Môi trường nông thôn Hà Nội:Nỗ lực đồng bộ hướng tới bền vững

Đường làng sáng, xanh, sạch, đẹp mang vóc dáng đô thị trên địa bàn huyện Hoài Đức.

Những con số ấn tượng

Môi trường nông thôn Hà Nội bao gồm rất nhiều vấn đề phức tạp và ngày càng bức thiết khi bị "tấn công" bởi tốc độ đô thị hóa nhanh cùng với sự phát triển thiếu kiểm soát của các mô hình kinh tế nông nghiệp, làng nghề, cụm công nghiệp... Nhận thức rõ điều này, những năm qua, Hà Nội đặc biệt chú trọng xử lý môi trường nông thôn với nhiều giải pháp đồng bộ.

Cụ thể, công tác thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt tại khu vực nông thôn đang đạt kết quả đáng ghi nhận. Tại huyện Đông Anh, theo Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Hoàng Anh Tuấn, tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt hiện đạt 100%; toàn bộ lượng rác đều được vận chuyển đến khu xử lý rác thải. Lũy kế từ đầu năm 2025 đến nay, huyện thu gom khoảng 25.851 tấn rác. Đông Anh hiện không còn điểm nóng về ô nhiễm môi trường...

Bên cạnh đó, theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, thành phố hiện có nhiều làng nghề và làng nghề truyền thống. Để bảo vệ môi trường, thành phố nỗ lực đưa các làng nghề vào khuôn khổ quản lý chặt chẽ. Đến nay, 230/327 làng nghề được công nhận đã có phương án bảo vệ môi trường, đạt 70,33%. Kế hoạch đến hết năm 2025, 100% làng nghề, làng nghề truyền thống thuộc danh mục bảo vệ môi trường sẽ được phê duyệt phương án bảo vệ môi trường. Điều này cho thấy sự quyết tâm của Hà Nội trong kiểm soát ô nhiễm từ hoạt động sản xuất làng nghề - vốn là một trong những nguồn gây ô nhiễm đáng kể tại khu vực nông thôn.

Ngoài ra, hoạt động xử lý rác thải, mô hình nông nghiệp xanh, sinh thái; phong trào trồng cây, vườn ươm, đường hoa… cũng đang là những giải pháp hiệu quả được tích cực triển khai để môi trường nông thôn Hà Nội ngày một xanh, sạch, đẹp. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại cho biết, mục tiêu của thành phố đến hết năm 2025 là: 100% tỷ lệ thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt nông thôn đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn; 100% tỷ lệ chất thải nguy hại được xử lý; 100% tỷ lệ cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề có trạm xử lý nước thải. Mục tiêu này sẽ giải quyết cơ bản vấn đề môi trường khu vực nông thôn trước thách thức phát triển...

Còn nhiều khó khăn

Mặc dù đạt kết quả khá tích cực song môi trường nông thôn Hà Nội còn nhiều thách thức, khó khăn. Các chuyên gia cho rằng, ô nhiễm môi trường không khí tại khu vực nông thôn đang bức xúc bởi hoạt động đốt rơm rạ sau mùa gặt, bụi từ công trình xây dựng, khí thải giao thông, hoạt động làng nghề và việc quản lý, thu gom, xử lý chất thải, rác thải, bao bì thuốc bảo vệ thực vật... còn nhiều hạn chế.

Đáng lo ngại, sự mở rộng các khu đô thị, khu công nghiệp đang làm thay đổi cảnh quan, thu hẹp diện tích đất nông nghiệp, chia cắt hệ sinh thái, tạo áp lực lớn lên cơ sở hạ tầng môi trường nông thôn. Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Oai Nguyễn Trọng Khiển thừa nhận, dù đạt nhiều kết quả song Thanh Oai vẫn đang đối mặt với thách thức đáng kể về môi trường nông thôn, đặc biệt là từ hoạt động làng nghề, chất thải của các cơ sở sản xuất, nhà xưởng xả ra kênh mương khiến nguồn nước ô nhiễm...

Tiến sĩ Lê Ngọc Anh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội đề xuất, thành phố cần sớm triển khai giải pháp công nghệ hiện đại trong xử lý ô nhiễm, chất thải tại nguồn, nhất là đối với các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề, trang trại chăn nuôi, hoạt động xây dựng. Thành phố cũng cần kiên quyết thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn để tăng cường tái chế, tái sử dụng, giảm thiểu khối lượng rác phát sinh…

Để cải thiện môi trường nông thôn, theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, rất cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, cộng đồng, người dân. Các địa phương cần tích cực tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về bảo vệ môi trường. Đặc biệt, cần kiểm soát ô nhiễm từ các làng nghề, áp dụng công nghệ xử lý chất thải tiên tiến, khuyến khích chuyển đổi sang các mô hình sản xuất sạch hơn, di dời các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng ra khỏi khu dân cư. Mặt khác, thành phố cần xây dựng hệ thống thu gom, phân loại, xử lý rác thải phù hợp điều kiện nông thôn, khuyến khích tái chế, tái sử dụng. Hơn nữa, cần khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ, hạn chế sử dụng hóa chất, áp dụng kỹ thuật canh tác thân thiện môi trường...

Cũng theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, thời gian tới, thành phố tập trung triển khai quy hoạch tổng thể quan trắc môi trường quốc gia và Quy hoạch chung Thủ đô. Thành phố đang xúc tiến hợp tác với các tổ chức quốc tế như: C40, Ngân hàng ADB, AFD, AIT, UNDP, JICA, FES... để kêu gọi đầu tư phát triển vùng phát thải thấp, quản lý nguồn đốt mở, khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông điện, năng lượng xanh... Để bảo đảm cân bằng giữa phát triển đô thị và bảo tồn không gian xanh, đất nông nghiệp, hành lang sinh thái, Hà Nội cần tập trung phát triển du lịch sinh thái, kết hợp nông nghiệp với du lịch...

"Nhằm bảo đảm công tác vệ sinh môi trường được liên tục, không gián đoạn trong bối cảnh thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, Sở Tài nguyên và Môi trường đã báo cáo UBND thành phố và được chấp thuận tiếp nhận, bàn giao nhiệm vụ quản lý, duy trì vệ sinh môi trường từ ngày 1-7. Sở đang phối hợp chặt chẽ với các quận, huyện, thị xã để triển khai công tác này", Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại thông tin thêm.

Đỗ Minh