Nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn quận Hai Bà Trưng

Khám sức khỏe cho người cao tuổi

Mức sinh hiện tại của quận Hai Bà Trưng đang ở mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Theo thống kê, số trẻ sinh năm 2024 là 2.821, tăng 10 trẻ so với năm trước, chỉ có 1 trẻ là con thứ 3 trở lên. Tuy nhiên, tốc độ đô thị hóa, áp lực cuộc sống và di dân lớn, nhiều khu chung cư trên địa bàn quận thu hút số lượng lớn dân các tỉnh về sinh sống, tiềm ẩn nguy cơ mức sinh giảm trong thời gian tới đồng thời ảnh hưởng không nhỏ tới công tác quản lý và vận động thực hiện các chính sách dân số và phát triển.

Chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả trong thời gian dài, nhiều người trẻ tập trung phát triển sự nghiệp, kết hôn muộn, sinh con muộn, thậm chí trì hoãn hoặc không sinh con. Do chi phí nuôi dạy con cái tăng cao và áp lực công việc, nhà ở chật hẹp vì ở chung với bố mẹ hoặc đi thuê khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ chỉ lựa chọn sinh 1-2 con. Mặc dù sinh ít góp phần giảm áp lực về quy mô dân số, cải thiện chất lượng cuộc sống người dân, nhưng nếu xu hướng mức sinh thấp tiếp tục kéo dài, ảnh hưởng tới lực lượng lao động trẻ trong tương lai, phát triển kinh tế-xã hội.

Tuyên truyền kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản cho học sinh

Với 71.100 người cao tuổi, chiếm 23,6% dân số, quận Hai Bà Trưng đang đứng trước thách thức về già hóa dân số, đặt ra các vấn đề về chăm sóc người cao tuổi và an sinh xã hội. Số người cao tuổi có xu hướng gia tăng, nhưng trên địa bàn quận chưa có cơ sở y tế chăm sóc sức khỏe riêng cho người cao tuổi, tỷ lệ người cao tuổi già yếu tham gia tư vấn, khám sức khỏe, các hoạt động văn hóa văn nghệ thể dục dưỡng sinh còn thấp. Số lượng các buổi truyền thông về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng còn hạn chế, nội dung truyền tải chưa sinh động, việc thu hút các đối tượng không hưởng lương và những người cao tuổi đến tham dự các buổi truyền thông gặp khó khăn.

Thời gian qua, quận Hai Bà Trưng đã triển khai nhiều hoạt động nâng cao chất lượng dân số. Thực hiện Đề án Mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2030, Trung tâm Y tế quận đẩy mạnh tuyên truyền cung cấp thông tin, kiến thức về sàng lọc chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, sàng lọc bệnh tim bẩm sinh, sàng lọc khiếm thính, Thalassemia (bệnh tan máu bẩm sinh), hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh,...nhằm nâng cao chất lượng dân số; duy trì thực hiện hoạt động sàng lọc trước sinh và sơ sinh tại Nhà Hộ sinh B và Bệnh viện Thanh Nhàn. Hơn 88% bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh, 91,1% trẻ sơ sinh được sàng lọc ngay sau sinh.

Triển khai Kế hoạch Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh thành phố Hà Nội giai đoạn 2016 - 2025, quận đã tổ chức truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh và những hệ lụy, về Luật hôn nhân và gia đình, giới, bình đẳng giới cho thanh niên trước khi kết hôn, phổ biến các văn bản nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Qua kiểm tra các phòng khám sản, phòng khám chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh, phòng khám đa khoa cho thấy, các cơ sở không thực hiện sàng lọc giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, 100% các cơ sở cam kết không triển khai các hoạt động lựa chọn giới tính.

