Mỹ kích hoạt thuế nhôm, thép và ra hạn chót nộp đề xuất thương mại

Thép thành phẩm của Công ty sản xuất thép Nhật Bản Nippon Steel. Ảnh: Reuters/TTXVN

Từ 0h01 phút ngày 4/6 (giờ miền Đông nước Mỹ), sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tăng thuế nhập khẩu thép và nhôm từ 25% lên 50% chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước leo thang mới trong căng thẳng thương mại toàn cầu.

Mức thuế mới áp dụng với tất cả các đối tác thương mại của Mỹ, ngoại trừ Vương quốc Anh - quốc gia duy nhất đạt được một thỏa thuận thương mại sơ bộ trong thời gian tạm hoãn áp thuế đối ứng trong 90 ngày. Cụ thể, mức thuế với thép và nhôm nhập khẩu từ Anh sẽ được giữ nguyên ở mức 25% cho đến ít nhất ngày 9/7.
Theo dữ liệu từ Cục Điều tra Dân số Mỹ, khoảng 25% lượng thép tiêu thụ tại Mỹ được nhập khẩu. Việc tăng thuế này sẽ tác động mạnh đến các đối tác thương mại lớn và gần gũi nhất, đặc biệt là Canada và Mexico - lần lượt đứng đầu và đứng thứ ba trong danh sách các nước xuất khẩu thép vào Mỹ.
Canada còn chịu áp lực lớn hơn trong lĩnh vực nhôm do là nhà cung cấp hàng đầu, với lượng xuất khẩu vào Mỹ cao gấp đôi mức của 10 nước tiếp theo cộng lại. Hiện Mỹ nhập khẩu khoảng một nửa lượng nhôm tiêu dùng.
Văn phòng Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết nước này “đang tiến hành các cuộc đàm phán tích cực và trực tiếp để dỡ bỏ các mức thuế hiện hành.” Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Mexico, Marcelo Ebrard, tuyên bố: “Thuế quan này là không bền vững và không công bằng, đặc biệt trong bối cảnh Mexico nhập khẩu thép từ Mỹ nhiều hơn xuất khẩu".
Ông Ebrard cho biết thêm Mexico sẽ chính thức đề nghị Mỹ miễn trừ thuế vào ngày 6/6 tới.
Động thái tăng thuế đột ngột của Mỹ đã gây chấn động thị trường kim loại, đặc biệt là nhôm - với giá nhôm cao cấp đã tăng hơn gấp đôi kể từ đầu năm nay. Do năng lực sản xuất trong nước còn hạn chế, lượng nhập khẩu của Mỹ nhiều khả năng sẽ không thay đổi, trừ khi giá cao làm sụt giảm nhu cầu tiêu dùng.
Ngày 4/6 cũng là thời hạn chót mà Nhà Trắng đặt ra để các đối tác thương mại nộp đề xuất đàm phán nhằm tránh phải chịu mức thuế trừng phạt theo kế hoạch “Ngày Giải phóng” - loạt thuế dự kiến áp dụng vào đầu tháng 7/2025.
Từ sau khi Tổng thống Trump công bố tạm hoãn áp thuế vào ngày 9/4, các quan chức Mỹ đã tích cực thương lượng với nhiều đối tác khác nhau. Tuy nhiên, cho đến nay chỉ có Anh đạt được một thỏa thuận sơ bộ và đây cũng chỉ mới là khuôn khổ ban đầu cho các cuộc đàm phán tiếp theo.
Hãng tin Reuters (Anh) cho biết Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã yêu cầu các quốc gia đệ trình “đề xuất tốt nhất” liên quan đến nhiều lĩnh vực trọng yếu, bao gồm cam kết về thuế và hạn ngạch nhập khẩu hàng hóa công nghiệp, nông sản từ Mỹ, cũng như kế hoạch xử lý các rào cản phi thuế quan.
Đổi lại, Mỹ cam kết sẽ phản hồi trong vài ngày với các chỉ dấu về “khu vực có thể đạt thỏa thuận” - bao gồm mức thuế có thể áp dụng sau khi giai đoạn tạm hoãn kết thúc vào ngày 8/7. Vấn đề cốt lõi đối với các đối tác là liệu có thể giữ được mức thuế cơ bản 10% như hiện nay, hay phải đối mặt với mức cao hơn đáng kể.
Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận hôm 3/6: “USTR đã gửi thư đến tất cả các đối tác thương mại để nhắc nhở một cách thân thiện rằng hạn chót đang đến gần".
Theo Reuters, phía Mỹ còn yêu cầu bổ sung các cam kết liên quan đến thương mại số, an ninh kinh tế và các thỏa thuận cụ thể theo từng quốc gia.

Diệu Linh/bnews/vnanet.vn