Mỹ vẫn mua 200 triệu USD dầu mỏ của Nga bất chấp lệnh trừng phạt

Hình minh họa

Vì sao đây lại là vấn đề quan trọng?

Theo Newsweek, sau khi chiến sự Nga - Ukraine nổ ra vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, Mỹ và các quốc gia phương Tây đã áp dụng một loạt các lệnh trừng phạt kinh tế và thương mại, bao gồm cả việc cấm nhập khẩu dầu mỏ Nga, nhằm làm suy yếu nền kinh tế Moscow.

Một con đường nhằm mục đích lách các lệnh trừng phạt đã nhanh chóng xuất hiện, khi Nga xuất khẩu dầu sang các quốc gia thứ ba chưa bị áp đặt lệnh trừng phạt. Những quốc gia này sau đó xuất khẩu các sản phẩm nhiên liệu sang phương Tây thông qua các công ty khác nhau.

Điện Kremlin, Nhà Trắng, Bộ Tài chính Mỹ, Bộ Ngoại giao Mỹ và các nhà máy lọc dầu được đề cập trong câu chuyện này đã không phản hồi yêu cầu bình luận của Newsweek.

Nayara Energy, một nhà máy lọc dầu được Rosneft hậu thuẫn, đã xuất khẩu 124 triệu euro (135 triệu USD) dầu đã được lọc từ dầu thô Nga sang Mỹ — chiếm phần lớn trong tổng số 192 triệu USD xuất khẩu sang Mỹ — từ nhà máy lọc dầu Vadinar ở Ấn Độ trong khoảng thời gian từ tháng 1 năm 2024 đến cuối tháng 1 năm 2025, theo Newsweek.

Không có dấu hiệu cho thấy họ đang tìm cách lách lệnh trừng phạt, đây có thể được xem là cách họ tận dụng những gì các chuyên gia gọi là "lỗ hổng”.

Nayara Energy thuộc sở hữu của ba doanh nghiệp, trong đó Rosneft sở hữu 49,13% cổ phần từ năm 2016. Rosneft đã bị Washington áp lệnh trừng phạt, đồng nghĩa doanh nghiệp này không thể tiếp cận các tổ chức tài chính và giao dịch với Mỹ.

Vào thời điểm Rosneft mua lại Nayara Energy, Andrey Kostin, Giám đốc điều hành của ngân hàng VTB Nga, đã nói với Reuters rằng tập đoàn chỉ mua 49% nhằm tránh sở hữu 50% cổ phần chi phối có thể kích hoạt lệnh trừng phạt.

Nếu sở hữu 50% hoặc hơn, điều này sẽ khiến Nayara Energy đối mặt với các lệnh trừng phạt thương mại giống như những gì Rosneft đang gánh chịu.

Các chủ sở hữu khác của Nayara Energy là nhóm đầu tư năng lượng Ý Hara Capital Sarl và nhóm đầu tư Nga có trụ sở tại Síp United Capital Partners, nơi nhà sáng lập Ilya Sherbovich bị Ukraine trừng phạt, theo Reuters.

Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) sử dụng công ty tình báo thương mại toàn cầu Kpler để theo dõi xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch từ Nga.

Kpler sử dụng hệ thống nhận dạng dữ liệu tự động và trực tiếp, cùng với thông tin hải quan trong nghiên cứu của mình. CREA cũng sử dụng cơ sở dữ liệu vận tải Equasis để xác định chủ sở hữu tàu.

Mọi người đang nói gì?

Chia sẻ với Newsweek, Maximilian Hess, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại và là tác giả của cuốn Economic War: Ukraine and the Global Conflict Between Russia and the West, cho biết mặc dù việc giao dịch với Nayara không vi phạm lệnh trừng phạt, nhưng các giao dịch này là "một ví dụ điển hình về lỗ hổng" trong hệ thống.

Kyle Haynes, trợ lý giáo sư tại Khoa Khoa học Chính trị của Đại học Purdue, cho biết: "Những trò chơi theo kiểu mèo vờn chuột rất phổ biến. Các quốc gia bị trừng phạt luôn cố gắng tìm cách lách luật thông qua các bên trung gian, công ty ma, buôn lậu, v.v.".

Kể từ khi chiến sự bắt đầu vào năm 2022, Nga đã thu về tổng cộng 847 tỷ euro từ doanh thu nhiên liệu hóa thạch.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Mức độ tuân thủ lệnh trừng phạt sẽ tiếp tục là vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự của Mỹ, vốn đang đặt ra nhiều nghi vấn khi quan hệ địa chính trị thay đổi.

Kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức vào tháng 1 năm 2025, ông đã cải thiện quan hệ Nhà Trắng với Điện Kremlin và tìm kiếm các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến sự giữa Nga và Ukraine.

Hilary Ingham, giáo sư kinh tế tại Đại học Lancaster ở Vương quốc Anh, cho rằng vấn đề trừng phạt có thể sẽ "không còn quan trọng".

Bất kỳ mức giảm nhẹ nào trong các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga cũng sẽ là một yếu tố góp phần thay đổi cục diện, vì có bằng chứng rõ ràng cho thấy các lệnh trừng phạt đang bắt đầu tác động mạnh mẽ lên nền kinh tế Nga, gây ra lạm phát nghiêm trọng", bà nói với Newsweek.

Anh Thư

Reuters, Newsweek