Mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%: Việt Nam đang đi ngược dòng, đâu là 'cánh tay đắc lực'?

Bức tranh kinh tế Việt Nam 5 tháng đầu năm nay là kết quả của nỗ lực điều hành quyết liệt, linh hoạt và hiệu quả của Chính phủ. (Ảnh: Gia Thành)

Tình hình kinh tế Việt Nam 5 tháng đầu năm 2025 đạt được nhiều kết quả khả quan, nhiều chỉ số như sản xuất công nghiệp, chế biến chế tạo, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đều tăng trưởng ở mức hai con số.

Chất lượng tăng trưởng kinh tế được cải thiện

Điểm sáng nổi trội là vốn FDI đăng ký điều chỉnh trong 5 tháng đầu năm đạt hơn 8,5 tỷ USD, cao gấp 3,4 lần so với cùng kỳ 2024. Tính chung, Việt Nam thu hút được gần 18,4 tỷ USD vốn FDI tính đến hết tháng 5/2024, tăng mạnh hơn 50% so với cùng kỳ năm trước.

Xuất khẩu cũng tăng trưởng khả quan với tổng kim ngạch hơn 180 tỷ USD, tăng 14%, xuất siêu đạt gần 4,7 tỷ USD.

Chỉ số Sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 5/2025 tăng 9,4% so với cùng kỳ; 5 tháng tăng 8,8%, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 10,8%; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 5 tăng 10,2%, 5 tháng tăng 9,7%.

Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tại Quốc hội ngày 17/6, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhận định: "Việt Nam đang đi ngược dòng khi dự báo của tăng trưởng thế giới, khu vực thấp".

Bên cạnh tăng trưởng trên con số tuyệt đối, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, chất lượng tăng trưởng kinh tế cũng được cải thiện. Đơn cử, đối với công tác đầu tư công, tình trạng đầu tư dàn trải, manh mún trong đã cơ bản được giải quyết triệt để.

Cụ thể, vào đầu nhiệm kỳ, các địa phương trình Chính phủ thực hiện 12.000 dự án trong giai đoạn 2021-2025 nhưng Chính phủ đã cắt giảm còn 5.000 dự án, dự kiến tới đây sẽ còn cắt giảm xuống 3.000 dự án.

Qua đó, nguồn lực được tập trung vào các dự án có trọng tâm, trọng điểm và tạo nhiều đột phá, đặc biệt là các dự án giao thông.

Bộ trưởng thông tin, tất cả các dự án quốc gia trong nhiệm kỳ đều đạt hoặc vượt tiến độ, không có dự án nào chậm trễ. Riêng trong năm 2025, Chính phủ đặt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công để đóng góp cao nhất cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% năm nay và tăng trưởng hai con số những năm tiếp theo.

Thẳng thắn nhìn nhận khó khăn, thách thức

Năm nay, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) từ 8% trở lên, tạo đà tăng trưởng kinh tế hai con số trong những năm tới.

Tăng trưởng quý I/2025 đạt 6,93%, cao nhất 5 năm, nhưng thấp hơn kịch bản đề ra (7,7%). Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự báo GDP quý II/2025 sẽ khả quan, cao hơn quý I/2025.

Dù vậy, Bộ trưởng thừa nhận, để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% năm nay là thách thức, đòi hỏi nỗ lực lớn trong hai quý còn lại của năm.

Tại phiên họp Quốc hội gần đây, các đại biểu đã đề nghị Chính phủ thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn, thách thức mà nền kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt, từ đó có giải pháp khắc phục hiệu quả.

Báo cáo vĩ mô tháng 5 của Công Ty Cổ Phần Chứng Khoán KIS Việt Nam nhìn nhận, dù nền tảng tăng trưởng vẫn ổn định, song sức bật của sản xuất đã có dấu hiệu chùng lại. Cụ thể, hoạt động xuất, nhập khẩu tháng 5/2025 vẫn tăng hai chữ số nhưng đã bộc lộ dấu hiệu hạ nhiệt sau giai đoạn "gom hàng sớm".

Cùng với đó, chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 5 đã thấp hơn mức của tháng 4, chỉ số Nhà quản trị mua hàng ngành sản xuất (PMI) Việt Nam vẫn dưới ngưỡng 50 cho thấy đơn hàng mới - đặc biệt đơn hàng xuất khẩu - tiếp tục co hẹp, buộc doanh nghiệp hạ giá bán và hạn chế tuyển dụng.

