Một nền tảng mới thách thức Amazon

Trong nhiều năm, Amazon đã nắm quyền kiểm soát và chi phối ngành xuất bản đến mức các tác giả và người bán sách đã cáo buộc công ty này hoạt động độc quyền.

Thế lực khổng lồ của Amazon

Trong mảng sách điện tử, Amazon thống trị thị trường nhờ Kindle, một trong những thiết bị đọc sách điện tử hàng đầu trên thị trường. Những người tiêu dùng không muốn duy trì thế độc quyền này có thể tìm đến các công ty như Kobo để mua phần cứng. Tuy nhiên, do không thể mua được sách điện tử trực tiếp từ các nhà xuất bản và người bán sách độc lập, người dùng vẫn phải tìm đến Amazon, Barnes & Noble hoặc các nhà bán lẻ lớn máy đọc sách điện tử vì họ có các ứng dụng hỗ trợ tiếp cận nguồn sách điện tử.

Với nhiều người dùng, Kindle đồng nghĩa với sách điện tử. Ảnh: Medium.

Theo trang Gizmodo, mặc dù sách giấy vẫn phổ biến hơn sách điện tử, nhưng nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng người đọc sách điện tử có xu hướng đọc nhiều hơn.

Andy Hunter, người sáng lập kiêm CEO của Bookshop.org, cho rằng việc sách điện tử không được ưa chuộng bằng sách in là do thiếu sự đổi mới, phần lớn là do Amazon nắm giữ thị trường.

Công chúng đang đánh đồng Kindle của Amazon với sách điện tử, điều được minh chứng bằng việc hiện Kindle chiếm 75% thị trường máy đọc sách điện tử tại Mỹ. Hầu hết người muốn đọc sách điện tử chỉ cần mua Kindle và dễ dàng tiếp cận được kho sách trên đó. Amazon cũng liên tục nâng cấp Kindle để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, bao gồm việc lần đầu tiên ra mắt một phiên bản có màn hình màu.

Sự thống trị đó gây ra vấn đề vì hai lý do: Tương tự iPhone của Apple, Kindle chỉ cho phép người dùng mua sách điện tử từ cửa hàng của Amazon và đọc chúng trên Kindle. Thứ hai, với các nhà xuất bản, Amazon có thỏa thuận riêng với họ, yêu cầu sách trong cửa hàng Kindle phải tương đương với các phiên bản được bán ở nơi khác.

Hai điểm này vừa khiến độc giả phải gắn bó với Kindle và vừa khiến các đơn vị cung cấp sách điện tử khác không có lợi thế cạnh tranh nào. Nếu một độc giả sở hữu Kindle, họ dễ dàng mua sách điện tử từ cửa hàng của Amazon với số lượng phong phú và mức giá tương đương với các đơn vị khác. Vì vậy, không có lý do gì để độc giả rời khỏi Kindle.

Giữ nguyên tầm nhìn hỗ trợ các hiệu sách độc lập

Trong thời gian gần đây, Bookshop.org (tập trung vào sách in) và Libro.fm (về sách nói) đã nổi lên như những lựa chọn thay thế cho Amazon khi họ hỗ trợ các hiệu sách độc lập trên khắp nước Mỹ tiếp cận trực tiếp với khách hàng. Nhưng đối với những người đọc sách điện tử, việc mua sách mới mà không thông qua hệ sinh thái của Amazon là một thách thức.

Do đó, khi Bookshop.org mở rộng sang sách điện tử, người tiêu dùng có thêm một lựa chọn được mong đợi từ lâu để vừa mua những cuốn sách số này vừa hỗ trợ được các doanh nghiệp nhỏ.

"Khi chúng tôi ra mắt Bookshop.org, tầm nhìn là hỗ trợ các hiệu sách địa phương trong cuộc chiến chống lại Amazon và các nhà bán lẻ trực tuyến khác. Lần ra mắt này thể hiện cam kết của chúng tôi trong việc duy trì hoạt động của các hiệu sách độc lập", ông Andy Hunter cho biết.

Đối với việc hỗ trợ người dùng mua sách in từ các đơn vị độc lập, Bookshop.org cho biết tới nay, họ đã huy động được 35 triệu USD cho các hiệu sách địa phương

Hiện tại, kho sách điện tử của Bookshop.org chỉ khả dụng trên trình duyệt web hoặc trên ứng dụng Bookshop.org, có sẵn cho Android và iOS. Khi mới ra mắt, kho sách điện tử này có khoảng một triệu đầu sách và thỏa thuận với các hiệu sách địa phương sẽ vẫn giữ nguyên. Họ sẽ nhận được khoảng 30% giá niêm yết khi một cuốn sách điện tử được bán trên nền tảng Bookshop.org.

Khi một khách hàng trên Bookshop.org không chọn một hiệu sách cụ thể để hỗ trợ, công ty sẽ phân phối lợi nhuận cho tất cả cửa hiệu đã liên kết với mình và giữ lại một phần nhỏ cho riêng mình. Công ty hy vọng rằng cách tiếp cận địa phương hóa này sẽ thuyết phục mọi người chọn nền tảng của mình thay vì Amazon.

Tuy nhiên, trong thời gian tới, để tối đa hóa tác động của mình trên thị trường, Bookshop.org sẽ cần cung cấp các cách tải sách điện tử của mình xuống các thiết bị đọc sách điện tử như Kindle.

Để làm được điều này, Amazon phải cho phép sách của Bookshop.org có mặt tại kho Kindle để độc giả ít nhất có thể hỗ trợ các hiệu sách địa phương.

Nếu Amazon nói không, Andy Hunter hy vọng các luật sư sẽ vào cuộc và cố gắng buộc Amazon phải thay đổi thông qua hành động pháp lý. Ông lập luận rằng khi người tiêu dùng mua một phần cứng như Kindle, họ có quyền tải bất cứ thứ gì họ chọn vào đó.

Bất kỳ ai theo dõi các vụ kiện chống độc quyền ở Mỹ đều biết rằng chúng diễn ra cực kỳ chậm. Hầu như công ty công nghệ lớn đều liên quan ít nhiều với những vụ kiện như vậy trong nhiều năm nay mà không có nhiều thay đổi trên thực tế. Do vậy, khó có thể hi vọng Bookshop.org mang lại thay đổi lớn nào ngay lập tức.

"Việc Bookshop bán sách điện tử không phải là phương pháp chữa bách bệnh. Amazon đã độc quyền không gian sách điện tử quá lâu rồi. Tuy nhiên, đây là bước đầu tiên quan trọng và đáng để ăn mừng", nhà phê bình sách Maris Kreizman đã viết trên Bluesky.

Minh Hoa