Muôn kiểu 'lách luật' dạy thêm, học thêm

Học thêm là nhu cầu chính đáng khi bồi dưỡng năng khiếu, học các chương trình nâng cao. Việc đáp ứng nhu cầu này hoàn toàn theo nguyên tắc tự nguyện, không áp đặt. Tuy nhiên, ngày càng trở thành một quy định bắt buộc, “luật bất thành văn”. Học sinh tham gia học thêm để không lạc lõng với bạn bè, không bị áp lực từ thầy cô, hoặc chạy theo điểm số. Và học thêm giờ đây, đôi khi chỉ để “mua sự bình yên” cho phụ huynh. Sau ngày 14/2, rất nhiều lớp học thêm tạm ngừng dạy, đặc biệt là cấp tiểu học bởi Thông tư 29 nêu rõ không tổ chức dạy thêm đối với học sinh tiểu học, trừ 3 trường hợp gồm: Bồi dưỡng về nghệ thuật, thể dục thể thao, rèn luyện kỹ năng sống. Sau vài tuần các giáo viên ngừng dạy để nghe ngóng tình hình, thì nay các lớp “dạy kèm” bắt đầu trở lại dưới một hình thức khác.

Thay vì dạy đại trà 20 – 30 em và dạy tại nhà giáo viên như trước đây, hiện nay một số giáo viên tiểu học chuyển sang dạy kèm 3 – 5 em tại phụ huynh trong nhóm. Hoặc có trường hợp các bé đến học tại các lớp tiếng Anh, các trung tâm dạy kỹ năng sống, nhưng đằng sau lớp học ấy có người kiêm luôn dạy văn hóa, luyện chữ, học toán... Đối với học sinh cấp 2, cấp 3, giáo viên buộc phải đăng ký dạy ở các trung tâm có giấy phép kinh doanh. Tuy nhiên, với quy định giáo viên không được phép thu phí đối với học sinh do mình chủ nhiệm, giảng dạy trên lớp, các giáo viên lại tìm cách “lách luật” để hợp thức hóa. Với nguồn thu lớn đến từ các em học sinh trên trường, hầu như các giáo viên đang giảng dạy ở những trường công lập, dân lập đều mong muốn được dạy thêm. Dù các giáo viên khi dạy thêm đều báo cáo hiệu trưởng chi tiết số lượng học sinh, bao nhiêu lớp, thời gian, địa điểm… nhưng đa phần vẫn “vướng” quy định trên.

Các giáo viên cùng trường có thể đổi chéo học sinh cho nhau tại các trung tâm (ảnh minh họa)

Vì thế, giáo viên và trung tâm đành phải nghĩ nhiều cách để hợp pháp hóa các lớp học của mình, chẳng hạn như việc “đổi chéo” học sinh giữa các lớp. Các giáo viên cùng trường có thể đổi chéo học sinh cho nhau tại các trung tâm. Như vậy, giáo viên vẫn đảm bảo việc dạy thêm, học thêm nhưng không vi phạm Thông tư 29. Tuy nhiên, tâm lý học sinh chỉ thích học giáo viên chủ nhiệm hoặc giáo viên dạy hay, dễ hiểu. Vì thế, cũng có những trường hợp, giáo viên vẫn dạy học sinh trên lớp, nhưng không trực tiếp thu phí, phần học phí sẽ đóng cho trung tâm và được chuyển đổi thành tiền hỗ trợ cơ sở vật chất, điện, nước… ngang bằng với tiền học phí, giáo viên chỉ nhận học phí của những học sinh ngoài trường mình đang dạy. Một số khác sợ bị thanh tra sẽ chuyển dạy trực tiếp tại các trung tâm sang dạy bằng hình thức online như thời dịch Covid – 19.

Cần giảm tải chương trình học tập, tăng cường kỹ năng thực hành, thực tế và rèn kỹ năng sống (ảnh tư liệu)

Điều này cũng dễ hiểu, vì dạy thêm là nguồn thu nhập chính của các giáo viên và học sinh cũng có nhu cầu học thực sự. Nhiều ý kiến cho rằng gốc rễ của thực trạng dạy thêm, học thêm biến tướng là do nội dung chương trình học tập vẫn còn nặng, tâm lý xem trọng bằng cấp vẫn còn phổ biến trong xã hội. Thực tế cho thấy, thay vì tập trung phát triển toàn diện kiến thức và kỹ năng, học sinh đang được gia đình, nhà trường và xã hội định hướng tìm đến con đường đạt điểm số cao nhất trong các kỳ thi. Chương trình hiện nay khá nặng, thiếu những tiết học ngoại khóa, kỹ năng sống. Việc học dường như chỉ phục vụ cho các kỳ thi, xuyên suốt từ bậc mầm non đến đại học, dẫn đến hiện tượng dạy thêm, học thêm càng có điều kiện biến tướng. Do đó, để “cấm” triệt để việc dạy thêm – học thêm, đầu tiên cần giảm tải chương trình học tập, tăng cường kỹ năng thực hành, thực tế, khuyến khích xây dựng môi trường học tập tích cực - nơi người học có tinh thần chủ động, tự học...

Mặt khác, sau khi Thông tư 29 đi vào cuộc sống, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần thường xuyên rà soát, nắm bắt thông tin liên quan quy định dạy thêm, học thêm để kịp thời sửa đổi, bổ sung, nhằm đảm bảo phù hợp thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới...

MINH VÂN