Nấm da đầu có gây rụng tóc không?

Nấm da đầu có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý da đầu khác như chấy rận, vảy nến, á sừng. Thông thường, khi bị nấm da đầu, người bệnh luôn cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiễm trùng, rụng tóc và để lại sẹo vĩnh viễn.

Nguyên nhân gây nấm da đầu rất đa dạng, chủ yếu liên quan đến vệ sinh da đầu không sạch sẽ, lối sống và thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Những yếu tố thường gặp bao gồm: da đầu bẩn, tích tụ nhiều gàu; thói quen gội đầu vào buổi tối nhưng không sấy khô rồi đi ngủ; sử dụng chung các vật dụng cá nhân như lược, mũ, chăn gối, dao cạo râu… của người mắc bệnh.

Ngoài ra, nấm da đầu còn có thể lây nhiễm từ động vật, thú cưng hoặc vật nuôi trong gia đình, do ô nhiễm môi trường, tác động của tia UV trong ánh nắng mặt trời, hoặc do nguồn nước sinh hoạt kém chất lượng.

1. Yếu tố nguy cơ gây nấm da đầu

Viêm da đầu do nấm có thể xảy ra ở mọi đối tượng, nhưng thường gặp nhất ở trẻ em từ 3 – 14 tuổi. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể ảnh hưởng đến người trưởng thành và người cao tuổi. Trong một số trường hợp, nấm da đầu còn có thể lan sang lông mày và lông mi.

Về mặt lâm sàng, nhiễm nấm da đầu đôi khi trông giống như gàu, nhưng mức độ nghiêm trọng hơn và thường xuất hiện ở nhiều vị trí trên da đầu. Một số thể bệnh có thể gây ra các mảng rụng tóc rõ rệt.

Đặc biệt, thể viêm nặng gọi là kerion có thể gây chảy mủ ở da đầu, kèm theo sưng nề, đau và có nguy cơ rụng tóc vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời. Người bệnh viêm da đầu dạng kerion thường có thể nổi hạch ở vùng cổ, đây là dấu hiệu hay gặp trong thể bệnh này.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc nấm da đầu bao gồm:

Tuổi tác: Nấm da đầu thường gặp nhất ở trẻ mới biết đi và trẻ em trong độ tuổi đi học.
Tiếp xúc gần với trẻ em khác: Các đợt bùng phát nấm da đầu thường xảy ra tại trường học, lớp mẫu giáo hoặc trung tâm chăm sóc trẻ em, nơi bệnh dễ lây lan do tiếp xúc gần.
Tiếp xúc với vật nuôi: Mèo hoặc chó có thể mang nấm nhưng không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Trẻ em và người lớn có thể bị nhiễm nấm khi tiếp xúc trực tiếp với các vật nuôi này.

Nhìn chung, nấm da đầu thường không gây nguy hiểm đến tính mạng. Bệnh chủ yếu gây ngứa, khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt. Trong đa số trường hợp, nấm da đầu có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc uống, thuốc bôi và dầu gội chuyên dụng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, nấm da đầu có thể diễn tiến nặng, điển hình là thể viêm kerion. Kerion biểu hiện bằng các khối sưng mềm, nổi gồ trên da đầu, có thể chảy mủ và hình thành lớp vảy dày màu vàng, làm tăng nguy cơ rụng tóc vĩnh viễn nếu không được điều trị đúng cách.

Nấm sinh trưởng và phát triển mạnh trong môi trường ấm áp, độ ẩm cao và da đầu là nơi lý tưởng.

2. Cách điều trị nấm da đầu hiệu quả

Việc điều trị nấm da đầu cần sử dụng thuốc chống nấm theo đơn của bác sĩ, bao gồm cả thuốc uống và thuốc bôi. Thuốc được lựa chọn hàng đầu thường là griseofulvin. Trong trường hợp griseofulvin không hiệu quả hoặc người bệnh bị dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định các thuốc thay thế như terbinafine, itraconazole hoặc fluconazole.

Người bệnh thường cần dùng thuốc liên tục trong 6 – 8 tuần, cho đến khi tình trạng nhiễm nấm được kiểm soát hoàn toàn và tóc bắt đầu mọc trở lại. Thông thường, nếu điều trị đúng và đủ, các vùng hói do nấm da đầu sẽ mọc lại tóc, da đầu lành dần và không để lại sẹo.

Bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng thêm dầu gội đặc trị nhằm giúp loại bỏ bào tử nấm, đồng thời ngăn ngừa lây nhiễm sang người khác hoặc các vùng da khác trên cơ thể. Trong một số trường hợp, người bệnh có thể được chỉ định cắt ngắn tóc hoặc cạo đầu trong quá trình điều trị, tuy nhiên đây không phải là phương pháp điều trị chính và không có tác dụng chữa khỏi bệnh nếu không dùng thuốc.

Đối với các trường hợp viêm kerion, bác sĩ có thể phối hợp thêm thuốc chống viêm như corticosteroid toàn thân trong thời gian ngắn nhằm giảm phản ứng viêm và hạn chế nguy cơ rụng tóc vĩnh viễn.

3. Biện pháp phòng ngừa nấm da đầu

Loại nấm gây nấm da đầu rất phổ biến và bệnh có khả năng lây lan ngay cả trước khi xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, việc phòng ngừa đóng vai trò rất quan trọng.

Trước hết, cần thay đổi và duy trì các thói quen sinh hoạt lành mạnh, đặc biệt là thói quen chăm sóc da đầu. Việc giữ gìn vệ sinh da đầu đúng cách giúp hạn chế điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.

Khi gội đầu, không nên cào gãi mạnh làm trầy xước da đầu; cần xả sạch nhiều lần, hạn chế gội đầu quá thường xuyên bằng các loại dầu gội có độ tẩy gàu cao. Sau khi gội hoặc khi đi mưa về, cần làm khô tóc hoàn toàn trước khi ngủ. Đồng thời, nên tránh đội mũ quá chật hoặc đội mũ trong thời gian dài khiến da đầu bị ẩm.

Không sử dụng chung các đồ dùng cá nhân như khăn, lược, mũ… để hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

Hạn chế tiếp xúc với thú nuôi nghi ngờ bị bệnh. Với động vật có dấu hiệu nhiễm nấm, cần đưa đến cơ sở thú y để khám và điều trị, tránh lây lan sang người.

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: ăn nhiều rau xanh, trái cây, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, uống đủ nước, hạn chế rượu bia và tránh căng thẳng kéo dài.

Ngoài ra, gội đầu bằng quả bồ kết – một loại thảo dược chứa hoạt chất saponin có tác dụng làm sạch da đầu – cũng được nhiều người áp dụng. Trong trường hợp nấm da đầu ở mức độ nhẹ, việc sử dụng bồ kết có thể hỗ trợ làm sạch và chăm sóc tóc. Tuy nhiên, khi bệnh có biểu hiện rõ ràng hoặc kéo dài, người bệnh vẫn cần đi khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh biến chứng lâu dài.

Bs Nguyễn Văn Việt