Mong manh lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza

Hãng tin Times of Israel dẫn thông báo của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tuyên bố đã tiến hành các đợt không kích dữ dội vào các mục tiêu tại Dải Gaza trong ngày 28 và 29/10 nhằm đáp trả cuộc tấn công trước đó do phong trào Hamas thực hiện nhắm vào binh sĩ Israel làm nhiệm vụ tại thành phố Rafah phía Nam Dải Gaza.

Tính đến chiều 29/10, số liệu của giới chức y tế Dải Gaza cho thấy, hỏa lực Israel khiến ít nhất 100 người Palestine, trong đó có 35 trẻ em, thiệt mạng, đánh dấu đợt tấn công gây thương vong lớn nhất ở Dải Gaza trong hơn 3 tuần qua. Tính từ khi xung đột ở Dải Gaza bùng phát tháng 10/2023, hơn 68.500 người Palestine đã thiệt mạng.

Khói bốc lên sau một cuộc tấn công vào Dải Gaza. Ảnh: NYTimes

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cùng ngày xác nhận ông đã chỉ thị quân đội Israel phải tiến hành các cuộc tấn công "mạnh mẽ và ngay lập tức" nhắm vào Hamas, đồng thời mở rộng phạm vi kiểm soát của Israel ở Gaza. Ông Netanyahu cáo buộc Hamas vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, nhưng phong trào này khẳng định họ không dính líu gì đến vụ tấn công nhắm vào các binh sĩ Israel. Một quan chức Israel sau đó tiết lộ thêm rằng, mức độ đáp trả lần này của Israel đối với những "vi phạm hiện tại" của Hamas mạnh mẽ hơn đáng kể so với những lần trước.

Israel và phong trào Hamas đạt thỏa thuận ngừng bắn - trao đổi con tin từ ngày 10/10. Sau đó, Hamas đã trao trả toàn bộ 20 con tin còn sống cho Israel và đang tìm kiếm, bàn giao hài cốt những người thiệt mạng, còn Tel Aviv thả hơn 2.000 người Palestine bị giam giữ trong các nhà tù do Israel kiểm soát. Những ngày vừa qua, ngoài tranh cãi về vấn đề giao tranh, Israel và Hamas còn căng thẳng về vấn đề trao đổi con tin.

Israel cũng chỉ trích Hamas đêm 27/10 đã cố tình bàn giao không đúng hài cốt con tin đã thiệt mạng. Phần hài cốt mà Hamas mới đây trao trả Israel thuộc về Ofir Tzarfati, người đã được quân đội Israel thu hồi phần lớn hài cốt từ sớm trong chiến dịch ở Dải Gaza, chứ không phải một trong 13 con tin chưa được bàn giao.

Trong khi đó, phong trào Hamas khẳng định vẫn tuân thủ lệnh ngừng bắn và đang cố gắng xác định danh tính các thi thể con tin. Hamas thừa nhận đang gặp khó khăn trong việc này do thiếu thiết bị nhận dạng. Người phát ngôn của Hamas Hazem Qassem cho biết thêm, việc tìm kiếm thi thể gặp nhiều trở ngại do mức độ tàn phá nghiêm trọng tại Dải Gaza.

Tuy nhiên, "Hamas sẽ tiếp tục nỗ lực tối đa để bàn giao toàn bộ thi thể con tin trong thời gian sớm nhất có thể", ông nói. Theo AlJazeera, Lữ đoàn Qassam, cánh vũ trang của Hamas, chiều 28/10 tuyên bố đã tìm thấy thi thể của hai con tin Israel đã thiệt mạng là Amiram Cooper và Sahar Baruch, nhưng việc bàn giao đã bị tạm hoãn với lí do Israel đã có "những hành động vi phạm" thỏa thuận ngừng bắn.

Trước những diễn biến trên, Mỹ, bên đứng ra làm trung gian hòa giải cho lệnh ngừng bắn, ngày 29/10 đã lên tiếng về tình hình ở Dải Gaza. AlJazeera dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi hành động của Israel là một cuộc "phản công", đồng thời tin rằng diễn biến đó không gây nguy hiểm đến lệnh ngừng bắn. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng kêu gọi Hamas "hành xử đúng mực" để tránh căng thẳng leo thang.

Gần một ngày sau đợt không kích dữ dội và sau tuyên bố của Tổng thống Trump, Israel chiều 29/10 (giờ Hà Nội) thông báo lệnh ngừng bắn sẽ tiếp tục, nhưng sẵn sàng phản ứng nếu Hamas có các vi phạm khác. "Theo chỉ thị của cấp chính trị và sau một loạt cuộc không kích, trong đó, quân đội Israel đã tấn công hàng chục mục tiêu của những kẻ cực đoan, quân đội Israel bắt đầu thực thi trở lại lệnh ngừng bắn", quân đội Israel nêu. Hamas chưa bình luận về thông tin trên. Tuy được nối lại, các diễn biến căng thẳng vừa rồi cho thấy việc duy trì lệnh ngừng bắn, mở đường đưa hàng cứu trợ và hướng tới mục tiêu tái thiết Dải Gaza vẫn là thách thức rất lớn.

Dù đã 3 tuần kể từ khi Israel và Hamas kí thỏa thuận ngừng bắn, đến nay, các bên vẫn chưa thể làm rõ các chi tiết của kế hoạch hòa bình tương lai. Theo thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian, lực lượng quốc tế, chủ yếu gồm các nước Arab hoặc Hồi giáo, sẽ triển khai đến Dải Gaza để hỗ trợ duy trì lệnh ngừng bắn sau khi quân đội Israel rút đi. Dù vậy, chưa rõ khối Arab và các quốc gia khác có sẵn sàng điều binh sĩ tham gia hay không, với nguyên nhân một phần là do Hamas vẫn từ chối giải giáp như kế hoạch.

Mới đây, chính quyền Mỹ đã bác bỏ khả năng triển khai quân nhân tới Dải Gaza và đang trao đổi với Indonesia, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Ai Cập, Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ và Azerbaijan về lực lượng quốc tế. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Netanyahu cho biết nước này sẽ quyết định quốc gia nào được điều binh sĩ tham gia lực lượng quốc tế đảm bảo lệnh ngừng bắn tại Dải Gaza, động thái có thể gây phức tạp cho các nỗ lực xây dựng một lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế.

Thái Hà