Mỹ siết chặt Phòng vệ thương mại: Doanh nghiệp xuất khẩu đối mặt rủi ro mới
Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) vừa công bố loạt quy định mới về phòng vệ thương mại, có hiệu lực từ 15/01/2025. Những thay đổi quan trọng bao gồm siết chặt thuế suất riêng rẽ, lựa chọn quốc gia thay thế, áp dụng dữ liệu bất lợi và quy định mới về trợ cấp. Đây là tín hiệu cảnh báo đối với doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.

DOC sẽ sử dụng GDP thay vì GNI để xác định các quốc gia có trình độ phát triển kinh tế tương đương với các nền kinh tế phi thị trường.
Về thu tiền đặt cọc, DOC làm rõ khi nào áp dụng mức tiền đặt cọc theo đơn vị thay vì theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị nhập khẩu. Việc tính theo đơn vị có thể được yêu cầu nếu không có đủ dữ liệu để áp dụng phương pháp ad valorem hoặc nếu phương pháp này không phản ánh chính xác thực tế giao dịch.
Về lựa chọn quốc gia thay thế, DOC sẽ sử dụng GDP thay vì GNI để xác định các quốc gia có trình độ phát triển kinh tế tương đương với các nền kinh tế phi thị trường. Danh sách các quốc gia thay thế, bao gồm cả những quốc gia liên quan đến Việt Nam, sẽ được công bố hàng năm. Ngoài ra, DOC sẽ xem xét thêm yếu tố sản xuất đáng kể hàng hóa tương đương để lựa chọn quốc gia phù hợp nhất.
Về thời hạn nộp thông tin thực tế mới, quy định mới yêu cầu các bên phải cung cấp thông tin muộn nhất 60 ngày trước khi DOC ban hành kết luận sơ bộ trong điều tra chống bán phá giá và 45 ngày đối với các vụ chống trợ cấp, thay vì 30 ngày như trước đây. Điều này giúp DOC có thêm thời gian đánh giá thông tin và tính toán chính xác hơn các mức thuế áp dụng.
Về thuế suất riêng rẽ, DOC siết chặt tiêu chí đánh giá quyền sở hữu nhà nước. Nếu nhà nước sở hữu trên 50% hoặc có quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, doanh nghiệp đó sẽ không được hưởng thuế suất riêng rẽ. Quy định cũng mở rộng phạm vi áp dụng đối với doanh nghiệp xuất khẩu từ nước thứ ba nếu vẫn bị kiểm soát bởi chính phủ nền kinh tế phi thị trường.
Về lựa chọn bị đơn bắt buộc và bị đơn tự nguyện, DOC luật hóa phương pháp lựa chọn bị đơn bắt buộc trong điều tra và rà soát chống bán phá giá, ưu tiên các nhà xuất khẩu có sản lượng lớn nhất để đại diện cho nhóm các doanh nghiệp khác. Đồng thời, quy định mới cũng cho phép lựa chọn bị đơn tự nguyện trong các cuộc điều tra.
Về áp dụng dữ liệu bất lợi sẵn có, DOC có thể áp dụng dữ liệu bất lợi một phần hoặc toàn bộ nếu doanh nghiệp hoặc chính phủ xuất khẩu không hợp tác. Cơ quan này có quyền sử dụng các biên độ trợ cấp hoặc bán phá giá đã tính toán từ các vụ việc trước mà không cần phải chứng minh chúng phản ánh thực tế thương mại.
Về trợ cấp, quy định mới bổ sung tiêu chí xác định trợ cấp thông qua việc mua hàng của chính phủ với giá cao hơn giá trị thị trường thực tế. Ngoài ra, DOC cũng xem xét trợ cấp xuất khẩu dựa trên việc miễn hoặc giảm thuế trực thu, thuế gián thu hoặc phí nhập khẩu, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nằm trong khu vực phi thuế quan. Quy định mới còn điều chỉnh cách tính trợ cấp khi có sự sở hữu chéo giữa các doanh nghiệp sản xuất đầu vào và sản phẩm hạ nguồn.
Những thay đổi này sẽ ảnh hưởng đến nhiều doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là các nước có nền kinh tế phi thị trường. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần theo dõi chặt chẽ và có chiến lược phù hợp để đảm bảo tuân thủ các quy định mới của Hoa Kỳ.