Mưa trên cánh bướm chứa nhiều hài hước và cảm xúc nữ quyền

Poster phim Mưa trên cánh bướm vẽ bởi Baju Studio.

Từng tạo ấn tượng qua các phim ngắn kể về thân phận người phụ nữ trung niên (Thiên đường gọi tên; Mẹ, con gái, những giấc mơ; Ngọt, mặn…), Dương Diệu Linh “bay cao” cùng phim điện ảnh dài đầu tay Mưa trên cánh bướm. Tác phẩm mượn những yếu tố siêu nhiên giả tưởng lẫn tính hài hước để thể hiện sự phức tạp trong mối quan hệ gia đình giữa vợ và chồng, giữa mẹ và con gái.

Biến cố của một gia đình

Là chuyên gia hôn lễ kiêm nội trợ, bà Tâm (nghệ sĩ Tú Oanh đóng) ở tuổi ngoài 40 thường dành thời gian rảnh rỗi để tâm sự những vấn đề nội bộ gia đình với những người phụ nữ cùng độ tuổi trong khu phố. Đến một ngày nọ, bà Tâm bàng hoàng khi phát hiện ông Thành - người chồng ít nói của bà (Lê Vũ Long đóng) ngoại tình.

Ông Thành và tình nhân tình tứ đi xem một trận bóng đá, hình ảnh họ tình cờ phát ngay trên sóng truyền hình trực tiếp. Sự việc đáng xấu hổ này nhanh chóng lan đến mọi người, bao gồm Hà (Nguyễn Nam Linh đóng) - cô con gái 20 tuổi của bà Tâm và ông Thành.

Chứng kiến người mẹ suy sụp, mình thì xấu hổ lây, Hà tìm lối thoát qua những buổi thiền. Cô muốn du học ở châu Âu để “chữa lành” và hy vọng người bạn thân nhất của mình là Trọng (Bùi Thạc Phong đóng) sẽ đi cùng cô.

Diễn viên Tú Oanh có vai nữ chính đầu tiên trong phim điện ảnh.

Riêng bà Tâm không chấp nhận sự thật đau đớn. Bà tìm cách giành lại chồng thông qua sự giúp đỡ của một pháp sư, với niềm mê tín dị đoan mơ muội là cậy trông thế lực siêu nhiên “tìm lại con người cũ” của người chồng sa ngã.

Không lâu sau, những sự cố khó hiểu bắt đầu diễn ra trong căn nhà cũ kỹ của họ. Trần nhà liên tục bị rò rỉ nước, kế đó là một chất giống như hắc ín kéo dài lan ra khắp phòng. Điều quái lạ nữa là chỉ những người phụ nữ trong khu nhà mới có thể nhìn thấy hiện tượng. Tâm lý bà Tâm càng bị ảnh hưởng nặng nề hơn, kết hợp những nỗi đau chất chứa trong tiềm thức ngày càng ám ảnh bà.

Thoại chân thật, hình ảnh ẩn dụ sâu sắc

Nhiều phân cảnh trong phim mang tính ẩn dụ cao. Việc Hà muốn du học phương Tây cho thấy định hướng thực tế và xu hướng xuất ngoại của giới trẻ trong nhiều thập kỷ qua. Hình ảnh trần nhà bị dột ngày càng trầm trọng báo hiệu các tình tiết leo thang về sau.

Mối quan hệ sứt mẻ giữa bà Tâm và chồng, sự xa cách giữa Hà với cha mẹ… là những mâu thuẫn, xung đột thực tế trong nhiều gia đình.

Nghệ thuật phối màu được sử dụng nhiều trong các tình huống cần “thay lời muốn nói”. Sắc vàng trong những phân đoạn bà Tâm đau đớn khi bị phản bội. Màu đỏ (bà Tâm trong chiếc váy đỏ) tượng trưng cho sự hy sinh thầm lặng của người phụ nữ trong gia đình. Những gam màu đối nghịch trắng - đen được làm nền ở cảnh trừ tà ma mị. Màu tím tượng trưng những đam mê tuổi trẻ của Hà. Sắc xanh dành cho khát vọng tự do tâm hồn của hai mẹ con.

Theo tiết lộ từ đạo diễn Dương Diệu Linh, lời thoại trong cảnh cuối giữa Hà và Trọng vượt ngoài kịch bản sẵn có, đa phần do 2 diễn viên “tự biên” theo cảm nhận của họ sau một thời gian sống cùng nhân vật. Hay phần thoại của ông Thành trong phim cũng được rút gọn tối đa (chỉ có một lời thoại trong cả bộ phim) do chính diễn viên Lê Vũ Long đề xuất.

Khi phụ nữ tự định đoạt số phận

Nhiều yếu tố phụ được vẽ ra lơ lửng, căng tựa hạt mưa giữa không trung rồi vỡ “trên cánh bướm”. Chi tiết người mẹ mất tích của Trọng và buổi họp lớp của bà Tâm tưởng chừng không mấy liên quan thực ra là những điểm xuyết nhẹ nhàng vào “chất nữ” của phim.

Đạo diễn Dương Diệu Linh, 34 tuổi - tài năng làm phim sinh tại Hà Nội và hiện sống ở Singapore.

Phân cảnh trừ tà biểu hiện nét tín ngưỡng trong văn hóa dân gian, với yếu tố tâm linh, tăng sức ly kỳ cho câu chuyện nữ chính chịu nhiều tổn thương và áp lực trong vai trò một người vợ lẫn người mẹ. Màn hóa thân xuất sắc của hai nữ diễn viên chính Tú Oanh và Nam Linh với những xung đột nội tâm của người mẹ và “cơn thịnh nộ trẻ trâu” của cô con gái đạt tính chân thực và tạo niềm cảm động cho người xem.

Khánh Kiên