Mỹ cắt giảm quân tại Syria, đóng cửa 3 căn cứ ở Đông Bắc

Mỹ quyết định rút bớt quân đội tại Syria. (Ảnh: NBC)

Động thái này được đưa ra trong bối cảnh Washington đang tái cấu trúc hiện diện quân sự tại Trung Đông nhằm đối phó hiệu quả hơn với các thách thức an ninh đang thay đổi nhanh chóng trên toàn cầu.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ - Sean Parnell cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã ký chỉ thị hợp nhất các lực lượng Mỹ đang hiện diện tại Syria về những địa điểm được lựa chọn. Dù không công bố chi tiết các địa điểm này, nhưng ông Parnell nhấn mạnh rằng quá trình tổ chức lại lực lượng này là một phần trong cam kết của Tổng thống Donald Trump về việc “đạt được hòa bình thông qua sức mạnh”, đồng thời bảo đảm Mỹ vẫn duy trì khả năng tiến hành các cuộc tấn công vào tàn dư của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS).

Mỹ bắt đầu triển khai lực lượng đặc nhiệm tới Syria từ năm 2015, trong khuôn khổ chiến dịch quốc tế tiêu diệt IS do Washington dẫn đầu. Sau nhiều năm giao tranh ác liệt, IS về cơ bản đã bị đánh bại về mặt lãnh thổ, song vẫn còn tồn tại những nhóm vũ trang nhỏ hoạt động rải rác tại một số khu vực xa xôi ở miền Đông và Đông Bắc Syria. Theo Lầu Năm Góc, việc giảm quân số là kết quả của những “thành công chiến lược” mà lực lượng Mỹ và các đồng minh trong khu vực đã đạt được trong cuộc chiến chống khủng bố.

Tuy nhiên, kế hoạch giảm quân này không chỉ dừng lại ở việc rút binh lính mà còn bao gồm cả việc đóng cửa ba trong số tám căn cứ quân sự nhỏ đang hoạt động tại Syria, bao gồm M.S.S. Green Village, M.S.S. Euphrates và một cơ sở khác chưa được công bố, tất cả đều nằm tại khu vực Đông Bắc.

Đợt rút quân đầu tiên đã bắt đầu được thực hiện từ ngày 17/4 và sẽ tiếp tục trong vòng 60 ngày tới. Sau khoảng thời gian này, các chỉ huy quân đội Mỹ sẽ đánh giá tình hình và đưa ra quyết định có tiếp tục cắt giảm thêm lực lượng hay không.

Quyết định này đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chiến lược an ninh của Mỹ tại Trung Đông. Trước đó, vào cuối năm 2018, Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố kết thúc chiến dịch quân sự tại Syria và yêu cầu rút toàn bộ lực lượng khỏi quốc gia này. Tuy nhiên, kế hoạch đó đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Lầu Năm Góc và dẫn tới việc Bộ trưởng Quốc phòng khi đó là ông Jim Mattis từ chức để phản đối chính sách này. Cuối cùng, Mỹ vẫn duy trì khoảng 900 binh sĩ ở lại Syria. Đến cuối năm 2023, con số này tăng lên hơn 2.000 người, sau khi cuộc xung đột giữa Israel và Hamas bùng phát vào ngày 7/10, khiến nguy cơ lan rộng xung đột khu vực gia tăng và đòi hỏi Mỹ phải tăng cường hiện diện tại nhiều điểm nóng.

Trong bối cảnh đó, quyết định thu hẹp lực lượng lần này được cho là một phần trong nỗ lực điều chỉnh ưu tiên chiến lược của Mỹ, khi các mối đe dọa an ninh ngày càng trở nên đa dạng và xuất hiện đồng thời tại nhiều khu vực, từ cuộc chiến tại Ukraine, căng thẳng leo thang ở Biển Đông và Đài Loan, đến xung đột Israel - Hamas chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Việc tái phân bổ lực lượng sẽ giúp Washington duy trì tính linh hoạt trong điều phối quân sự, đồng thời giảm gánh nặng tài chính trong bối cảnh ngân sách quốc phòng đối mặt với nhiều sức ép.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng việc Mỹ cắt giảm hiện diện tại Syria có thể tạo ra khoảng trống quyền lực, làm gia tăng ảnh hưởng của các đối thủ chiến lược như Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ – những quốc gia vốn đang nắm vai trò ngày càng lớn trong các cuộc đàm phán chính trị cũng như trên thực địa tại Syria.

Đặc biệt, lực lượng dân quân người Kurd - đồng minh chủ chốt của Mỹ trong cuộc chiến chống IS có thể bị tổn thương nếu không còn sự hỗ trợ từ Washington, dẫn đến nguy cơ mất ổn định tại nhiều khu vực vốn đã mong manh sau nhiều năm chiến tranh.

Mặc dù vậy, phát biểu của người phát ngôn Lầu Năm Góc cho thấy Mỹ vẫn chưa có ý định rút quân hoàn toàn khỏi Syria trong ngắn hạn. Việc giữ lại các căn cứ trọng điểm và lực lượng đủ mạnh cho phép Mỹ duy trì khả năng tác chiến nhanh, đồng thời gửi thông điệp tới các đối thủ rằng họ vẫn là một nhân tố an ninh không thể bỏ qua tại Trung Đông.

Tuấn Khang