Mỹ hủy treo thưởng 10 triệu USD cho việc bắt giữ thủ lĩnh HTS ở Syria

Tín hiệu từ Mỹ và phương Tây đối với chính quyền mới ở Syria

Mỹ đã hủy bỏ phần thưởng 10 triệu USD cho việc bắt giữ nhà lãnh đạo trên thực tế của Syria là Ahmed al-Sharaa, sau cuộc gặp giữa Trợ lí Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Cận Đông Barbara Leaf và thủ lĩnh HTS Abu Mohammed al Golani (Jolani, người hiện đã sử dụng tên thật là Sharaa) ở Damascus vào cuối tuần.

Sau cuộc gặp, bà Leaf mô tả cuộc thảo luận với Sharaa “rất hiệu quả”, cho biết ông Sharaa tỏ ra “thực tế”.

Phái đoàn ngoại giao Mỹ đã đến thủ đô Damascus hôm 20/12, sau khi HTS lãnh đạo các nhóm đối lập thực hiện chiến dịch tấn công nhằm vào quân chính phủ, tuyên bố lật đổ chế độ của Tổng thống lâu năm của Syria Bashar al-Assad, thiết lập quyền kiểm soát nước này vào ngày 8/12.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận, các nhà ngoại giao đã thảo luận về “các nguyên tắc chuyển tiếp” được Mỹ ủng hộ, các sự kiện khu vực và nhu cầu chiến đấu chống lại Nhà nước Hồi giao tự xưng (IS).

Chuyến thăm đánh dấu lần đầu tiên một phái đoàn ngoại giao chính thức của Mỹ xuất hiện tại Damascus sau hơn một thập kỉ.

Đây cũng là một dấu hiệu cho thấy đã có những thay đổi mạnh mẽ về quan điểm và cách “ứng xử” của Mỹ và các quốc gia phương Tây đối với HTS, cũng như với cá nhân thủ lĩnh của nhóm này Sharaa.

Phái đoàn ngoại giao Mỹ gặp người đứng đầu Chính phủ tạm quyền Syria Mohammed al-Bashir (bên trái) ngày 20/12. Nguồn: @nizamtellawi.

Chuyến thăm của phái đoàn ngoại giao Mỹ diễn ra sau các chuyến thăm dồn dập trong những ngày gần đây của các phái đoàn từ LHQ và các quốc gia khác gồm Anh, Pháp và Đức.

Cuộc gặp là tín hiệu về sự sẵn sàng giao thiệp với HTS- tổ chức mà Mỹ vốn coi là khủng bố, nhưng đang gây áp lực để họ chuyển đổi sang một chính phủ toàn diện và phi giáo phái.

Trong một thông tin liên quan, ngày 19/12, trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Al Jazeera, người phát ngôn của chính phủ lâm thời Syria, Obaid Arnaut cho biết, một phần quan trọng trong sứ mệnh của chính phủ mới ở Syria trong “kỉ nguyên mới” là tái xây dựng lòng tin của người dân vào pháp quyền và hệ thống tư pháp của đất nước; mặt khác thu hút người có năng lực từ mọi tầng lớp, dân tộc, tôn giáo, cùng đoàn kết để tái thiết đất nước .

Trợ lí Ngoại trưởng Mỹ, bà Barbara Leaf trước khi gặp thủ lĩnh HTS Sharaa tại Damascus. Nguồn: @ATGuerreiro.

Trước đó, nguồn tin từ giới chức Mỹ cho biết, chính quyền Biden đã khuyến cáo HTS- lực lượng vốn liên kết với al-Qaeda và bị Mỹ chỉ định là tổ chức khủng bố, không nên tự động nắm quyền lãnh đạo đất nước, thay vào đó thực hiện một tiến trình bao trùm để thành lập chính phủ chuyển tiếp toàn diện.

Hôm 10/12, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã nêu ra các tiêu chí cho quá trình chuyển đổi chính trị ở Syria, lưu ý, Washington sẽ công nhận một chính phủ Syria trong tương lai là một cơ quan quản trị đáng tin cậy, bao trùm và phi tôn giáo.

Trong khi một số nhà lập pháp ở Quốc hội Mỹ đang thúc đẩy chính quyền xem xét dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Syria, bao gồm các lệnh trừng phạt liên quan cụ thể đến HTS, để đổi lấy việc nhóm này đáp ứng một số yêu cầu nhất định của Mỹ.

Nhiều thành viên Quốc hội Mỹ dường như có ý hướng rằng, cần phải hỗ trợ một chính phủ chuyển tiếp ở Syria kết nối với nền kinh tế toàn cầu và xây dựng lại đất nước bị tàn phá bởi nhiều thập kỉ xung đột. Trong khi các lệnh trừng phạt của Washignton đang ngăn cản mục tiêu đó.

Thủ lĩnh HTS nói gì về kiểu nhà nước sẽ thiết lập ở Syria?

Ngày 21/12, nhà báo Anh Jeremy Bowen cho biết, trước đó ông đã được thủ lĩnh HTS Sharaa mời đến Dinh Tổng thống ở Damascus để thực hiện một cuộc phỏng vấn.

Cùng ngày, nhà báo Bowen đã công bố video cuộc phỏng vấn ngắn với thủ lĩnh Sharaa.

Nhà báo Bowen (bên phải) và thủ lĩnh HTS Sharaa tại Dinh Tổng thống Syria ở Damascus. Nguồn: @Bowen.

Trong cuộc phỏng vấn, trả lời câu hỏi “Syria có trở thành một nhà nước Hồi giáo, hoặc ông sẽ không biến Syria thành một nước giống như Afghanistan?”, thủ lĩnh HTS, Sharaa trả lời điềm tĩnh: “Cách quản trị của mỗi nước có mối liên hệ chặt chẽ với kinh nghiệm lịch sử, văn hóa, xã hội của quốc gia đó. Xã hội Afghanistan mang tính bộ lạc, nơi các bộ lạc đóng vai trò quan trọng trong điều hành đất nước. Ngược lại, xã hội Syria hoàn toàn khác biệt”.

Câu tiếp theo, ông Bowen hỏi: “Trong bối cảnh đất nước bị tàn phá nghiêm trọng, nền kinh tế bị hủy hoại, nợ nần chồng chất, làm thế nào để bắt đầu giải quyết tất cả những vấn đề đó khi ông và đất nước đang bị cấm vận và khi các cường quốc trên thế giới và LHQ nói rằng ông là lãnh đạo của một nhóm khủng bố?”

Thủ lĩnh HTS Sharaa trả lời phỏng vấn Nhà báo Bowen, trong video được phát hành ngày 21/12. Nguồn: @Bowen.

“Trước hết chúng tôi không đáng phải nhận xếp loại này. Trong suốt cuộc chiến này, trong 14 năm ‘cách mạng’, chúng tôi không nhắm vào các khu dân cư hay người vô tội. Ngược lại, tôi có thể nói rằng, phân loại này là do các quốc gia đang lo ngại đã đặt ra, nó không chính xác và không trung thực. Hiện nay tình hình đã hoàn toàn khác. Chúng ta nên nhìn vào vấn đề Syria dựa trên những gì đang xảy ra hiện nay.”, ông Sharaa thẳng thắn.

Văn Phong/@BowenBBC, Aljazeera