Mở đường cho thị trường vàng cạnh tranh

Tại buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về quản lý thị trường vàng mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu xóa bỏ thế độc quyền vàng miếng trên nguyên tắc nhà nước vẫn quản lý nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp (DN) đủ điều kiện tham gia sản xuất.

Thị trường tiếp tục sôi động

Sau chỉ đạo của Tổng Bí thư, ngày 29-5, nhiều tiệm vàng tại Hà Nội thông tin số lượng khách đến mua vẫn rất đông.

Chẳng hạn, các cơ sở của Bảo Tín Minh Châu ghi nhận lượt khách mua vào chiếm đến 70% nhưng bán ra chỉ 30%. Đại diện một tiệm vàng ở phố Trần Nhân Tông, quận Hai Bà Trưng cũng cho biết khách đến mua đông, cửa hàng không giới hạn số lượng bán ra. Nhiều cửa hàng vàng không bán vàng miếng song có giao dịch vàng nhẫn tròn trơn để phục vụ khách có nhu cầu.

Ở TP HCM, trụ sở Công ty Vàng bạc - Đá quý Sài Gòn (SJC) cũng tập trung đông người xếp hàng chờ mua vàng miếng SJC khi thấy giá giảm về mức thấp nhất trong khoảng 5 tuần qua. Nhân viên Công ty SJC thông báo mỗi khách được mua tối đa 1 lượng vàng miếng/lần giao dịch, nếu có nhu cầu mua tiếp sẽ phải xếp hàng lại từ đầu.

Người dân giao dịch khá sôi động trong bối cảnh giá vàng trong nước đi xuống cùng nhịp với đà giảm của giá vàng thế giới. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Cuối ngày 29-5, giá vàng miếng được các DN niêm yết mua vào ở mức 115,5 triệu đồng/lượng, bán ra với giá 118 triệu đồng/lượng - giảm 700.000 đồng/lượng so với hôm trước. Cũng giảm khoảng 600.000 đồng/lượng so với 1 ngày trước, vàng nhẫn và vàng trang sức 99,99 được giao dịch quanh mốc 110,3 triệu đồng/lượng mua vào và 113,4 triệu đồng/lượng bán ra.

Giá vàng trong nước đi xuống cùng nhịp với đà giảm của giá vàng thế giới. Trên thị trường quốc tế, giá vàng "thủng" mốc 3.300 USD/ounce, giảm khá mạnh về 3.280 USD/ounce - mất khoảng 25 USD/ounce so với phiên trước.

Nhiều người kỳ vọng sau chỉ đạo của Tổng Bí thư, giá vàng trong nước sẽ tiếp tục giảm và thu hẹp cách biệt với giá thế giới, thay vì mức chênh lệch 10-15 triệu đồng/lượng như hiện nay.

Ủng hộ nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Nguyễn Trung Anh, Phó Giám đốc Công ty CP Ancarat Việt Nam, nhìn nhận chỉ đạo của Tổng Bí thư có ý nghĩa rất quan trọng đối với thị trường vàng. Từ đó, có thể tạo lập môi trường kinh doanh cạnh tranh, công bằng, minh bạch; xóa bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng; rút ngắn chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới.

"Với ngành chế tác trang sức, nguồn cung nguyên liệu lâu nay rất khan hiếm do giá vàng biến động mạnh trong khi người dân hạn chế bán vàng ra thị trường. DN rất khó mua được nguyên liệu để phục vụ chế tác" - ông Trung Anh nêu thực tế.

Theo Phó Giám đốc Công ty CP Ancarat Việt Nam, việc cho phép nhiều DN đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu với sự quản lý của nhà nước sẽ giúp ngân sách thu thêm được khoản thuế từ hoạt động xuất nhập khẩu, nhất là khi nhiều DN có năng lực sản xuất vàng trang sức có thể đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm ra thế giới.

"Chúng tôi cũng mong muốn được tiếp cận nguồn vốn ngân hàng để có nguồn lực gia tăng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ" - ông Trung Anh kiến nghị.

Ông Đinh Ngọc Dũng, Tổng Giám đốc Công ty CP Vàng bạc - Đá quý Bảo Tín Mạnh Hải (gọi tắt là Bảo Tín Mạnh Hải), cho rằng việc bỏ độc quyền sẽ giúp nhiều DN yên tâm đầu tư - sản xuất, nhờ đó thị trường sẽ có nhiều thương hiệu uy tín, bổ sung nguồn cung vàng. Khi đó, người dân sẽ bớt tâm lý đầu cơ, không còn hiện tượng xếp hàng mua vàng miếng.

