Na Uy đẩy mạnh điện khí hóa thượng nguồn khai thác dầu khí

Một cơ sở khai thác dầu khí ở Na Uy. Ảnh AFP

Na Uy đang ở vị thế đặc biệt thuận lợi so với các nước khai thác dầu khí lớn – họ có thể khai thác các nguồn năng lượng tái tạo dồi dào, đặc biệt là thủy điện, để giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính từ hoạt động khai thác thượng nguồn. Quốc gia này là nước đi đầu trong việc cải tạo tài sản để chạy bằng năng lượng sạch và hiện có kế hoạch cắt giảm 70% lượng khí thải từ thềm lục địa vào năm 2040. Hầu hết các địa điểm khai thác chính của quốc gia này đều nằm ở vị trí chiến lược gần các nguồn năng lượng tái tạo tiềm năng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch.

Các quốc gia khai thác khác có thể gặp phải những rào cản về mặt hậu cần khi chuyển đổi tài sản, bao gồm khoảng cách đáng kể so với đất liền, thiếu cơ sở hạ tầng lưới điện và công suất điện tái tạo hạn chế.

Tuy nhiên, ngay cả khi điện khí hóa một phần cũng sẽ cắt giảm đáng kể lượng khí thải. Các lưu vực năng lượng cao cấp (PEB) – một thuật ngữ do Rystad Energy đặt ra để mô tả các lưu vực dầu khí có trữ lượng hydrocarbon dồi dào và tiềm năng kết hợp các hoạt động thân thiện với môi trường – có thể nắm giữ chìa khóa. Chúng tôi đã xác định được 30 lưu vực như vậy trên toàn thế giới, đóng góp hơn 80% sản lượng dầu khí của thế giới trong năm nay và dự kiến tiếp tục duy trì cho đến năm 2050.

Nếu các tài sản PEB điện khí hóa và giảm 50% lượng khí thải, tổng cộng sẽ tránh được 5,5 gigaton (Gt) CO2 vào năm 2050. Dựa trên tính toán tiêu chuẩn của ngành, lượng CO2 giảm này sẽ tương đương với khoảng 0,025 °C mức nóng lên toàn cầu tránh được trong cùng giai đoạn. (Tính toán này chỉ bao gồm lượng khí thải khai thác thượng nguồn. Giả định rằng 222 Gt CO2 thải ra dẫn đến nhiệt độ tăng 0,1°C, theo IPCC AR6 SPM D.1.1, "ước tính tốt nhất cho TCRE là 0,45 °C trên 1000 Gt CO2". Lượng khí thải mêtan không được tính đến).

“Khi thế giới đang đối mặt với vấn đề cấp bách về biến đổi khí hậu, ngành dầu khí đang chịu áp lực ngày càng tăng để giảm thiểu lượng khí thải carbon và điều chỉnh các hoạt động của ngành theo các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu. Khi có thể và khả thi về mặt kinh tế, điện khí hóa có tiềm năng lớn để giảm lượng khí thải của ngành trong khi vẫn duy trì sản lượng khai thác”, Palzor Shenga, Phó Chủ tịch nghiên cứu thượng nguồn của Rystad Energy cho biết.

Điện khí hóa đòi hỏi phải lập kế hoạch cẩn thận, bao gồm lựa chọn công nghệ tối ưu, đánh giá tổng chi phí và các chiến lược để đảm bảo cung cấp năng lượng liên tục, đặc biệt là ở những địa điểm xa xôi có khả năng tiếp cận lưới điện hạn chế. Khả năng kinh tế và tài chính cũng phải được ưu tiên. Một cách tiếp cận chủ động đối với điện khí hóa có thể nâng cao hiệu quả hoạt động và mở ra các nguồn doanh thu mới thông qua việc bán năng lượng tái tạo dư thừa.

Để hiểu tác động của quá trình điện khí hóa đối với lượng khí thải thượng nguồn, chúng tôi đã xem xét tiềm năng giảm phát thải tại các PEB hàng đầu. Báo cáo cho thấy 28 PEB này dự kiến tiết kiệm tổng cộng khoảng 1,3 tỷ tấn CO2 trong giai đoạn 2025 - 2030. Chỉ riêng 10 PEB hàng đầu (tính theo lượng khí thải được tiết kiệm) đã chiếm hơn 80% lượng khí thải này, trong đó Rub al Khali ở Trung Đông (370 triệu tấn carbon dioxide tương đương (CO2e) và khu vực Ả Rập trung tâm (251 triệu tấn CO2e) dẫn đầu bảng xếp hạng. Điện khí hóa tại các lưu vực này, chủ yếu là trên đất liền, nếu được áp dụng rộng rãi hơn, phần lớn sẽ dựa vào nguồn điện sạch từ lưới điện trên bờ.

Đốt bỏ khí, tức là đốt cháy lượng khí tự nhiên dư thừa không thể xử lý hoặc bán được, không chỉ lãng phí nguồn tài nguyên có giá trị mà còn thải ra một lượng lớn CO2 và mê-tan vào môi trường. Đốt bỏ khí là nguyên nhân chính của lượng phát thải toàn cầu chủ yếu là do thiếu các ưu đãi kinh tế, khuôn khổ pháp lý hoặc năng lực kỹ thuật để phát triển thị trường khí đốt và cơ sở hạ tầng.

Trong 10 năm qua, khoảng 140 tỷ m3 khí đã bị đốt bỏ mỗi năm trên toàn cầu, tương đương với khoảng 290 triệu tấn CO2e phát thải hàng năm. Các khối lượng này chủ yếu được thúc đẩy bởi các nhà khai thác lớn ở Bắc Mỹ, Trung Đông và Châu Phi. Do đó, việc tránh đốt cháy có thể là một cách hiệu quả để giảm phát thải thượng nguồn đối với cả tài sản điện khí hóa và tài sản có tiềm năng điện khí hóa hạn chế.

Nh.Thạch

AFP