Mục tiêu của thị trường tài sản số là kiếm tiền của thế giới

Hai con đường, một điểm đến

"Mục tiêu quan trọng nhất của chúng ta là làm sao để dùng blockchain, tài sản số kiếm được tiền của thế giới, chứ không phải để thế giới đến lấy tiền của Việt Nam", ông Nguyễn Thanh Tuyên, Cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ chia sẻ tại Vietnam Blockchain Day Đà Nẵng 2025.

Theo ông Tuyên, đây không còn là câu chuyện về việc có nên chấp nhận tài sản số hay không, mà cần một "chiến lược" để Việt Nam có vị thế trong cuộc đua kinh tế số toàn cầu, nơi dòng vốn tiềm năng lên đến hàng trăm tỷ USD mỗi năm.

Trong chiến lược này, hiện tại Việt Nam không đặt cược vào một con đường duy nhất. Thay vào đó, một "nước đôi" chiến lược đang được triển khai đồng thời, thể hiện sự kết hợp giữa tốc độ, sự linh hoạt và tính toàn diện.

Chiến lược đầu tiên mang tên Đà Nẵng. Tại đây, trong khuôn khổ Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) đang được hình thành, cơ chế sandbox (thử nghiệm có kiểm soát) đặc thù đã được Quốc hội cho phép.

Ông Nguyễn Khắc Hải, Giám đốc khối luật và kiểm soát tuân thủ của SSI. Ảnh: DN

Ông Nguyễn Khắc Hải, Giám đốc khối luật và kiểm soát tuân thủ của SSI đánh giá cao mô hình này: "Đây có thể được xem như một khu vực đặc thù, nơi các sàn giao dịch tài sản số có thể hoạt động, hướng đến nhà đầu tư và tổ chức nước ngoài".

Theo ông Hải, các sàn giao dịch tài sản số nên được thử nghiệm kĩ lưỡng cả về mức độ khả thi, yếu tố kĩ thuật, thu hút nguồn vốn trước khi đưa vào vận hành chính thức, mà không gây rủi ro cho hệ thống tài chính chung.

Nếu Đà Nẵng là mũi nhọn tiên phong, thì chiến lược thứ hai chính là xây dựng khung pháp lý vững chắc xoay quanh Luật Công nghiệp công nghệ số, một văn bản cột mốc sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2026.

Luật này công nhận tài sản số là một loại tài sản theo Bộ luật Dân sự, đồng thời, vạch ra lằn ranh đỏ khi quy định tiền mã hóa cũng chỉ là một dạng tài sản số, không phải là tiền pháp định, chấm dứt những tranh cãi pháp lý kéo dài.

Quan trọng hơn, việc kinh doanh tài sản số được định hình là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, buộc các đơn vị tham gia phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an ninh, chống rửa tiền và bảo vệ người dùng.

"Luật đã giao cho Bộ Tài chính xây dựng các văn bản hướng dẫn chi tiết", ông Tuyên cho biết, "Hành lang pháp lý đầy đủ đang được khẩn trương hoàn thiện".

Tài sản số sẽ được quản lý như thế nào?

Để quản lý được những sản phẩm có tính chất phức tạp như tài sản số, các chuyên gia gợi ý Việt Nam nên nhìn sang các quốc gia đi trước, đồng thời tập trung vào việc làm chủ các công nghệ lõi chiến lược.

Theo đó, kinh nghiệm quốc tế đã chỉ ra bốn trụ cột không thể thiếu để xây dựng niềm tin và sự ổn định với thị trường tài sản số. Đầu tiên là cơ chế cấp phép, buộc các nhà cung cấp dịch vụ phải đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe. Tiếp theo là các quy định về bảo vệ người tiêu dùng, nhằm ngăn chặn lừa đảo.

Ngoài ra, một khung thuế hợp lý sẽ giúp cân bằng lợi ích giữa nhà nước và doanh nghiệp, trong khi các quy định về chống rửa tiền (AML) và định danh khách hàng (KYC) là tấm lá chắn bảo vệ hệ thống tài chính khỏi các hoạt động phi pháp. Đây chính là bộ quy tắc để đảm bảo cuộc chơi công bằng và minh bạch.

Đối thoại công tư tại Vietnam Blockchain Day Đà Nẵng 2025. Ảnh: DN

Song song đó, một cuộc cách mạng về hạ tầng công nghệ cũng đang diễn ra. Thay vì lệ thuộc vào các nền tảng blockchain nước ngoài, Mạng blockchain đa chuỗi Việt Nam (VBSN) đang xây dựng 6 blockchain Layer 1, kết hợp kết nối các nền tảng blockchain hiện hữu trên thế giới với nhiều cơ chế phân quyền và đồng thuận nhằm tối ưu lợi ích cho những lĩnh vực và nhu cầu khác nhau.

Cách tiếp cận này được các chuyên gia đánh giá là tối ưu, khi giải quyết được "bài toán khó" của blockchain, bởi sẽ không có một mạng lưới nào có thể tối ưu cả ba yếu tố là bảo mật, tốc độ, phi tập trung.

Thay vào đó, mỗi Layer 1 sẽ là một "chuyên gia". Có mạng lưới ưu tiên bảo mật tuyệt đối cho các ứng dụng Chính phủ, có mạng lưới lại tập trung vào tốc độ xử lý hàng trăm nghìn giao dịch mỗi giây cho các sàn giao dịch hay hệ thống thanh toán. Chúng được kết nối với nhau, tạo nên một hạ tầng linh hoạt và tự chủ.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc công nghệ của Công ty An ninh mạng quốc gia (NCS) đã nhìn thấy một sự tương đồng giữa tài sản số và dữ liệu. Ông ví von sự phát triển của thị trường tài sản số hiện nay với thị trường dữ liệu của vài năm trước.

"Trước đây, dữ liệu bị khai thác một cách hỗn loạn. Giờ đây, chúng ta đã có luật, có hành lang chính thức. Tài sản số cũng sẽ đi theo con đường đó. Cơ chế sandbox chính là bước đệm cần thiết để doanh nghiệp nghiên cứu, chuẩn bị trước, để khi luật pháp hoàn thiện là có thể tăng tốc", ông Sơn nói.

Vị chuyên gia cho rằng, tất cả những cơ chế này không chỉ để quản lý một thị trường mới, mà là để biến Việt Nam từ một "người dùng" công nghệ thành một "người tạo lập" giá trị, từ một thị trường tiêu thụ thành một trung tâm xuất khẩu dịch vụ số.

Việt Hưng