Mỹ âm thầm tìm cách giành lại căn cứ gần nơi Trung Quốc chế tạo tên lửa

Đường băng trong căn cứ không quân Bagram, Afghanistan. (Ảnh: Reuters)

Ngày 18/9, Tổng thống Mỹ Trump lần đầu tiên công khai nói về nỗ lực đó. Ông phát biểu trước các phóng viên, rằng chính quyền Mỹ đang nỗ lực giành lại quyền kiểm soát căn cứ nằm cách thủ đô Kabul của Afghanistan một giờ về phía bắc. Taliban đã tiếp quản căn cứ này sau khi Chính phủ Afghanistan sụp đổ và Mỹ rút quân năm 2021.

"Chúng tôi đã trao nó cho Taliban một cách vô ích. Chúng tôi đang cố gắng giành lại nó", ông Trump phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Anh Kier Starmer.

Các nguồn tin nói với CNN rằng Mỹ bắt đầu thảo luận về việc lấy lại quyền kiểm soát căn cứ này từ tháng 3.

Tổng thống Trump và các quan chức an ninh quốc gia cấp cao Mỹ tin rằng họ cần căn cứ đó vì một số lý do, trong đó có bài toán với Trung Quốc - quốc gia có đường biên giới cách đó chưa đầy 800 km. Ngoài ra còn có vấn đề tiếp cận các mỏ đất hiếm ở Afghanistan; bàn đạp để thực hiện các hoạt động chống khủng bố và cơ hội mở lại ngoại giao.

Tuy nhiên, một nguồn tin cho biết, tất cả những mong muốn đó đều đòi hỏi sự hiện diện của quân đội Mỹ, một trong những nguồn tin cho biết. Thỏa thuận Mỹ ký với Taliban năm 2020 yêu cầu Washington rút toàn bộ quân đội khỏi Afghanistan.

Không rõ liệu Taliban có đàm phán với Mỹ về việc từ bỏ quyền kiểm soát sân bay quan trọng này hay không và bằng cách nào, nhưng ông Trump vừa tiết lộ Washington có đòn bẩy.

"Chúng tôi đang cố gắng lấy lại nó vì Taliban cần những thứ từ chúng tôi. Chúng tôi muốn lấy lại căn cứ đó", ông Trump nói với các phóng viên ở Buckinghamshire.

Trước đây ông Trump ám chỉ rằng nếu việc rút quân diễn ra dưới thời chính quyền của ông, ông sẽ giữ quyền kiểm soát Bagram, vì tầm quan trọng chiến lược của căn cứ này gần biên giới giữa Afghanistan và Trung Quốc. Đầu tháng này, Tổng thống Trump nói rằng chính quyền cựu Tổng thống Biden "thật sai lầm" khi rút quân đội Mỹ khỏi căn cứ đó năm 2021.

Ngày 18/9, ông Trump cũng nói rằng Bagram nằm gần nơi Trung Quốc sản xuất tên lửa, nhắc lại tuyên bố mà ông đưa ra trước đó.

"Chúng tôi sẽ rút quân, nhưng chúng tôi sẽ giữ Bagram, không phải vì Afghanistan mà vì Trung Quốc, bởi vì nó chỉ cách nơi Trung Quốc sản xuất tên lửa hạt nhân đúng một giờ lái xe. Chúng tôi sẽ giữ một lực lượng nhỏ tại Bagram", tổng thống Mỹ phát biểu hồi tháng Ba.

Nhóm lính Mỹ cuối cùng rời căn cứ Không quân Bagram vào tháng 7/2021. Căn cứ này là cứ điểm trung tâm của sức mạnh quân sự Mỹ tại Afghanistan trong gần 2 thập kỷ.

Đường băng dài 2 dặm là nơi triển khai các chiến dịch khắp đất nước, bao gồm máy bay vận tải, máy bay chiến đấu và trực thăng tấn công.

Các Tổng thống George W. Bush, Barack Obama và Donald Trump đều đã đến thăm Bagram trong thời gian tại nhiệm, hứa hẹn chiến thắng và một tương lai tốt đẹp hơn cho Afghanistan. Căn cứ này cũng là mục tiêu của nhiều cuộc tấn công của Taliban trong những năm qua, bao gồm đánh bom tự sát và tấn công bằng tên lửa.

Khi quân đội Mỹ rời Bagram năm 2021, họ đã phải huy động gần 900 chuyến máy bay C-17 để di dời thiết bị và phá hủy gần 16.000 thiết bị còn lại, Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ cho biết vào thời điểm đó.

Năm 2023, Bộ Ngoại giao Mỹ công bố bản đánh giá về việc rút quân, trong đó kết luận rằng quyết định rời khỏi Bagram góp phần vào cuộc rút lui hỗn loạn của lực lượng Mỹ khỏi quốc gia này, khi sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul là lối thoát duy nhất để sơ tán.

Bình Giang