'Mùa Thu Hà Nội': Bài thơ độc đáo và thú vị của tác giả Quản Minh Cường

Hà Thu!

*****

Vui mừng Mùa Thu vẻ vang

Nắng vàng trải khắp thu sang

Nhài cúc nở bên hiên vắng

Khúc hát ngân vang núi ngàn

Mây mang buồn trôi lang thang

Chiều buông óng ánh sắc vàng

Lá vàng đầy bên thềm vắng

Tình thu gửi gió mênh mang./.

*****

Quản Minh Cường, Mùa Thu Hà Nội, ngày 19/8/2025.

Mùa Thu của Hà Nội còn đặc biệt hơn khi gắn với rất nhiều sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước như: Cách mạng tháng Tám (19/8), Quốc khánh 2/9 (Tết Độc lập), Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10)… Những sự kiện đó không chỉ là những “mốc vàng chói lọi” mà còn là những “ngày hội lớn của non sông”, của đất nước Việt Nam, của Hà Nội nghìn năm văn hiến.

Có lẽ, từ những cảm xúc đó mà ngay ở câu mở đầu của bài thơ “Mùa Thu Hà Nội”, tác giả Quản Minh Cường đã “reo lên” với một cảm xúc đầy hân hoan và rạng ngời: “Vui mừng mùa Thu vẻ vang”. Nếu “mùa Thu” đứng ở giữa câu để nói về bối cảnh thời gian thì “vui mừng” ở đầu câu và “vẻ vang” ở cuối câu là một cách chơi chữ rất khéo léo.

Cả hai từ đều chất chứa niềm vui nhưng nếu “vui mừng” thiên về cảm xúc nhất thời thì “vẻ vang” lại lấp lánh niềm vui của sự vinh quang và bền vững. Từ “vẻ vang” trong câu thơ được sử dụng một cách rất đắt giá, vừa diễn tả được niềm vui của đất trời nhưng cũng toát lên được niềm vui của lòng người.

Mùa thu Hà Nội

Rồi bất chợt, hương hoa nhài, hoa cúc bên hiên vắng khẽ hé nở, gợi cái đẹp bình dị, thân thuộc mà cũng phảng phất nét cô đơn. Trong khung cảnh ấy, thiên nhiên cất lên khúc hát ngân vang từ “núi ngàn”, mở rộng không gian hùng vĩ và bao la.

Đọc kỹ, ta thấy cấu trúc bài thơ được triển khai như những lớp sóng trào cảm xúc. Từ ánh sáng “nắng vàng trải khắp”, không gian mở ra mênh mang, bao phủ cả đất trời. Trong sắc vàng ấy, hoa nhài, hoa cúc – hai loài hoa đặc trưng cho sự tinh khiết và trường thọ nở bên hiên vắng, tạo nên một góc nhỏ yên bình, gần gũi, gợi lên vẻ đẹp giản dị giữa chốn kinh kỳ.

Những từ “nắng vàng”, “nhài cúc”, “hiên vắng”… rất giàu tính tượng hình. Cảm giác như tác giả Quản Minh Cường đang vẽ nên một bức tranh về mùa Thu vừa quen, vừa lạ, vừa gần, vừa xa. Ở đó, có cả sự tĩnh lặng, có cả sự chuyển động, có cả màu sắc, có cả mùi thơm của hai loài hoa dân dã.

Đặc biệt, hình ảnh “Khúc hát ngân vang núi ngàn” đã nâng tầm không gian, từ hiên nhà tĩnh lặng vươn tới thiên nhiên hùng vĩ. Đó là sự kết hợp nhuần nhị giữa cái bé nhỏ và cái bao la, giữa tĩnh và động, gợi nên nhạc điệu du dương của đất trời vào Thu.

Tuy nhiên, niềm vui ấy không trọn vẹn. Từ khổ giữa trở đi, cảm hứng của bài thơ bắt đầu chuyển sắc: “Mây mang buồn trôi lang thang/Chiều buông óng ánh sắc vàng”. Hình ảnh mây và chiều đều gợi đến sự dịch chuyển của thời gian, cái đẹp thoáng chốc, mong manh để lại dư âm man mác buồn. Đỉnh điểm của cảm xúc là khi lá vàng chất đầy thềm vắng – biểu tượng muôn đời của sự tàn phai, rơi rụng, khiến không gian mang màu sắc cô liêu.

Sắc vàng trên phố Hà Nội khi mùa thu tới

Nhưng điều đáng quý là bài thơ không khép lại bằng nỗi buồn mà bằng sự thăng hoa: “Tình Thu gửi gió mênh mang.” Ở đây, “tình Thu” chính là tình người. Tác giả Quản Minh Cường gửi gắm tình cảm vào gió để gió mang đi, lan tỏa và hòa vào cõi bao la. Đó là sự mở ra chứ không khép lại, là niềm tin và hy vọng trong nỗi buồn, sự nối dài của xúc cảm vào vô hạn.

Về phương diện thi pháp, bài thơ sử dụng nhiều cặp hình tượng đối xứng: vui – buồn, sáng – tối, vắng lặng – ngân vang. Ngôn ngữ giản dị, thuần Việt, giàu tính tạo hình, cùng nhạc điệu đều đặn của thể loại thơ 8 câu 6 chữ đã tạo nên một khúc ca thu vừa trong trẻo, vừa thấm đẫm triết lý nhân sinh.

Quản Minh Cường, tác giả bài thơ "Hà Thu"

Một điều đặc biệt nữa là bài thơ có thể đọc nhiều cách khác nhau, nếu bỏ lần lượt một, hai, ba chữ đầu từng dòng ta được 3 bài thơ mới hoặc có thể đọc từ dưới lên trên cũng thành một bài thơ về mùa Thu rất thi vị và độc đáo.

Khiết Đan