Triển khai thực hiện "Đề án chăm sóc sức khỏe người cao tuổi giai đoạn 2017 - 2025" trên địa bàn Thành phố Hà nội đến năm 2025, cùng với truyền thông nâng cao nhận thức về quá trình già hóa dân số, thực trạng và nhu cầu chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, hướng dẫn kỹ năng phòng bệnh và dinh dưỡng cho người cao tuổi tại các phường, gần 90% người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ.

Với đối tượng học sinh, thanh niên, Trung tâm Y tế quận đã tập huấn cho giáo viên các trường về phát triển tầm vóc thể lực, phòng chống một số bệnh tật học đường; tổ chức truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng chống xâm hại, lạm dụng cho học sinh các trường THCS, tiểu học trên địa bàn quận, về chăm sóc sức khỏe sinh sản, về bệnh tan máu bẩm sinh cho học sinh các trường THCS. 95% nam, nữ trong độ tuổi kết hôn được tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn. Cùng với đó, các mô hình can thiệp nâng cao chất lượng dân số được duy trì hiệu quả như chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, tư vấn kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân. Hoạt động truyền thông, giáo dục và vận động thay đổi hành vi về phát triển thể lực, tầm vóc người Hà Nội cho đại diện các ban ngành đoàn thể, tổ trưởng dân phố, ban công tác mặt trận khu dân cư, người có uy tín trong cộng đồng; truyền thông về chế độ dinh dưỡng, tập luyện thể dục thể thao nâng cao thể lực, tầm vóc người Hà Nội cho đại diện các hộ gia đình cũng được đẩy mạnh.

Khám sức khỏe tiền hôn nhân cho thanh niên

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Y tế quận Hai Bà Trưng Nguyễn Hoàng Yến, để bảo đảm duy trì mức sinh thay thế, cần những chính sách khuyến sinh như hỗ trợ chi phí sinh con và nuôi dưỡng trẻ dưới 6 tuổi, trợ cấp cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, ưu đãi thuế, vay vốn nhà ở cho các gia đình sinh đủ 2 con. Bên cạnh đó, cần có chế độ bảo đảm công việc ổn định cho phụ nữ sau sinh, tăng cường chế độ nghỉ thai sản cho vợ, cho chồng nghỉ khi vợ sinh con, hỗ trợ dịch vụ trông giữ trẻ chất lượng, giá hợp lý. Quan tâm hỗ trợ về giáo dục, y tế như tăng cường dịch vụ y tế về chăm sóc sức khỏe sinh sản, miễn phí sàng lọc trước sinh, sơ sinh để làm tiêu chí đầu vào tuyển sinh mầm non hoặc tiểu học; mở rộng khám sức khỏe tiền hôn nhân…

Để chặn đà xu hướng mức sinh thấp, cũng cần tăng cường sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể. UBND quận và các phường chủ động xây dựng kế hoạch, chỉ đạo quyết liệt công tác dân số, lồng ghép chỉ tiêu mức sinh, chất lượng dân số vào nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội. Trung tâm Y tế quận đẩy mạnh tuyên truyền về hậu quả mức sinh thấp và lợi ích sinh đủ 2 con, triển khai hiệu quả các chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh, chăm sóc người cao tuổi. Về giải pháp tổng thể, cần xây dựng chiến lược dân số đô thị bền vững, điều chỉnh chính sách dân số phù hợp đặc thù nội đô; ưu tiên cải thiện nhà ở, phúc lợi xã hội cho người trẻ, giảm áp lực kinh tế nuôi con; đổi mới công tác tuyên truyền theo hướng tích cực, gần gũi, hướng đến giới trẻ và gia đình trẻ; tạo môi trường sống an toàn, dịch vụ công chất lượng: nhà trẻ, trường học, y tế, khu vui chơi. Khuyến khích mô hình gia đình hạnh phúc, sinh đủ 2 con thông qua biểu dương, khen thưởng; ứng dụng công nghệ trong quản lý dân số, dịch vụ tư vấn sức khỏe sinh sản - tiền hôn nhân.

KHÁNH THIỆN