Mỹ, Ukraine thống nhất một thỏa thuận khai thác khoáng sản, quản lý chung quỹ tái thiết

Truyền thông quốc tế đang chờ đợi kết quả của Thỏa thuận khoáng sản Mỹ-Ukraine. Trong ảnh, ông Donald Trump và ông Volodymyr Zelensky ở New York vào tháng 9/2024. (Nguồn: Reuters)

Báo Financial Times (Mỹ), Ukrajinska Pravda (Ukraine) đồng loạt đưa tin, Mỹ và Ukraine thống nhất về các chi tiết của hợp đồng khai thác nguyên liệu thô ở Ukraine để đổi lấy viện trợ từ Washington.

Theo CNN, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dự kiến đến Washington, DC trong những ngày tới để gặp Tổng thống Donald Trump.

Báo Spiegel của Đức cho rằng, Ukraine và Mỹ đã có cuộc tranh luận gay gắt về thỏa thuận khai thác khoáng sản do ban đầu Tổng thống Zelensky từ chối ký kết.

Tờ báo nhận định, ngoài các loại đất hiếm quan trọng đối với các sản phẩm công nghệ cao, vấn đề còn ở chỗ Mỹ muốn tiếp cận dầu khí của Ukraine.

Trong khi đó, theo CNN, chi tiết của thỏa thuận vẫn chưa được biết, nhưng một điểm mấu chốt chính là yêu cầu từ chính quyền Tổng thống Trump về việc chia sẻ đất hiếm và các khoáng sản khác của Ukraine để đổi lấy khoản viện trợ mà Mỹ đã cung cấp cho Kiev, điều mà trước đó ông Zelensky từ chối.

Quản lý qũy tái thiết chung

Ngày 26/2, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal xác nhận, Ukraine và Mỹ đã hoàn tất dự thảo thỏa thuận khoáng sản.

Thủ tướng Shmyhal tiết lộ, văn bản có tên chính thức là Thỏa thuận thiết lập quy tắc và điều kiện của Quỹ đầu tư tái thiết Ukraine, liên quan trực tiếp các bảo đảm an ninh. Ông Shmyhal nói rằng nếu không có các bảo đảm này, Kiev sẽ không xem xét ký thỏa thuận.

Theo thỏa thuận, Ukraine và Mỹ sẽ thành lập một quỹ chung, được tài trợ bởi doanh thu từ việc cấp phép khai thác khoáng sản và cơ sở hạ tầng liên quan.

Mỏ lộ thiên Zavallievsky Graphite tại Zavallia, Ukraine. (Nguồn: CNN)

Các phương tiện truyền thông quốc tế cho hay Mỹ sẽ không nhận được quyền kiểm soát 100% đối với quỹ đầu tư này.

Thay vào đó, quỹ sẽ được cả Mỹ và Ukraine cùng quản lý, trong đó 50% doanh thu từ việc bán nguyên liệu thô được trích vào quỹ này. Ngân hàng thế giới (WB) ước tính chi phí tái thiết Ukraine lên tới ít nhất là 524 tỷ USD (khoảng 506 tỷ Euro) trong mười năm tới.

Thêm vào đó, quỹ có mục đích tài trợ cho các dự án ở Ukraine, các nguồn thu được tách biệt với nguồn thu từ việc bán nguyên liệu thô, vốn đã được nộp vào nguồn ngân sách nhà nước.

Thỏa thuận này sẽ không được mâu thuẫn với các thỏa thuận quốc tế khác giữa Ukraine và Liên minh châu Âu (EU).

Ai và khi nào sẽ ký?

Tờ Spiegel nhận định, hiện chưa rõ ai sẽ ký hợp đồng. Phía truyền thông Ukraine thì cho rằng, Bộ trưởng Ngoại giao Kiev (Ukraine) Andriy Sybiha và người đồng cấp Mỹ Marco Rubio hiện đang đàm phán vấn đề này.

Trước đó, vào ngày 25/2, Tổng thống Trump nói với các phóng viên rằng ông nghe tin Tổng thống Zelensky sẽ đến Nhà Trắng vào 28/2 với kỳ vọng rằng thỏa thuận khoáng sản sẽ được ký kết.

Financial Times dự đoán, ông Zelensky sẽ ký thỏa thuận tại cuộc gặp với ông Donald Trump trong khuôn khổ chuyến thăm Mỹ lần này.

Nguyên Phương