Mô hình 'một điểm đến' điều trị đồng nhiễm - Tiếp cận điều trị toàn diện cho người nhiễm HIV

Ở Việt Nam, phần lớn người nhiễm HIV không chỉ phải đối mặt với virus gây suy giảm miễn dịch, mà còn mắc các bệnh lý đi kèm như viêm gan B, viêm gan C hoặc lao phổi. Đây được gọi là tình trạng đồng nhiễm, một thách thức y tế phức tạp, đòi hỏi mô hình chăm sóc đa chuyên khoa, điều trị liên tục và theo dõi sát sao.

1. Điều trị đồng nhiễm trong chăm sóc toàn diện người nhiễm HIV

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 30% người sống chung với HIV đồng nhiễm viêm gan C và 10% đồng nhiễm viêm gan B. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đồng nhiễm có thể dẫn tới xơ gan, ung thư gan hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc kháng virus (ARV).

Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam: Điều trị đồng nhiễm không chỉ giúp cải thiện sức khỏe cho người nhiễm HIV mà còn giảm đáng kể nguy cơ lây truyền trong cộng đồng. Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đi đầu khu vực về tích hợp điều trị đồng nhiễm trong hệ thống y tế công.

Những tiến bộ trong điều trị đã mở ra một tương lai tươi sáng hơn cho người bệnh đồng nhiễm HIV.

2. Điều trị ở đâu để được chăm sóc toàn diện?

Những năm gần đây, mạng lưới cơ sở y tế điều trị HIV đã mở rộng đáng kể, đồng thời tích hợp điều trị các bệnh đồng nhiễm để người bệnh được chăm sóc trọn gói tại một địa điểm. Mô hình này giúp giảm chi phí đi lại, tiết kiệm thời gian, đồng thời đảm bảo việc điều trị liên tục và thuận tiện hơn cho người bệnh.

Tại Hà Nội, người bệnh có thể đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, hoặc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, nơi có các phòng khám ngoại trú HIV kết hợp điều trị viêm gan và lao. Bên cạnh đó, Phòng khám GALANT (Cầu Giấy, Hà Nội) là địa chỉ thân thiện, hỗ trợ tư vấn, xét nghiệm và điều trị đồng nhiễm HIV - viêm gan theo phác đồ quốc tế, được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn.

Ở TP. Hồ Chí Minh, mô hình tương tự được triển khai tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, cùng nhiều trung tâm y tế quận, huyện có chương trình quản lý và điều trị ARV. Ngoài ra, các tổ chức cộng đồng như Glink hay Life Centre cũng đang góp phần cung cấp dịch vụ tư vấn, tầm soát và hỗ trợ điều trị cho người nhiễm HIV và các bệnh đồng nhiễm.

Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), mô hình "một điểm đến" (one-stop service) đang được nhân rộng tại nhiều tỉnh, thành. Với mô hình này, người bệnh có thể được xét nghiệm, điều trị HIV, viêm gan và lao ngay tại cùng một cơ sở y tế, mục tiêu là giúp người nhiễm HIV được điều trị toàn diện, thuận tiện và không bị gián đoạn giữa các tuyến.

Để biết thông tin chính xác và cụ thể nhất về địa điểm điều trị tại địa phương, người bệnh nên liên hệ trực tiếp với các cơ sở y tế gần nhất, các Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh/thành phố hoặc đường dây nóng tư vấn về HIV/AIDS.

3. Chủ động xét nghiệm sớm, điều trị kịp thời và không kỳ thị

Theo hướng dẫn chuyên môn mới nhất của Bộ Y tế, người đang điều trị HIV cần được tầm soát định kỳ viêm gan B, viêm gan C và lao ít nhất mỗi năm một lần. Việc điều trị phối hợp cần có bác sĩ chuyên khoa chỉ định, đảm bảo theo dõi chặt chẽ các chỉ số như chức năng gan, tải lượng virus và tương tác thuốc giữa các phác đồ.

Bảo hiểm y tế hiện đã chi trả phần lớn chi phí khám, xét nghiệm và thuốc ARV, giúp giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho người bệnh. Ngoài ra, Quỹ Toàn cầu phòng, chống HIV, lao và sốt rét vẫn đang hỗ trợ cung cấp thuốc điều trị viêm gan C với chi phí thấp hơn, đặc biệt tại các tỉnh có tỷ lệ đồng nhiễm cao như Điện Biên, Sơn La, Nghệ An hay TP. HCM.

Bệnh nhân đồng nhiễm HIV cần được điều trị tích cực và tuân thủ điều trị để kiểm soát bệnh tốt.

Ông Raman Hailevich, Giám đốc quốc gia UNAIDS tại Việt Nam chia sẻ: Không ai bị bỏ lại phía sau trong cuộc chiến chống HIV/AIDS. Mọi người đều có quyền được xét nghiệm, được điều trị và được sống khỏe mạnh, không bị kỳ thị.

Tuy nhiên, để việc điều trị đạt hiệu quả tối đa, yếu tố quan trọng nhất vẫn là phát hiện sớm và tuân thủ điều trị. Khi người bệnh tuân thủ phác đồ ARV, tải lượng virus HIV trong máu giảm xuống mức không phát hiện được - điều đó đồng nghĩa với việc không có nguy cơ lây truyền (U=U: Undetectable = Untransmittable).

Điều trị đồng nhiễm không chỉ giúp người bệnh sống khỏe mạnh hơn mà còn góp phần giảm nguồn lây bệnh trong cộng đồng. Khi HIV, viêm gan và lao được kiểm soát đồng thời, chất lượng cuộc sống của người nhiễm được cải thiện rõ rệt, họ có thể học tập, làm việc và hòa nhập xã hội như mọi người khác.

Việt Nam đang đặt mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030. Để đạt được điều đó, việc mở rộng tiếp cận điều trị đồng nhiễm và giảm kỳ thị vẫn là hai trụ cột quan trọng. Bởi chỉ khi mọi người nhiễm HIV đều được điều trị toàn diện, liên tục và được tôn trọng, chúng ta mới có thể nói đến một tương lai không còn HIV/AIDS.

Nguyễn Cường