Mỹ nói Ukraine 'tự quyết vận mệnh', từ chối cấp vũ khí hạt nhân

"Chúng tôi không xem xét ý tưởng cung cấp vũ khí hạt nhân cho Ukraine" – ABC News dẫn tuyên bố của Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan hôm 1-12.

"Mọi thứ chúng tôi đang làm nhằm tăng cường nhiều năng lực thông thường cho Ukraine để họ có thể tự vệ hiệu quả trong xung đột với Nga chứ không phải trao cho họ khả năng hạt nhân" – quan chức Mỹ quả quyết.

Tuyên bố mới nhất đã phủ nhận thông tin của tờ New York Times khoảng 2 tuần trước rằng một số quan chức ở Washington muốn trang bị vũ khí hạt nhân cho Kiev. "Tổng thống Joe Biden có thể cho phép Ukraine sở hữu vũ khí hạt nhân một lần nữa như trước khi Liên Xô sụp đổ" – báo Mỹ khi đó dẫn lời quan chức giấu tên.

Một tên lửa đạn đạo tầm trung SS-20 thời Liên Xô được trưng bày tại Bảo tàng Không quân Ukraine ở Vinnitsa - Ukraine ngày 29-8-2009. Ảnh: Wikipedia

Tờ báo mô tả viễn cảnh Ukraine sở hữu vũ khí hạt nhân là "một biện pháp răn đe tức thời và đủ sức nặng" đối với Nga, song lưu ý rằng "một bước đi như vậy sẽ phức tạp và có những tác động nghiêm trọng".

Cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã nêu rõ một số tác động, cảnh báo rằng "việc chuyển giao vũ khí hạt nhân được coi như việc phát động một cuộc tấn công vào đất nước chúng ta" theo học thuyết hạt nhân mới được sửa đổi gần đây của Nga.

Học thuyết cập nhật cho phép Moscow sử dụng vũ khí nguyên tử trong trường hợp xảy ra cuộc tấn công hạt nhân đầu tiên vào lãnh thổ hoặc cơ sở hạ tầng của Nga hoặc nếu chủ quyền hoặc toàn vẹn lãnh thổ của Nga bị đe dọa nghiêm trọng bởi vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí thông thường.

Học thuyết mới nhất cũng cho phép Moscow coi một cuộc tấn công của một quốc gia phi hạt nhân được một cường quốc hạt nhân hậu thuẫn là tương đương với hành động tấn công hạt nhân trực tiếp.

Ukraine còn khoảng 1.700 đầu đạn hạt nhân sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991. Mặc dù kho vũ khí này về mặt kỹ thuật đã biến Ukraine trở thành cường quốc hạt nhân lớn thứ ba thế giới, song bản thân các loại vũ khí này vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Nga và đã được giao nộp theo Biên bản ghi nhớ Budapest năm 1994.

Thỏa thuận này liên quan đến việc Mỹ, Anh và Nga cung cấp các đảm bảo an ninh cho Kiev để đổi lấy việc loại bỏ vũ khí.

RT mô tả Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bày tỏ sự hối tiếc khi đất Ukraine từ bỏ vũ khí hạt nhân. Ông từng tuyên bố vào năm 2022 rằng Kiev có "mọi quyền" để đảo ngược quyết định đó.

Hồi tháng 10, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine chỉ có hai lựa chọn để đảm bảo an ninh của đất nước: Gia nhập NATO hoặc sở hữu vũ khí hạt nhân. Sau đó, ông làm rõ rằng ông coi tư cách thành viên NATO là lựa chọn duy nhất.

Xung đột Nga – Ukraine đã kéo dài hơn 1.000 ngày qua nhưng chưa có hồi kết và Moscow hiện giành được lợi thế trên chiến trường.

Mặc dù Tổng thống Mỹ sắp mãn nhiệm Joe Biden gần đây đã "cởi trói" vũ khí tầm xa cho Ukraine, song việc Tổng thống đắc cử Donald Trump sắp trở lại Nhà Trắng khiến việc viện trợ Ukraine trong tương lai không còn đảm bảo.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan. Ảnh: ABC News

Trong bối cảnh đó có những "lời khuyên" rằng Ukraine nên nhượng bộ lãnh thổ cho Nga để đổi lấy hòa bình.

"Ukraine phải tự quyết định vận mệnh của mình chứ không bị áp đặt bởi ai khác, kể cả Mỹ" – ông Sullivan nói với ABC News.

Quan chức Nhà Trắng nói thêm: "Tôi sẽ không bàn công khai về lãnh thổ, an ninh hay các yếu tố khác. Tôi nghĩ Tổng thống Volodymyr Zelensky nên là người nói về điều đó bởi vì đây là đất nước Ukraine".

Hải Hưng