Một năm sau sự kiện Wagner, những lính đánh thuê còn lại ở đâu?

Vào ngày 23/6/2023, một sự việc mà Tổng thống Putin mô tả là cuộc “nổi loạn” bất ngờ nổ ra và gây chấn động thế giới. Tập đoàn Wagner, một công ty quân sự tư nhân nổi tiếng, đã phát động "cuộc hành quân tới Moscow" và tuyên bố "chiếm đóng không đổ máu" trụ sở Quân khu phía Nam của Nga tại Rostov-on-Don, thủ phủ của vùng Rostov.

Vào ngày hôm sau, người sáng lập Wagner, ông Yevgeny Prigozhin, đã yêu cầu Bộ trưởng Quốc phòng Nga, lúc đó là Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov từ chức. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có bài phát biểu trên truyền hình và mô tả hoạt động này là "kích động nổi dậy vũ trang".

Nhưng vào tối ngày 24/6/2023, quân của Wagner đã từ bỏ cuộc “tấn công Moscow”. Tổng thống Putin và ông Prigozhin đạt được sự hòa giải, Prigozhin chọn sống lưu vong ở Belarus nhưng vô tình qua đời trong một vụ tai nạn máy bay tư nhân vào ngày 23/8/2023.

Được biết, trong vụ việc binh biến Wagner, tổng số quân của công ty quân sự PMC Wagner đã vượt quá 25.000 người. Bây giờ, một năm sau, hầu hết các chiến binh Wagner còn ở lại Nga đã được chuyển đến các tổ chức như Bộ Quốc phòng Nga hoặc Lực lượng Vệ binh Quốc gia; một số đã được chuyển đến Chechnya và Belarus.

Ở khu vực châu Phi, các hoạt động của Wagner vẫn diễn ra tích cực. Tuy nhiên, ở Tây Phi, ảnh hưởng của nó đã bị một tổ chức mới vượt qua. Chỉ ở Trung Phi, tên tuổi của Wagner mới tồn tại, tiếp tục hoạt động dưới sự lãnh đạo của con trai Prigozhin.

Từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023, Wagner nắm quyền kiểm soát thị trấn Soledal ở miền đông Ukraine, đồng thời đóng vai trò then chốt trong cuộc chiến chiếm thành phố Bakhmut. Theo Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, số lượng lính đánh thuê của Wagner ở Ukraine từng lên tới khoảng 50.000 người.

Giờ đây, một năm sau, trụ sở của Tổ chức PMC Wagner ở St. Petersburg đã bị dỡ bỏ, các trung tâm tuyển mộ trên khắp đất nước đã đóng cửa và vũ khí hạng nặng đã được bàn giao cho quân đội chính quy. Sorcha McLeod, một thành viên của nhóm công tác Liên hợp quốc về lính đánh thuê, cho biết, PMC Wagner đã bị phân tán.

Các báo cáo chỉ ra rằng, sau cái chết của ông Prigozhin, tàn tích của Wagner ở Ukraine đã bị chính phủ quốc gia và các tổ chức bán quân sự của Nga tiếp quản. Một cựu chỉ huy của Wagner tiết lộ, sau khi nhận được lệnh, những người lính đánh thuê này phải đối mặt với hai lựa chọn: gia nhập Bộ Quốc phòng Nga hoặc ra đi.

Giới chức tình báo Anh tiết lộ, một số đơn vị bộ binh của Wagner đã chính thức được sáp nhập vào Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga, do cựu vệ sĩ riêng của ông Putin là Viktor Zolotov chỉ huy. Quan chức này đánh giá rằng, "việc sáp nhập đơn vị biệt kích cũ của Wagner vào Lực lượng Vệ binh Quốc gia cho thấy Wagner thực sự đã trực thuộc lực lượng này”.

Bộ Quốc phòng Anh cho biết, từ tháng 10/2023, một số đơn vị Wagner sẽ bắt đầu nhận nhiệm vụ của Lực lượng Vệ binh Quốc gia. Các đơn vị cũ của Wagner, hiện được gọi là "đội tình nguyện", sẽ phục vụ theo hợp đồng trong sáu tháng ở Ukraine hoặc chín tháng ở châu Phi.

"Cựu chiến binh Wagner" Anton Yelisarov, lính đánh thuê được cho là chỉ huy Chiến dịch Bakhmut, cũng xác nhận sự "hội nhập" này. Ông cho biết, ông đã chứng kiến việc xây dựng một doanh trại, nơi lực lượng Wagner sẽ "làm việc cho Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga”.

Số lính Wagner còn lại chọn “rời” sang Belarus và Chechnya. Các quan chức tình báo Anh tiết lộ, một số cựu biệt kích Wagner đã chiến đấu trong màu áo lực lượng vệ binh ở Chechnya. Có thông tin cho rằng, vào tháng 4 năm nay, lãnh đạo Chechen Kadyrov đã thông báo, có 3.000 chiến binh Wagner đã gia nhập lực lượng đặc biệt Chechen "Akhmat".

Theo tình báo Anh, lực lượng lính đánh thuê Wagner cực kỳ quan trọng đối với địa chính trị và kinh tế của Nga, vì vậy nó sẽ không bao giờ biến mất như một số người tuyên bố. Wagner có thể không còn tồn tại dưới hình thức như trước đây nữa, nhưng vẫn tồn tại dưới một hoặc nhiều phiên bản.

Đầu tháng này, Viện nghiên cứu các vấn đề quốc tế Ba Lan (PISM) đã nhận xét rằng, sau cái chết của Prigozhin, "sự tập trung của Nga vào châu Phi không hề giảm đi mà còn tăng lên". Một báo cáo khác cho biết, các lực lượng Wagner vẫn đang hoạt động ở châu Phi và hoạt động dưới sự lãnh đạo của Pavel, con trai của Prigozhin.

Kể từ tháng 2 vừa qua, Wagner PMC đã bắt đầu lại việc tuyển dụng cho các đoàn đi châu Phi. Tuần trước có thông tin cho rằng, có khoảng 1.500 đến 2.000 binh sĩ Wagner đang hoạt động ở Trung Phi. Trên nền tảng truyền thông xã hội, tổ chức này cho biết các tân binh được trả tới 110.000 rúp mỗi tháng và phục vụ “dưới sự lãnh đạo của những chỉ huy có kinh nghiệm chiến đấu phong phú”.

Ở Tây Phi, một tổ chức có tên "Afrika Korps" đã thực sự đảm nhận vai trò Wagner. David Clement, nhà nghiên cứu cấp cao của Blood Money Report, một tổ chức theo dõi các hoạt động của Wagner ở châu Phi, cho biết: “Lính đánh thuê Wagner được đổi tên thành Afrika Korps sau cái chết của Prigozhin. Đúng là họ luôn tuân theo mệnh lệnh của Putin”.

Trên thực tế, Wagner đã trở thành Afrika Korps và hiện phục vụ độc quyền cho tình báo quân sự và Bộ Quốc phòng Nga. Ruslan Trad, nhà phân tích an ninh tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết, “Ở châu Phi, những người lính này cũng làm những việc tương tự như Wagner, đó là bảo vệ các tuyến đường thương mại, hay các công ty nước ngoài”. (Nguồn ảnh: Reuters, Forbes, TASS, Sputnik).

Tiến Minh (Theo Sina)