Báo cáo nêu rõ, khi thời hạn áp thuế đến gần và tồn kho của khách hàng quốc tế còn cao, nguy cơ suy yếu thương mại có thể kéo sang quý III/2025, làm quá trình phục hồi của khu vực sản xuất, xuất khẩu thêm mong manh. Điều này đòi hỏi chính sách linh hoạt cùng tiến độ giải ngân đầu tư công quyết liệt để bảo vệ quỹ đạo tăng trưởng.

Đầu tư công và đầu tư nước ngoài tiếp tục là 'cánh tay đắc lực' cho tăng trưởng kinh tế. (Nguồn: VTV)

Hai "cánh tay đắc lực"

Bà Nguyễn Thị Mai Hạnh, Trưởng ban Ban Hệ thống tài khoản quốc gia, Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đánh giá, với mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% trở lên, tăng trưởng 3 quý cuối năm phải tăng trên 8,3% (trong đó quý II/2025 tăng 8,2%, quý III/2025 và quý IV/2025 lần lượt là 8,3% và 8,4%).

Về dư địa tăng trưởng thời gian tới, theo bà Hạnh, đầu tư công và đầu tư nước ngoài tiếp tục là "cánh tay đắc lực" cho tăng trưởng kinh tế. Theo đó, chính sách và giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công cũng như thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư nước ngoài đang được Chính phủ, các bộ ngành, địa phương triển khai quyết liệt sẽ là cầu nối cũng như bước đệm quan trọng thúc đẩy sản xuất kinh doanh và xuất khẩu.

Để đạt mục tiêu, bà Nguyễn Thị Mai Hạnh cho rằng, cần nhanh chóng thực hiện đàm phán với chính quyền Mỹ để giảm thuế đối với hàng hòa nhập khẩu tử Việt Nam, tận dụng các Hiệp định thương mại tự do như để mở rộng thị trường và giảm sự phụ thuộc vào nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Bên cạnh đó, tiến hành xúc tiến thương mại có trọng tâm, trọng điểm, kết nối hệ sinh thái doanh nghiệp xuất khẩu với các sàn thương mại điện tử quốc tế; thúc đẩy tiêu dùng trong nước.

Đồng thời, tiếp tục hỗ trợ tiêu dùng trong nước thông qua kéo dài chính sách giảm thuế VAT, mở rộng phạm vi giảm thuế để kích thích tiêu dùng, đặc biệt là đối với các mặt hàng thiết yếu và hàng hóa có tính lan tỏa cao.

Ngoài ra, cần đẩy nhanh đồng thời kiểm soát tiến độ giải ngân đầu tư công. Cải thiện môi trường đầu tư, giảm thủ tục hành chính để thu hút thêm FDI. Khuyến khích đầu tư vào các ngành công nghệ cao, công nghiệp xanh để phát triển bền vững.

Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) coi thời điểm hiện tại cơ hội lớn để xác định lại động lực và mô hình tăng trưởng.

Đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm đến 3 vấn đề. Thứ nhất, nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước. Thứ hai, đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng. Thứ ba, bảo vệ và phát triển nguồn nhân lực.

Hiện tại, theo đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, doanh nghiệp Việt là lực lượng nòng cốt trong việc xây dựng nền kinh tế tự chủ, tự cường. Việc tham gia các dự án công để thụ hưởng nguồn lực và hỗ trợ của Nhà nước là giải pháp hữu hiệu nâng cao năng lực cho doanh nghiệp.

"Vì vậy, đề nghị Chính phủ ưu tiên Doanh nghiệp trong nước được thực hiện các dự án đầu tư công, nhất là các dự án có quy mô lớn về hạ tầng như: Giao thông, công nghệ hay năng lượng", ông Phạm Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Bức tranh kinh tế 5 tháng đầu năm nay là kết quả của nỗ lực điều hành quyết liệt, linh hoạt và hiệu quả của Chính phủ. Dù vậy, để duy trì đà phục hồi và hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 8%, Chính phủ cần tiếp tục cẩn trọng trong điều phối chính sách, tăng cường năng lực nội sinh của doanh nghiệp trong nước, phát huy và làm mới các động lực tăng trưởng.

Gia Thành