Mỹ tăng thuế đánh vào mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của Ukraine

Tổng thống Mỹ Donald Trump (thứ 2, trái) đón Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, ngày 28/2/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Theo báo The Kyiv Independent (Ukraine) ngày 4/6, Nhà Trắng vừa công bố quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tăng gấp đôi thuế nhập khẩu thép và nhôm, từ 25% lên 50%. Sắc lệnh hành pháp mới này, dựa trên hành động áp thuế 25% đã có từ ngày 10/2, được xem là một đòn giáng mạnh vào các mặt hàng xuất khẩu chủ chốt của nhiều quốc gia, trong đó có Ukraine – một trong những đối tác bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Sản xuất thép từ lâu đã là một trong những ngành công nghiệp cốt lõi của Ukraine và là nguồn thu ngoại tệ lớn thứ hai của nước này, chỉ sau nông nghiệp. Quyết định tăng thuế của Mỹ, dù được Tổng thống Trump bảo vệ là cần thiết đối với an ninh quốc gia nhằm "giảm hoặc loại bỏ mối đe dọa do hàng nhập khẩu gây ra" và đảm bảo khả năng tự cung tự cấp trong các ngành công nghiệp chiến lược, lại đang gây ra những lo ngại sâu sắc cho nền kinh tế Ukraine, vốn đã phải chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc chiến đang diễn ra với Nga.

Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yuliia Svyrydenko từng khẳng định rằng thị phần thép của nước này trên thị trường Mỹ còn nhỏ và không gây ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với các nhà sản xuất thép trong nước của Mỹ. Tuy nhiên, bất chấp nhận định này, việc áp thuế quan mới tiếp tục gây nguy hiểm cho các mặt hàng xuất khẩu luyện kim quan trọng của Ukraine, đặc biệt là từ các tập đoàn lớn như ArcelorMittal Kryvyi Rih và Interpipe, những đơn vị đang đối mặt với nhiều thách thức do cuộc xung đột hiện tại.

Theo số liệu từ bà Svyrydenko, các sản phẩm luyện kim chiếm tới 57,9% tổng kim ngạch xuất khẩu của Ukraine sang Mỹ, tương đương với 503 triệu USD trong tổng số 869 triệu USD. Mặc dù khung thời gian cụ thể cho những con số này không được công bố, nhưng chúng cho thấy rõ mức độ phụ thuộc đáng kể của kinh tế Ukraine vào thị trường Mỹ đối với các sản phẩm luyện kim. Việc tăng thuế lên 50% chắc chắn sẽ làm giảm đáng kể sức cạnh tranh của các sản phẩm này, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và khả năng phục hồi của ngành.

An ninh quốc gia hay rào cản thương mại?

Nhà Trắng lý giải các mức thuế mới là do việc không "duy trì được năng lực sản xuất cần thiết cho sự phát triển bền vững của các ngành công nghiệp và cho nhu cầu quốc phòng dự kiến". Điều này ám chỉ đến một chiến lược rộng lớn hơn nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước của Mỹ khỏi sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu. Tổng thống Trump cũng đã bảo vệ việc áp thuế quan đối với kim loại và ám chỉ về các biện pháp trả đũa nhằm vào các quốc gia áp thuế ngược lại đối với hàng hóa của Mỹ.

Quyết định trên của Mỹ một lần nữa cho thấy sự ưu tiên cao của chính quyền Trump đối với các lợi ích an ninh quốc gia và ngành sản xuất trong nước, ngay cả khi điều đó có thể gây khó khăn cho các đồng minh và đối tác. Vương quốc Anh là ngoại lệ duy nhất của mức thuế quan mới, vẫn giữ nguyên mức 25% đối với hàng nhập khẩu của Anh, theo Bloomberg, cho thấy một chính sách có sự phân biệt đối xử dựa trên mối quan hệ song phương.

Trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga vẫn tiếp diễn và nền kinh tế Ukraine đang gồng mình chịu đựng, việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm lên 50% chắc chắn sẽ là một gánh nặng bổ sung với Kiev. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu ngoại tệ mà còn có thể tác động tiêu cực đến việc làm và ổn định xã hội trong các khu vực phụ thuộc vào ngành công nghiệp luyện kim của Ukraine.

Câu hỏi đặt ra là liệu Ukraine sẽ tìm cách đa dạng hóa thị trường xuất khẩu hay sẽ phải chấp nhận những điều khoản thương mại khắc nghiệt hơn để duy trì sự ủng hộ của Mỹ. Dù bằng cách nào, đây cũng là một thách thức lớn đòi hỏi sự linh hoạt và các giải pháp sáng tạo từ chính phủ Ukraine để bảo vệ ngành công nghiệp cốt lõi này và giảm thiểu thiệt hại kinh tế. Quyết định của Mỹ, dù được đưa ra dưới danh nghĩa an ninh quốc gia, lại đang đặt ra một rào cản đáng kể đối với con đường phục hồi kinh tế của Ukraine.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc