Muốn đào tạo nhân lực chất lượng phải có chuyên gia giỏi

Báo cáo về Dự thảo "Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025-2035 và định hướng tới năm 2045" tại phiên họp của Tiểu ban Phát triển nhân lực, Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, ông Đặng Văn Huấn - Giám đốc dự án nâng cao chất lượng giáo dục đại học (SAHEP) cho biết mục tiêu của đề án là chuẩn bị dồi dào nguồn nhân lực STEM có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao đáp ứng nhu cầu mở rộng đầu tư phát triển các lĩnh vực công nghệ cao.

Nhất là đội ngũ nhân lực tài năng có khả năng tham gia sâu vào công đoạn nghiên cứu và phát triển trong một số lĩnh vực công nghệ then chốt.

Nguồn nhân lực công nghệ cao, nhất là đội ngũ đông đảo chuyên gia về trí tuệ nhân tạo và vi mạch bán dẫn trở thành lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới. Từ đó, góp phần chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế và phát triển bền vững đất nước dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Chia sẻ về định hướng đến năm 2045, ông Huấn cho biết quy mô và tỉ trọng đào tạo các ngành STEM tiếp tục tăng. Đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất phục vụ đào tạo, nghiên cứu các ngành STEM được tăng cường đầu tư, phát triển đạt tiêu chuẩn ngang tầm với các nước tiên tiến. Phạm vi và quy mô đào tạo các chương trình đào tạo tài năng STEM tiếp tục được mở rộng tới tất cả lĩnh vực công nghệ ưu tiên.

Nguồn nhân lực STEM trình độ cao, chất lượng cao trở thành lợi thế cạnh tranh cốt lõi của Việt Nam trong thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao. Hệ thống giáo dục đại học Việt Nam được xếp vào nhóm hàng đầu khu vực châu Á trong đào tạo và nghiên cứu các ngành STEM, nhất là các ngành về công nghệ số, trí tuệ sinh học và công nghệ sinh học.

PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội (Ảnh: Bộ GD&ĐT).

Tại phiên họp, PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, đề án là một chiến lược quan trọng, định hướng cho các cơ sở giáo dục đại học, nhất là các trường đào tạo STEM trong việc phát triển, đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Chia sẻ kinh nghiệm của Đại học Bách khoa Hà Nội, ông Huỳnh Quyết Thắng nhấn mạnh cần đảm bảo các yêu cầu: Định hướng chương trình rõ ràng để người học lựa chọn đúng; Chương trình đào tạo cần xây dựng khoa học, có triết lý theo mục đích; cần có các đối tác phù hợp, tích cực để phối hợp thực hiện; Các kỹ năng bổ trợ và ngoại ngữ; Xây dựng danh tiếng và quảng bá phù hợp.

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức nêu lên những hạn chế trong đào tạo nhân lực (Ảnh: Bộ GD&ĐT).

Đồng tình với mục tiêu của đề án, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc Gia Hà Nội cho biết năm 2012, tỉ lệ khối ngành kỹ thuật công nghệ của trường chỉ chiếm 8% trong chỉ tiêu tuyển sinh. Đến năm 2023, tỉ lệ này đã tăng lên 31%. Điều này là một thành tựu đáng ghi nhận trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Tuy nhiên, hiện nay, theo GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, đội ngũ cán bộ giảng dạy nghiên cứu trong lĩnh vực công nghệ cao còn hạn chế về số lượng và chất lượng; Cơ sở hạ tầng, phòng thí nghiệm hiện đại không theo kịp những công nghệ tiên tiến trên thế giới.

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức cho rằng muốn có nhân lực tốt thì cần có các chuyên gia giỏi để tiếp cận công nghệ của thế giới, cần xây dựng định hướng đào tạo chuyên gia trong lĩnh vực này.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn lưu ý các trường đại học có lộ trình đào tạo nhân lực chất lượng (Ảnh: Bộ GD&ĐT).

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cảm ơn các đại biểu đã đồng thuận cao với chủ trương, định hướng và đóng góp ý kiến tâm huyết, thiết thực cho đề án thông qua việc nhìn nhận bối cảnh, những thách thức và cơ hội.

Thứ trưởng nhấn mạnh, phát triển nguồn nhân lực làm việc trong các ngành công nghệ cao là nội dung rất quan trọng, đề án được xây dựng căn cứ các nhiệm vụ được giao cho Bộ GD&ĐT trong một số nghị quyết của Chính phủ, quyết định và chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.

Đề án bao gồm phạm vi khá rộng nhưng cũng cần tập trung cốt lõi vào các lĩnh vực công nghệ chiến lược cần ưu tiên phát triển trong thời gian tới, sự kết hợp của các Bộ, ngành liên quan, phối hợp với doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thứ trưởng đồng thời yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học cần có sự chuẩn bị sẵn sàng, những bước đi cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của đất nước. Tổ biên tập, ban soạn thảo cần tiếp thu tối đa các ý kiến đóng góp tại phiên họp, đảm bảo tính khái quát nhưng cần cụ thể để thực hiện thành công.

Nguyễn Hoa Trà