Một thành phố tiên phong 'cai nghiện' điện thoại cho giới trẻ

Ở Toyoake, cũng như ở hầu hết các nơi khác, điện thoại thông minh là vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày - trên tàu điện, trong công viên, nhà hàng và ở trường học. Ảnh: The New York Times

Trong bối cảnh “nghiện điện thoại thông minh” đang trở thành vấn đề toàn cầu, Nhật Bản vừa có bước đi đáng chú ý: thành phố Toyoaki, tỉnh Aichi đã thông qua một nghị định giới hạn thời gian sử dụng điện thoại ngoài giờ học và làm việc chỉ còn hai giờ mỗi ngày.

Đây là nghị định đầu tiên kiểu này tại Nhật, phản ánh mối lo ngại ngày càng lớn về tác động của công nghệ đến sức khỏe thể chất và tinh thần của giới trẻ.

Quy định mang tính khuyến nghị

Theo truyền thông Nhật Bản, nghị định được Hội đồng thành phố Toyoaki thông qua với 12 phiếu thuận và 7 phiếu chống. Quy định này chính thức có hiệu lực từ ngày 1/10/2025, song không đi kèm bất kỳ hình phạt hay cơ chế cưỡng chế nào. Chính quyền địa phương nhấn mạnh đây là “hướng dẫn tự nguyện”, nhằm khuyến khích người dân tự điều chỉnh thói quen sử dụng thiết bị điện tử.

Ý tưởng giới hạn thời gian sử dụng điện thoại nảy ra trong đầu ông Masafumi Kouki, thị trưởng thành phố Toyoake khi ông đang trăn trở về tỷ lệ trốn học đang gia tăng ở các trường học địa phương.

Ngoài ra, Toyoaki cũng khuyến nghị học sinh tiểu học cất điện thoại trước 21h và học sinh trung học cơ sở trước 22h. Mục tiêu là giúp trẻ có giấc ngủ tốt hơn, giảm căng thẳng và khôi phục cân bằng giữa thời gian học tập, giải trí và sinh hoạt gia đình.

Thị trưởng Toyoaki, ông Masafumi Kouki cho biết trong cuộc họp báo rằng: “Đây không phải là quy định mang tính ép buộc. Chúng tôi chỉ muốn tạo cơ hội để người dân xem xét lại cách họ sử dụng thời gian rảnh và mức độ phụ thuộc vào màn hình điện thoại”.

Chính quyền địa phương nhấn mạnh đây là “hướng dẫn tự nguyện”, nhằm khuyến khích người dân tự điều chỉnh thói quen sử dụng thiết bị điện tử. Ảnh: Bloomberg

Vấn nạn nghiện công nghệ

Một nghiên cứu của chính phủ Nhật Bản năm ngoái cho thấy, học sinh tiểu học và trung học ở nước này sử dụng điện thoại trung bình khoảng năm giờ mỗi ngày.

Không chỉ ở Nhật Bản, nghiện điện thoại thông minh đang trở thành vấn đề phổ biến trên toàn thế giới. Từ trẻ em, thanh thiếu niên đến người lớn, nhiều người khó có thể trải qua một ngày mà không lướt mạng xã hội, xem video hay kiểm tra tin nhắn.

Nhiều người khó có thể trải qua một ngày mà không lướt mạng xã hội, xem video hay kiểm tra tin nhắn. Ảnh: AFP

Theo các chuyên gia, việc tiếp xúc màn hình quá nhiều có thể dẫn đến mất ngủ, rối loạn tập trung, căng thẳng kéo dài, và ở trẻ em còn ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm lý.

Chính quyền Toyoaki cho rằng, việc đưa ra giới hạn sử dụng điện thoại sẽ góp phần định hình lại lối sống lành mạnh hơn, khuyến khích trẻ em dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời, giao tiếp trực tiếp và phát triển kỹ năng xã hội - những yếu tố đang dần bị lấn át bởi thế giới ảo.

Theo các chuyên gia, việc tiếp xúc màn hình quá nhiều có thể dẫn đến mất ngủ, rối loạn tập trung, căng thẳng kéo dài, và ở trẻ em còn ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm lý. Ảnh: The New York Times

Còn nhiều tranh luận

Ngay sau khi nghị định được thông qua, dư luận địa phương đã có phản ứng trái chiều. Những người phản đối cho rằng việc sử dụng điện thoại nên là quyết định riêng của mỗi gia đình, bởi không thể áp dụng một quy định chung cho mọi hoàn cảnh. Nhiều phụ huynh cho rằng điện thoại là “cửa ngõ giao tiếp” của con em họ, giúp trẻ duy trì liên lạc, học tập trực tuyến và giải trí an toàn trong môi trường số.

Tuy nhiên, phe ủng hộ lại coi đây là bước đi cần thiết trong bối cảnh xã hội đang bị công nghệ chi phối. Một đại biểu bỏ phiếu thuận cho rằng: “Đây là một đề xuất nhẹ nhàng, mang tính định hướng, giúp các gia đình nhìn nhận lại việc nuôi dạy con cái và cách sử dụng thời gian rảnh”.

Chị Asami Sahara, một người mẹ, ủng hộ khuyến nghị này, với hi vọng con trai mình sẽ dành ít thời gian cho điện thoại thông minh hơn. Ảnh: The New York Times

Thay đổi bắt đầu từ ý thức

Thị trưởng Toyoaki chia sẻ rằng ông lo ngại về việc công dân dành quá nhiều thời gian cho màn hình, bỏ quên các mối quan hệ trực tiếp và giấc ngủ cần thiết. Ông tin rằng, thông qua quy định mang tính hướng dẫn này, người dân sẽ tự điều chỉnh thói quen sinh hoạt để tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống. “Nếu thử thực hiện, họ sẽ nhận ra lợi ích của việc giảm thời gian nhìn màn hình”, ông nói.

Giới quan sát nhận định, dù chỉ là một nghị định mang tính khuyến nghị, bước đi của Toyoaki có thể tạo tiền lệ cho nhiều địa phương khác tại Nhật Bản và trên thế giới trong việc thúc đẩy nhận thức về “sức khỏe kỹ thuật số”. Thay vì áp đặt, chính quyền lựa chọn phương thức mềm dẻo hơn: thay đổi hành vi thông qua khuyến khích và giáo dục cộng đồng.

Hồng Nhung