"Cung - cầu cân bằng hơn sẽ là yếu tố rất quan trọng giúp thu hẹp giá vàng miếng với giá vàng trang sức mỹ nghệ, góp phần giảm chênh lệch giá vàng trong nước với thế giới và ổn định thị trường vàng một cách căn cơ" - ông Dũng phân tích.

Theo lãnh đạo Bảo Tín Mạnh Hải, vàng miếng là loại hàng hóa có ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô, lạm phát nên việc xóa độc quyền cần đi đôi với tăng cường sự quản lý, kiểm soát của nhà nước. DN này kiến nghị thực hiện 2 nguyên tắc để thị trường vàng, nhất là phân khúc vàng trang sức và mỹ nghệ, phát triển mạnh mẽ.

Thứ nhất, xác định rõ nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất sản phẩm trang sức, mỹ nghệ có hàm lượng gia công, chế tác, công nghệ cao nhằm phục vụ mục đích trang trí, làm đẹp và nhu cầu của khách du lịch; hướng đến xuất khẩu, mang bản sắc và giá trị văn hóa Việt Nam ra thế giới. Thứ hai, cần có cơ chế, chính sách và công cụ quản lý để bảo đảm tính minh bạch của toàn bộ quy trình - từ nhập khẩu nguyên liệu đầu vào đến sản xuất, chế tác và đầu ra thành phẩm.

Tập trung quản lý hiệu quả

Bà Vũ Thị Đào, Viện Kinh tế - Tài chính thuộc Học viện Tài chính, chỉ rõ 3 lợi ích nếu xóa bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng, bao gồm: bảo đảm sự vận động của cơ chế tự điều tiết của thị trường, mở ra cơ hội liên thông giữa thị trường vàng trong nước và thế giới, giảm thiểu nguy cơ buôn lậu vàng.

Theo bà Đào, khi không còn duy trì thương hiệu vàng quốc gia duy nhất, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cần chuyển hướng tập trung kiểm soát chất lượng vàng. Những quy định về tiêu chuẩn - như hàm lượng vàng, khối lượng, quy trình kiểm định - cần được bổ sung để trao quyền kinh doanh cho cơ sở đáp ứng đủ điều kiện. Qua đó, bảo đảm khả năng tự điều tiết của thị trường, không còn phụ thuộc vào các quyết định của NHNN với độ trễ của quy trình có thể gây biến dạng thị trường.

Một số chuyên gia nhận xét chỉ đạo của Tổng Bí thư về thị trường vàng mở ra nhiều kỳ vọng tháo gỡ những điểm nghẽn còn vướng, những vấn đề còn tồn tại, trong đó có việc đưa giá vàng về mức hợp lý, cạnh tranh và chống buôn lậu. Tuy nhiên, để có những chuyển động rõ ràng, cần có giải pháp cụ thể liên quan cơ chế cấp hạn ngạch (quota) nhập khẩu vàng, tiêu chí xác định DN nào được nhập khẩu...

Theo ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, để quản lý hiệu quả thị trường vàng, các cơ chế, chính sách cần sát với thực tiễn, bảo đảm lợi ích cho người dân. Hiện nay, giá vàng trong nước cao hơn giá thế giới hàng chục triệu đồng mỗi lượng, gây bất lợi cho người mua.

"Nghị định 24/2012 cho phép NHNN độc quyền xuất nhập khẩu vàng, sản xuất vàng miếng SJC và quản lý thị trường vàng là không hợp lý bởi NHNN không có chức năng kinh doanh" - ông Hùng nhìn nhận.

Về giải pháp cụ thể, ông Nguyễn Thế Hùng đề xuất NHNN cấp hạn mức nhập khẩu vàng có kiểm soát cho từng DN; cho phép thị trường xuất hiện nhiều thương hiệu vàng miếng, quy định rõ tỉ lệ vàng nhập khẩu dùng để sản xuất vàng miếng và vàng nữ trang. Ngoài ra, có thể hủy bỏ quy định cấp phép kinh doanh vàng miếng, cho phép người dân bán vàng tại mọi cửa hàng trên cả nước nhằm đáp ứng nhanh nhu cầu thị trường, tránh tình trạng khan hiếm vàng miếng như thời gian qua.

"Việt Nam chi 8-10 tỉ USD/năm để nhập khẩu ô tô, điện thoại, máy tính mà gần như không thu hồi ngoại tệ. Trong khi đó, theo Hội đồng Vàng thế giới và Cục Hải quan, chúng ta nhập 40-50 tấn vàng/năm, tương đương 5 tỉ USD tính theo mức giá hiện tại. Khi thị trường thuận lợi, DN có thể xuất khẩu vàng để cân bằng lượng ngoại tệ, giảm áp lực lên tỉ giá" - ông Hùng so sánh.

LÊ THÚY - THÁI PHƯƠNG - THY THƠ