Mở ra hành trình mới cho hạt muối Việt Nam

Bạc Liêu từ lâu đã được mệnh danh là “Thủ phủ muối” của Việt Nam.

Với chủ đề “Hành trình 100 năm nghề muối đời người”, Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức là một sự kiện có ý nghĩa lớn, không chỉ nhằm giới thiệu các sản phẩm muối đặc sắc mà còn tạo điều kiện để các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp cùng bàn luận về hướng phát triển bền vững cho ngành muối Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

SẢN PHẨM THIẾT YẾU, LÀ DI SẢN VĂN HÓA

Phát biểu khai mạc Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025 vào tối 6/3/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhận định: “Muối không chỉ là sản phẩm thiết yếu trong đời sống mà còn là di sản văn hóa, có vai trò quan trọng trong kinh tế và nhiều lĩnh vực khác. Một hạt muối nhỏ mang trong mình câu chuyện lịch sử của con người, của thiên nhiên và của những thăng trầm trong suốt hành trình phát triển của nghề muối. Muối không chỉ dùng để ăn mà còn là nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp chế biến thực phẩm, y tế, hóa chất và nhiều lĩnh vực khác".

Phó Thủ tướng cho rằng Festival năm nay là dịp để tôn vinh những diêm dân Việt Nam - những người đã đổ bao mồ hôi, công sức để tạo ra hạt muối trắng tinh khiết, mang đậm hương vị của biển cả. Đây cũng là cơ hội để quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống, xúc tiến đầu tư và liên kết phát triển sản xuất muối, nhằm nâng cao giá trị của hạt muối Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đây cũng là cơ hội để thúc đẩy sự đổi mới trong ngành muối.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: "Muối không chỉ là sản phẩm thiết yếu trong đời sống mà còn là di sản văn hóa".

Các hội thảo khoa học, triển lãm sản phẩm, chương trình giao lưu văn hóa trong khuôn khổ sự kiện đã mang đến những góc nhìn đa dạng về nghề muối, từ những câu chuyện đầy gian nan của diêm dân đến tiềm năng phát triển bền vững trong tương lai. Bên cạnh việc tôn vinh nghề muối, sự kiện cũng mở ra cơ hội để các địa phương kết nối, học hỏi kinh nghiệm, ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, từ đó nâng cao giá trị hạt muối trên thị trường trong nước và quốc tế.

Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam có lợi thế tự nhiên để phát triển ngành sản xuất và chế biến muối, với hơn 3.200km đường bờ biển và điều kiện khí hậu thuận lợi. Hiện nay, cả nước có 21 tỉnh, thành phố sản xuất muối, với diện tích khoảng 11.400 ha, với 9 vùng sản xuất muối lớn của cả nước, sản lượng trung bình đạt 1 triệu tấn/năm. Một số địa phương đã xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm muối, xuất khẩu đến các thị trường nhiều nước.

Nghề muối không chỉ là một ngành sản xuất đơn thuần, mà còn là một phần quan trọng trong đời sống văn hóa của dân tộc. Hiện nay, nghề muối đang tạo sinh kế cho hơn 12.000 hộ diêm dân tại các vùng ven biển Việt Nam. Những sản phẩm muối nổi tiếng như muối Đề Gi (Bình Định), muối Sa Huỳnh (Quảng Ngãi), muối Bà Rịa (Bà Rịa - Vũng Tàu), muối Tuyết Diêm (Phú Yên) đã và đang từng bước chinh phục các thị trường khó tính như: châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Phó Thủ tướng đề nghị Chính phủ cần có chính sách hỗ trợ tài chính riêng cho ngành muối, xây dựng quỹ rủi ro cho diêm dân, đồng thời đầu tư nghiên cứu các giải pháp thủy lợi, cải tạo đất, lọc nước để giúp nghề muối thích ứng với biến đổi khí hậu.

TẦM NHÌN XA HƠN CHO NGÀNH MUỐI

Ông Phạm Văn Thiều, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, cho biết với hơn 1.400 ha cánh đồng muối, sản lượng đạt hàng chục nghìn tấn mỗi năm, Bạc Liêu từ lâu đã được mệnh danh là “Thủ phủ muối” của Việt Nam. Muối Bạc Liêu không chỉ đơn thuần là một sản phẩm nông nghiệp, mà còn là biểu tượng của văn hóa, lịch sử và tinh thần lao động bền bỉ của người dân miền biển. Nghề muối đã trải qua biết bao thăng trầm, nhưng diêm dân Bạc Liêu vẫn bám nghề, giữ vững chất lượng hạt muối với vị mặn đặc trưng, chinh phục thị trường trong nước và quốc tế.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu, nghề làm muối ở Bạc Liêu có lịch sử lâu đời, được hình thành và phát triển qua nhiều thế hệ, bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ 20, khi người dân khai hoang mở đất ven biển. Vào thời điểm đó, Bạc Liêu được xem là “thủ phủ muối” của Việt Nam.

Nhấn nút khai mạc Festival nghề Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025.

“Nhờ có điều kiện tự nhiên thuận lợi, với bờ biển dài, nắng gió nhiều, nước biển có độ mặn phù hợp, cùng với kỹ thuật làm muối tỉ mỉ và kinh nghiệm quý báu của diêm dân đã đúc kết được trong việc chọn đất, làm ruộng, phơi muối, tạo nên những hạt muối chất lượng cao, mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đất Bạc Liêu, nổi tiếng khắp Nam kỳ lục tỉnh và một số nước bạn lân cận. Đặc biệt, nghề làm muối ở Bạc Liêu đã được công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia vào năm 2020, trở thành niềm tự hào lớn của địa phương”, ông Thiều chia sẻ.

Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu cũng nêu lên những thách thức mà diêm dân đang đối mặt, như biến đổi khí hậu, giá cả bấp bênh và sự cạnh tranh của muối nhập khẩu. Vì vậy, tỉnh Bạc Liêu đang xây dựng các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sản xuất muối sạch, muối tinh chế phục vụ các ngành công nghiệp và xuất khẩu.

Tại Lễ khai mạc Festival nghề Muối, Ban tổ chức đã vinh danh 20 hộ gia đình tiêu biểu có đóng góp cho sự phát triển nghề muối trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu. Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định công nhận các sản phẩm muối và mô hình du lịch cộng đồng muối tiêu biểu từ muối năm 2025 cho 18 doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, diêm dân.

Chương Phượng