Mở đường cho tư nhân kiến tạo hạ tầng giao thông quốc gia

Ảnh minh họa

Nghị quyết 68 được xem như “cởi trói”, khơi dậy tiềm năng và sự tự tin cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào những dự án mang tầm chiến lược, góp phần xây dựng một kỷ nguyên phát triển mới cho đất nước.

Trong lĩnh vực giao thông, vốn được coi là trục xương sống của phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng – an ninh, khu vực tư nhân ngày càng thể hiện vai trò tích cực, đồng hành cùng Nhà nước trong việc xây dựng và phát triển hạ tầng.

TỰ TIN THAM GIA NHỮNG DỰ ÁN MANG TẦM CHIẾN LƯỢC QUỐC GIA

Sự tự tin này được thể hiện rõ nét tại tọa đàm với doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì vào cuối tháng 5/2025, nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW. Tại đây, nhiều doanh nghiệp lớn đã khẳng định quyết tâm, cam kết và năng lực tham gia vào các dự án hạ tầng chiến lược.

Điển hình, Chủ tịch Tập đoàn FPT Trương Gia Bình, Trưởng ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, đề xuất xây dựng “kế hoạch tác chiến 2025–2030” nhằm triển khai một loạt “trận đánh lớn” trong đó có các dự án mang tính biểu tượng quốc gia như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, trung tâm tài chính toàn cầu, công nghệ, du lịch và nông nghiệp.

Từ góc độ sản xuất, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long ví dự án đường sắt tốc độ cao là “thời cơ nghìn năm” và nhấn mạnh sự cần thiết bảo vệ ngành sản xuất trong nước để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành đường sắt. Lãnh đạo Tập đoàn Hòa Phát đề xuất tỷ lệ hàng hóa sản xuất trong nước trong các dự án đầu tư công phải đạt 70% và đề nghị pháp luật cần quy định rõ ràng, cụ thể về việc ưu tiên sử dụng hàng nội địa.

Thực tế cho thấy trong thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp đã triển khai các hành động cụ thể. Một trong số đó là Công ty Phương Thành, đơn vị thi công dự án cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, mới đưa ra đề xuất đầu tư hoàn chỉnh tuyến cao tốc CT.07 đoạn Hà Nội - Thái Nguyên theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Theo đó, Phương Thành đưa ra hai phương án: mở rộng lên 6 làn xe với chiều dài gần 64 km tổng mức đầu tư khoảng 6.790 tỷ đồng không cần vốn ngân sách, hoặc mở rộng tuyến Hà Nội - Thái Nguyên và đồng thời nâng cấp đoạn Thái Nguyên - Chợ Mới với tổng mức đầu tư khoảng 16.798 tỷ đồng, trong đó Nhà nước chỉ cần tham gia khoảng 5.363 tỷ đồng.

Ông Phạm Văn Khôi, Chủ tịch Công ty Phương Thành, cho biết Nghị quyết số 68-NQ/TW không chỉ là sự cổ vũ, động viên, mà còn mang lại cho các doanh nghiệp tư nhân một niềm tin lớn về việc được bảo vệ, chia sẻ những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện các dự án PPP hạ tầng giao thông.

Bên cạnh đó, Tập đoàn Đèo Cả vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất triển khai mở rộng tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 1 từ 4 làn xe lên 6 làn xe theo phương thức PPP và sẵn sàng làm chủ đầu tư. Tập đoàn cam kết sẽ chủ động thu xếp tài chính từ các nguồn vốn hợp pháp trong nước, không sử dụng ngân sách.

Lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả cam kết thực hiện toàn bộ các nội dung trên theo tinh thần ‘đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện; đã làm, đã thực hiện là phải có hiệu quả, sản phẩm lượng hóa được cụ thể, rõ ràng, cân đong, đo đếm được...’ như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Tập đoàn Sơn Hải cũng vừa có đề xuất đầu tư mở rộng 263 km cao tốc Bắc – Nam đoạn từ Hoài Nhơn (Bình Định) đến Nha Trang (Khánh Hòa) và mong muốn được giao làm đầu mối thực hiện các đoạn tuyến trọng điểm với cam kết không sử dụng vốn ngân sách, thời gian thi công không quá 24 tháng và bảo hành công trình trong 10 năm. Doanh nghiệp cho biết đề xuất này là một hành động thiết thực hưởng ứng Nghị quyết 68, đồng thời thể hiện nỗ lực huy động nguồn lực xã hội hóa cho phát triển hạ tầng.

