấp xã, sở GD&ĐT.

Về việc phân công công tác tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm, điều động, biệt phái viên chức các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, THCS trên địa bàn tỉnh, việc phân công cần phải giải quyết được vấn đề thực tiễn. Cụ thể, hiện nay, hầu hết địa phương trong tỉnh có hiện tượng dôi dư cục bộ giáo viên ở các cơ sở giáo dục (số lượng, cơ cấu bộ môn). Trong đó, các trường thuộc xã trung tâm hoặc có chế độ ưu đãi cao thì thừa giáo viên, còn trường vùng xa trung tâm thì thiếu giáo viên. Đặc thù của ngành Giáo dục, có trên 80% viên chức là nữ nên việc điều chuyển gặp nhiều khó khăn, nhất là khi mỗi xã mỗi cấp học chỉ từ 1 - 2 trường.

Từ thực tế trên, UBND tỉnh Nghệ An cũng đề xuất, việc tuyển dụng, điều động, biệt phái, phân công liên trường cần tính tới các yếu tố, đó là điều tiết cân đối giáo viên giữa các cơ sở giáo dục trên toàn tỉnh, đảm bảo hiệu quả hoạt động có chất lượng, hạn chế lãng phí nguồn nhân lực trong toàn ngành.

Đồng thời, đảm bảo tính phù hợp với trách nhiệm giải trình về hoạt động giáo dục, chất lượng giáo dục, quản lý nhà giáo và người học, thực hiện chính sách phát triển giáo dục. Phương án tổ chức hội đồng tuyển dụng chung cả tỉnh nhằm tránh lãng phí thời gian, kinh phí của Nhà nước cũng như thời gian, công sức của người dự tuyển.

Hồ Lài