Một 'địa chỉ đỏ' ở Lạng Sơn đang bị lãng quên

Ngôi nhà sàn ông Hoàng Văn Phù, nơi diễn ra Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ Nhất, từ ngày 15 đến 19/6/1948.

Giữa lúc cuộc kháng chiến của quân và dân Lạng Sơn đang trên đà giành được những thắng lợi mới và được sự chỉ đạo của Ủy ban giải phóng Việt Bắc, từ ngày 15 đến 19/6/1948, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ Nhất được tổ chức tại Bản Đao, xã Tân Văn, huyện Bình Gia.

Trước tình hình cấp bách và phải tuyệt đối bí mật của đại hội, gia đình ông Hoàng Văn Phù, thôn Bản Đao, xã Tân Văn, đã sơ tán gia đình vào Lân Rì, để nhường nếp nhà 5 gian cho việc tổ chức Đại hội Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ Nhất.

Từ Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ Nhất năm 1948 đến nay đã 76 năm, ngôi nhà sàn theo thời gian cũng đã xuống cấp, siêu vẹo, vết đạn từ máy bay thực dân Pháp bắn vẫn còn để lại di tích trên cây cột chính của ngôi nhà sàn.

Ông Hoàng Văn Hợp (con trai ông Hoàng Văn Phù) là người thừa kế ngôi nhà sàn (vợ ông Hợp bị bệnh hiểm nghèo cũng đã chết) cho biết: do gia đình khó khăn, có làm đơn đề nghị xã, huyện hỗ trợ sửa chữa lại ngôi nhà, với mức tiền 100.000.000 đồng (một trăm triệu đồng) vì biết ngôi nhà sàn của gia đình mình là một trong những di tích cần bảo tồn, khi huyện, xã làm hồ sơ đề nghị công nhận xã Tân Văn là xã An toàn khu và đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là xã An toàn khu năm 2024.

Ngôi nhà ông Hoàng Văn Phù, nhiều hạng mục đã xuống cấp nghiêm trọng.

Cụ thể ngày 1/8/2024 Ủy ban nhân dân huyện Bình Gia có công văn số 1690/UBND-VHTT, về việc xin ý kiến sửa chữa ngôi nhà - địa điểm diễn ra Đại hội đại biểu Đảng bộ Lạng Sơn lần thứ nhất năm 1948. Theo tiêu chí xác định di tích lịch sử-văn hóa (tại khoản 1 Điều 28 Luật Di sản văn hóa năm 2021) ghi: Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử, văn hóa tiêu biểu của quốc gia hoặc của địa phương.

Căn cứ vào nội dung trên thì ngôi nhà sàn của gia đình ông Hoàng Văn Phù đủ điều kiện để bảo tồn vì đây là di tích lịch sử là địa chỉ đỏ, là nơi đã diễn ra Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ nhất, được các chuyên gia Bộ Nội vụ thẩm định.

Các bậc cao niên, lão thành cách mạng của xã Tân Văn công nhận sự kiện Đại hội đã diễn ra tại ngôi nhà sàn của gia đình ông Hoàng Văn Phù. Cán bộ, đảng viên và nhân dân trong thôn Bản Đao, xã Tân Văn ai cũng biết và rất tự hào.

Vì vậy, trong thời gian tới, các cơ quan chuyên môn của tỉnh Lạng Sơn cần sớm làm rõ và có biện pháp cứu lấy ngôi nhà một "địa chỉ đỏ" của huyện và tỉnh đang ngày càng xuống cấp, hư hỏng.

HÙNG TRÁNG - QUỐC ĐẠT