Trong lĩnh vực hàng không, Tập đoàn Sun Group đã gửi văn bản đề xuất tài trợ lập quy hoạch mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050. Tập đoàn cam kết tài trợ toàn bộ chi phí lập quy hoạch, bảo đảm minh bạch và không làm ảnh hưởng đến lợi ích cộng đồng.

Đáng chú ý, Sun Group cũng mới được chấp thuận chủ trương thành lập hãng hàng không Sun PhuQuoc Airways, dự kiến khai thác thương mại từ tháng 12/2025, với sân bay căn cứ đặt tại Vân Đồn và mạng lưới hoạt động trải rộng từ Nội Bài, Tân Sơn Nhất đến Long Thành, Đà Nẵng và Phú Quốc.

Những cam kết và hành động cụ thể cho thấy doanh nghiệp tư nhân không chỉ muốn tham gia mà còn chủ động dẫn dắt các dự án hạ tầng quy mô lớn.

LAN TỎA TINH THẦN CẢI CÁCH MẠNH MẼ TỪ NGHỊ QUYẾT 68

Theo ông Phạm Hữu Sơn, Chủ tịch Tổng công ty Tư vấn thiết kế Giao thông vận tải (TEDI), đây là thời điểm “chín muồi” để kiến tạo một cuộc cách mạng thực sự trong cách làm hạ tầng, khi mà khu vực tư nhân không chỉ dừng lại ở vai trò tham gia mà đang tự tin đề xuất và dẫn dắt các dự án lớn mang tầm vóc quốc gia.

Theo TS.Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng, các đề xuất này là chỉ dấu rõ rệt cho sự lan tỏa tinh thần cải cách từ Nghị quyết 68. Đặc biệt, trong bối cảnh giao thông vận tải đang hướng tới phát triển đa phương thức, sự xuất hiện của đường sắt tốc độ cao là tất yếu.

TS.Nguyễn Đức Kiên nhắc nhở các nhà đầu tư cần phân tích, tính toán kỹ phương án tài chính phù hợp với quy hoạch và định hướng phát triển giao thông vận tải của đất nước khi đầu tư PPP.

Vị chuyên gia đề xuất cơ quan quản lý cần lựa chọn nhà đầu tư phù hợp đặc điểm từng đoạn tuyến. Đơn cử như những đoạn có yếu tố quốc phòng nên ưu tiên doanh nghiệp quân đội; đoạn có nhiều hầm, cầu lớn thì giao cho đơn vị có chuyên môn sâu; đoạn tổ hợp phức tạp nên chọn nhà thầu tổng hợp có năng lực thực thi đa ngành. Riêng với doanh nghiệp đề xuất cùng lúc nhiều đoạn, cần đánh giá kỹ năng lực tổng thể có phù hợp để đáp ứng hay không.

Một số chuyên gia khác cũng đồng tình việc huy động vốn tư nhân để mở rộng cao tốc Bắc - Nam là điều cần thiết trong bối cảnh ngân sách còn hạn chế. Tuy nhiên, việc lựa chọn hình thức đầu tư công hay PPP cho từng đoạn tuyến nên dựa vào tính hấp dẫn tài chính và năng lực thị trường. Đoạn nào không đủ hấp dẫn với khu vực tư, Nhà nước vẫn nên đứng ra đầu tư để đảm bảo tiến độ và đồng bộ.

Theo ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Nghị quyết 68 là “bước ngoặt lịch sử” đối với kinh tế tư nhân Việt Nam. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng thách thức nằm ở thực thi. Để Nghị quyết 68 đi vào cuộc sống, cần thể chế hóa mạnh mẽ, sửa đổi và bãi bỏ nhiều văn bản pháp lý không còn phù hợp.

Tuy nhiên, điều đáng mừng là trong vòng 11 ngày sau khi Nghị quyết 68 được ban hành, Chính phủ đã trình, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt để phát triển kinh tế tư nhân – một tốc độ thể chế hóa chưa từng có tiền lệ...

Nội dung đầy đủ của bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 23-2025 phát hành ngày 09/06/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

https://postenp.phaha.vn/tap-chi-kinh-te-viet-nam/detail/1440

Đan Tiên