Thu nhập bình quân của người lao động được gia tăng

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn vừa ký ban hành Nghị quyết số 1796 giám sát chuyên đề về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao tăng

Nghị quyết nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành nội dung Báo cáo số 1385 của Đoàn Giám sát với những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân chủ yếu.

Về kết quả đạt được, giai đoạn 2021-2024, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản định hướng, chủ trương phát triển nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được ban hành tương đối đầy đủ, từng bước thể chế hóa chủ trương của Đảng, tạo hành lang pháp lý, định hướng nội dung, đặt ra những yêu cầu cụ thể, hướng dẫn thực hiện việc phát triển và sử dụng nguồn nhân lực, thu hút, trọng dụng nhân lực chất lượng cao.

Quang cảnh phiên họp thứ 48 của UBTVQH xem xét báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao” (Ảnh: Media Quốc hội).

Nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao tăng cả về số lượng và chất lượng, cơ cấu ngày càng phù hợp hơn. Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhìn chung được đào tạo bài bản, có bản lĩnh chính trị, trình độ, năng lực chuyên môn tốt. Chất lượng, số lượng nhân lực nghiên cứu phát triển từng bước được cải thiện.

Tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm duy trì ở mức dưới 3%. Năng suất lao động tăng trung bình 5%/năm. Thu nhập bình quân của người lao động được gia tăng. Cơ cấu, phân bố lao động có sự dịch chuyển tích cực.

Chất lượng giáo dục đào tạo ngày càng được nâng lên, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển nguồn nhân lực. Số cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp gia tăng; quy mô đào tạo tiếp tục được mở rộng. Chính sách phát triển đội ngũ giảng viên, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học được quan tâm.

Tỉ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ, chức danh giáo sư và phó giáo sư tăng dần đều hằng năm. Tự chủ đại học được mở rộng gắn với trách nhiệm giải trình và bảo đảm phù hợp với các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước.

Giai đoạn 2021-2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 46.456 tỷ đồng đầu tư cho phát triển giáo dục, đào tạo, đồng thời, bố trí kinh phí thông qua các Chương trình mục tiêu quốc gia và nhiều chương trình, đề án khác; đầu tư cho nghiên cứu khoa học, bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị giáo dục.

Các nguồn lực xã hội được huy động hiệu quả hơn thông qua các dự án, chương trình sử dụng vốn đầu tư nước ngoài, mô hình đào tạo kết hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp, Quỹ khuyến học, khuyến tài ở Trung ương và địa phương.

Nghị quyết cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế như Chính phủ, một số bộ, ngành và hầu hết các địa phương chưa ban hành văn bản tổng thể, định hướng chiến lược dài hạn về phát triển nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa với tốc độ nhanh. Tầm vóc, thể lực của người dân còn hạn chế. Chất lượng nguồn nhân lực cải thiện với tốc độ chậm, chưa đột phá, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường lao động trong giai đoạn tới.

Bước vào kỷ nguyên mới, yêu cầu về nhân lực chất lượng cao ngày càng cấp thiết, đất nước ta đang đứng trước nguy cơ thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, nhất là chuyên gia đầu ngành, "tổng công trình sư",...

Cơ chế tài chính cho phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao chưa tương xứng với vai trò "đột phá chiến lược"…

Nghị quyết cũng nêu rõ, phát triển nguồn nhân lực là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, nhất là các cơ quan, cá nhân được giao phụ trách ngành, lĩnh vực liên quan.

Quy định cụ thể tiêu chí nhận diện, phát hiện nhân tài

Về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Nghị quyết cũng nêu rõ quán triệt Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, thể chể hóa và tổ chức thực hiện hiệu quả 4 Nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị, nhất là các nội dung liên quan đến phát triển nguồn nhân lực, các chủ trương của Đảng về phát triển giáo dục và đào tạo, chăm lo sức khỏe nhân dân, dân số và phát triển.

Chính phủ khẩn trương ban hành Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Các bộ, ngành, địa phương căn cứ định hướng của Chính phủ xây dựng, ban hành văn bản về phát triển nguồn nhân lực phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển trong giai đoạn tới.

Chú trọng thu hút nhân tài là chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, "tổng công trình sư".

Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp, trong đó, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách tự chủ giáo dục; sửa đổi, bổ sung Luật Viên chức, trong đó, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bổ nhiệm, biệt phái, đánh giá viên chức trên cơ sở sản phẩm đầu ra; quy định cụ thể về tiêu chí nhận diện, phát hiện nhân tài; tiêu chí sàng lọc, đưa ra khỏi vị trí công tác đối với những người không đủ phẩm chất, năng lực, uy tín; quy định cơ chế chính sách đặc biệt cho việc tuyển dụng, sử dụng, trọng dụng nhân tài, người có năng lực nổi trội...

Về phát triển, sử dụng nhân lực chất lượng cao, Nghị quyết cũng yêu cầu đánh giá hiệu quả, đề xuất việc điều chỉnh Chiến lược quốc gia về thu hút, trọng dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các chương trình đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài có sử dụng ngân sách Nhà nước.

Đổi mới mạnh mẽ cơ chế sử dụng, trọng dụng, phát triển, giữ chân nhân lực chất lượng cao để phát huy hiệu quả số nhân tài đã được tuyển dụng, thu hút theo hướng tổ chức các chương trình, công trình, dự án riêng với cơ chế đãi ngộ và môi trường làm việc mang tính mở, khuyến khích đổi mới sáng tạo, đề cao trách nhiệm.

Triển khai thực hiện tốt các chính sách mới về thu hút, tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng đãi ngộ để củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, nhà khoa học; các chính sách đặc thù, vượt trội cho người làm công tác khoa học, xây dựng pháp luật theo quy định.

Chú trọng thu hút nhân tài là sinh viên Việt Nam học tập ở nước ngoài, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, "tổng công trình sư", nhóm nghiên cứu mạnh là người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành là người nước ngoài làm việc trong những lĩnh vực mới, lĩnh vực quan trọng (dịch vụ kỹ thuật cao, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, luật,...) ở các khu công nghệ cao, trung tâm tài chính quốc tế, vùng động lực phát triển.

Triển khai thực hiện tốt chính sách về thị thực nhằm thu hút người nước ngoài thuộc nhóm nhân lực chất lượng cao.

Mở rộng hợp tác, liên kết giữa cơ sở đào tạo, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, cơ sở nghiên cứu khoa học; giữa cơ sở giáo dục trong nước và quốc tế…

Hoàng Thị Bích