Mở rộng thị trường xuất khẩu

Ông Nguyễn Quang Huân. Ảnh: Quang Vinh.

PV: Mỹ đã công bố áp thuế nhập khẩu đối ứng với các quốc gia, việc này sẽ tác động đến toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, đặc biệt đối với các thị trường mà chúng ta xuất khẩu cũng sẽ bị tác động mạnh. Ông đánh giá thế nào về vấn đề này?

Ông Nguyễn Quang Huân: Trước tiên ta cần cân bằng thuế xuất nhập khẩu với nhiều nước. Mỹ đánh thuế với mục đích cân bằng muốn đối xứng về mặt thuế quan. Hiện so với Việt Nam, Mỹ đang nhập siêu, nếu đánh thuế thì hàng của ta sẽ khó cạnh tranh với các nước khác, ảnh hưởng lớn đến khả năng xuất khẩu. Do đó thay vì chỉ xuất khẩu vào thị trường Mỹ, cần đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Với Trung Quốc thì chúng ta lại nhập siêu, cho nên phải tích cực xuất khẩu sang Trung Quốc, và nhập khẩu cân bằng với các nước khác. Ví dụ có thể nhập khẩu một số mặt hàng từ Mỹ để tỷ trọng chênh lệch không quá lớn. Hiện Mỹ đã đưa ra mức thuế với Canada, Mexico, Trung Quốc tuy chưa đề cập đến Việt Nam nhưng không loại trừ khả năng. Cho nên cần có phản ứng linh hoạt trước khả năng bị đánh thuế. Chúng ta đang đặt mục tiêu tăng trưởng trên 8% trong năm 2025. Đây là một thách thức lớn, nhất là tăng trưởng của chúng ta hiện nay phần lớn dựa vào xuất khẩu. Nếu bị đánh thuế cao sẽ ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế. Do đó phải thúc đẩy đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Xuất khẩu là 1 trong 3 động lực tăng trưởng, khi xuất khẩu gặp khó cần đẩy mạnh tập trung vào 2 động lực là tiêu dùng và đầu tư, thưa ông?

Xuất khẩu hiện nay phần lớn là của các doanh nghiệp (DN) FDI. Còn DN trong nước năm 2024 đang bị nhập siêu. Vì FDI xuất siêu nên nền kinh tế dựa nhiều vào xuất khẩu, dựa vào FDI. Nếu muốn bớt lệ thuộc xuất khẩu thì các DN trong nước phải phát triển. Tuy nhiên, các chính sách tháo gỡ cho các DN trong nước vẫn đang còn vướng mắc.

Như hiện nay chúng ta đang thực hiện việc sắp xếp tổ chức tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại các ban, sở, ngành thì ít nhiều hoạt động của DN cũng sẽ bị ảnh hưởng. Một số bộ phận DN cho rằng, vẫn còn tình trạng trên rải thảm, dưới rải đinh, trên nóng dưới lạnh. Bây giờ các cơ quan chức năng phải giám sát, kiểm tra việc đó. Phát huy vai trò giám sát của Quốc hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Không giám sát thì không phát huy được hiệu quả của việc thực hiện chính sách pháp luật của Nhà nước.

Phải có cơ chế phát triển tiêu dùng trong nước. Khi thị trường trong nước chưa phát triển được thì thị trường hàng hóa sản xuất ra chủ yếu dựa vào xuất khẩu.

Chúng ta đang tăng cường đầu tư công. Hiệu quả của chính sách đầu tư công cũng chỉ đạt ở một ngưỡng nào đó thôi. Cho nên để phát triển kinh tế vĩ mô cần tiến hành bằng “nhiều chân”, trong đó phải nhìn ra đầu tư mang tính lâu dài, ví dụ tăng năng suất lao động, tăng năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) thì tăng trưởng của các ngành kinh tế sẽ tăng lên, GDP phát triển bền vững, ít bị phụ thuộc vào xuất khẩu, phụ thuộc FDI do các khu vực DN trong nước đã tăng năng suất lao động. Do vậy cần tập trung thúc đẩy kinh tế tư nhân.

Nhưng việc tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới cũng cần có thời gian, thưa ông?

Phải mất hàng năm mới có được thị trường. Nhưng nếu không tiến hành thì sẽ trở tay không kịp. Khi thị trường này gặp khó thì còn các thị trường khác. Bởi vậy, rất cần chính sách thông thoáng cho DN, cần cơ chế giám sát đảm bảo cho DN hoạt động tốt. Còn DN cũng phải đổi mới sáng tạo vươn lên, nếu sản phẩm tiêu tốn điện năng, chất lượng sản phẩm thấp thì có muốn mở rộng thị trường cũng khó.

Liên quan đến vấn đề kinh tế tư nhân. Cuối tuần qua khi làm việc với Ban Chính sách và chiến lược trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng phải thay đổi được trong tư duy, nhận thức thì mới thay đổi được trong cách ứng xử và hành động, chính sách cụ thể đối với khu vực kinh tế tư nhân, cần khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, nhất là cho tăng trưởng. Như vậy, cần phải tập trung phát triển kinh tế tư nhân?

DN tư nhân là nơi sản xuất ra nhiều hàng hóa, cải tiến công nghệ, thiết bị để tăng năng suất. Khi tăng năng suất, cải tiến công nghệ, nâng chất lượng sản phẩm thì chúng ta mới có thể gia tăng xuất khẩu và tăng tiêu dùng trong nước. Đó là mấu chốt và căn bản. Để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân cần ban hành chính sách, sau đó giám sát xem chính sách đó thực thi hiệu quả thế nào. Rồi chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, xuất nhập khẩu...

Trân trọng cảm ơn ông!

H.Vũ (thực hiện)