Mùa lạnh - 'kẻ thù' thầm lặng của người cao tuổi

Cụ P.T.M, 90 tuổi, trú tại Hà Nội, được người thân đưa vào bệnh viện Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng mệt lả, khó thở, ho khan và ăn uống kém. Trước đó 1 ngày, cụ tắm nước ấm vào buổi chiều tối khá lâu rồi không may trượt ngã trong nhà vệ sinh. Sáng hôm sau, người nhà phát hiện cụ mệt nhiều, thở dốc nên lập tức đưa đi cấp cứu. Sau khi thăm khám và làm các xét nghiệm, bác sĩ xác định cụ bị viêm phổi nặng, cần điều trị tích cực và theo dõi sát sao.

Một trường hợp khác là cụ N.T.L, 94 tuổi, cũng ở Hà Nội, nhập viện trong tình trạng sốt cao 39°C, ho nhiều, đờm đặc, khó thở. Bệnh nhân có tiền sử tai biến mạch máu não, yếu nửa người, gãy cổ xương đùi và nằm liệt giường hơn 2 năm. 2 ngày trước khi vào viện, cụ bắt đầu sốt và ho, tự dùng thuốc hạ sốt tại nhà nhưng không đỡ. Khi nhập viện, chỉ số SpO₂ của cụ giảm còn 85%, phổi viêm và có tràn dịch màng phổi hai bên. Các bác sĩ phải điều trị bằng kháng sinh phổ rộng, thuốc giãn phế quản, hỗ trợ hô hấp bằng oxy lưu lượng cao và hút đờm tích cực để làm sạch đường thở, ngăn ngừa suy hô hấp.

Thời tiết chuyển lạnh khiến nhiều người cao tuổi phải nhập viện vì viêm phổi, tim mạch hoặc tai biến mạch máu não (Ảnh: BVCC)

Theo các chuyên gia y tế, thời tiết lạnh được xem là “thử thách” lớn với người cao tuổi. Ở tuổi xế chiều, sức đề kháng suy giảm khiến cơ thể khó chống lại vi khuẩn, virus, đặc biệt là các tác nhân gây viêm phổi và cúm. Khả năng điều hòa thân nhiệt kém cũng khiến họ dễ hạ thân nhiệt mà không nhận ra. Các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hay di chứng sau đột quỵ cũng dễ tái phát hoặc trở nặng khi thời tiết thay đổi đột ngột.

Bên cạnh đó, phản xạ ho và khạc đờm suy yếu, niêm mạc đường thở khô, đờm đặc ứ đọng khiến vi khuẩn dễ xâm nhập, gây nhiễm trùng lan rộng. Tai nạn sinh hoạt trong mùa đông như trượt ngã khi tắm muộn hoặc ngộ độc khí than trong phòng kín cũng thường xảy ra.

Các dấu hiệu cảnh báo cần nhập viện ngay gồm: khó thở, thở nhanh, SpO₂ dưới 94%; ho kéo dài kèm sốt, đờm đặc hoặc có máu; mệt lả, lú lẫn, ăn uống kém; sốt cao không giảm dù đã dùng thuốc; hoặc xuất hiện tê yếu nửa người, méo miệng, nói ngọng - những triệu chứng cảnh báo đột quỵ, cần được cấp cứu trong “giờ vàng”.

Giữ ấm và phòng bệnh chủ động - “lá chắn” bảo vệ người cao tuổi

TS. Vũ Minh Điền - Phó Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, khi thời tiết chuyển lạnh, người cao tuổi là nhóm dễ mắc bệnh nhất do sức đề kháng yếu và rối loạn điều hòa thân nhiệt.

“Người già có hệ miễn dịch suy giảm, các cơ quan đã lão hóa nên rất nhạy cảm với thay đổi thời tiết. Chỉ cần tắm muộn, gặp gió lạnh hay thay đổi nhiệt độ đột ngột cũng có thể khiến bệnh bùng phát”, TS. Điền chia sẻ.

Theo ông Điền, mùa lạnh là “kẻ thù” của sức khỏe người cao tuổi. Đây là thời điểm nhiều bệnh lý mạn tính dễ tái phát hoặc tiến triển nặng hơn. Trong đó, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong. Không khí lạnh, khô làm niêm mạc đường hô hấp bị kích thích, phản xạ ho yếu, đờm khó khạc, từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Ngoài các bệnh hô hấp, thời tiết lạnh còn làm tăng nguy cơ các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Khi nhiệt độ giảm, mạch máu co lại khiến huyết áp tăng, tim phải làm việc nhiều hơn, đặc biệt nguy hiểm với người có bệnh nền tim mạch, xơ vữa động mạch hoặc đái tháo đường.

TS. Vũ Minh Điền khuyến cáo, người cao tuổi cần được chăm sóc, theo dõi đặc biệt; Giữ ấm, ăn đủ, ngủ ngon, vận động hợp lý để phòng bệnh

Các bệnh xương khớp cũng thường trầm trọng hơn trong mùa lạnh. Máu lưu thông kém khiến khớp cứng, đau nhức, nhiều người còn bị chuột rút hoặc co cứng cơ về đêm. Không ít trường hợp còn gặp tai nạn do trượt ngã trong nhà tắm, hạ thân nhiệt hoặc ngộ độc khí than khi sưởi ấm không đúng cách.

Để bảo vệ sức khỏe mùa lạnh, TS. Điền khuyến cáo người cao tuổi cần được chăm sóc, theo dõi đặc biệt: “Giữ ấm, ăn đủ, ngủ ngon, vận động hợp lý là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để phòng bệnh".

Theo đó, người già cần giữ ấm toàn thân, đặc biệt là bàn tay, bàn chân, cổ và ngực; không tắm muộn hay ra ngoài quá sớm khi trời còn lạnh; ăn uống đủ chất, tăng cường rau xanh, trái cây và uống đủ nước ấm; duy trì vận động nhẹ trong nhà để tăng lưu thông máu. Ngoài ra, nên tiêm phòng cúm và phế cầu theo khuyến cáo, theo dõi huyết áp, đường huyết định kỳ và dùng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ.

“Khi có các dấu hiệu như khó thở, ho kéo dài, sốt, mệt mỏi... cần đến cơ sở y tế sớm. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, vì ở người cao tuổi, bệnh có thể tiến triển nhanh và nguy hiểm hơn” TS. Vũ Minh Điền khuyến nghị.

Chung Thủy/VOV.VN