Miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp cần có ràng buộc, tránh việc 'ôm đất chờ thời'

Tiếp tục chương trình làm việc, chiều 11/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Rà soát kỹ đối tượng được miễn thuế

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị) bày tỏ nhất trí với sự cần thiết ban hành nghị quyết, chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp. Trong nhiều năm qua đã góp phần rất quan trọng trong việc giảm gánh nặng tài chính cho người dân, khuyến khích giữ đất, giữ nghề và duy trì hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị). Ảnh: Quochoi.vn

Góp ý vào nội dung cụ thể, đại biểu đề nghị rà soát lại kỹ các đối tượng được miễn thuế đất để bảo đảm công bằng và đúng mục tiêu, chính sách ban hành để hỗ trợ. Việc miễn thuế nên tập trung vào người dân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, các hợp tác xã và hộ gia đình thực hành canh tác bền vững, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch.

"Đối với các tổ chức, doanh nghiệp tích tụ đất quy mô lớn mà không trực tiếp canh tác hoặc có biểu hiện sử dụng đất kém hiệu quả, cần có cơ chế sàng lọc, đánh giá cụ thể, tránh tình trạng chính sách bị lợi dụng, gây lãng phí ngân sách và tạo ra bất bình đẳng trong tiếp cận chính sách ưu đãi" - đại biểu Hà Sỹ Đồng nêu.

Bên cạnh đó, đại biểu tỉnh Quảng Trị cho rằng, cần gắn chính sách miễn thuế với yêu cầu sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả và tuân thủ đúng quy hoạch. Ở nhiều địa phương, tình trạng bỏ đất nông nghiệp hoang hóa gia tăng do thiếu nhân lực, thu nhập thấp, thị trường thiếu ổn định; thiên tai, dịch bệnh nhiều; rủi ro cao trong sản xuất nông nghiệp.

"Tôi đề nghị trong thời gian tới chúng ta cần có những chính sách hỗ trợ song song, song hành như đào tạo nông dân, tín dụng ưu đãi cho sản xuất nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị bền vững. Qua đó giúp chính sách miễn thuế không chỉ giảm thu mà thực sự là kích hoạt lại sức sống của nền nông nghiệp, nông dân và nông thôn" - đại biểu Hà Sỹ Đồng nêu.

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh). Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Trà Vinh) cho rằng, hiện nay việc áp dụng chính sách miễn thuế vẫn còn mang tính đại trà, chưa có sự phân loại rõ ràng giữa các nhóm đối tượng hộ nông dân sản xuất nhỏ, hợp tác xã hoạt động thực tế, các doanh nghiệp lớn hoặc cá nhân sở hữu đất nhưng không trực tiếp sản xuất, cho thuê lại đất thì đều được miễn thuế như nhau. Điều này dẫn đến sự thiếu công bằng, gây thất thu ngân sách và dễ bị lợi dụng. Vì vậy, đại biểu đề nghị dự thảo Nghị quyết cần phân loại rõ đối tượng áp dụng miễn thuế, trong đó ưu tiên hộ nông dân, hợp tác xã sản xuất; đồng thời áp dụng mức miễn giảm linh hoạt cho tổ chức, cá nhân sử dụng đất không trực tiếp canh tác.

Đồng thời, để sử dụng đất hiệu quả, tránh lãng phí nguồn lực, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị thiết lập điều kiện sử dụng đất đi kèm chính sách miễn thuế như: không bỏ hoang đất quá 12 tháng, sử dụng đúng mục đích và không vi phạm quy định chuyển nhượng, cho thuê trái phép. "Những điều kiện này là cần thiết để tránh tình trạng ôm đất chờ thời, đất không sản xuất vẫn được hưởng ưu đãi, gây lãng phí nguồn lực quốc gia" - đại biểu nhấn mạnh.

Các đại biểu cũng đề xuất cần có cơ chế giám sát chặt chẽ và minh bạch việc thực hiện chính sách. Quốc hội giao Chính phủ xây dựng cơ sở dữ liệu giám sát và thực hiện báo cáo đánh giá định kỳ.

Quang cảnh phiên làm việc chiều 11/6. Ảnh: Quochoi.vn

Thúc đẩy kinh tế nông nghiệp để phát triển bền vững

Liên quan đến đối tượng được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp và các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất nông nghiệp không để xảy ra tình trạng hoang hóa, lãng phí nguồn lực đất đai, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, mục tiêu quan trọng nhất của chính sách thuế, miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong những năm qua là thực hiện chủ trương xóa đói, giảm nghèo của Đảng, Nhà nước; đồng thời góp phần hỗ trợ trực tiếp đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn, góp phần khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp và góp phần khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, trên cơ sở tổng kết các chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp theo các Nghị quyết của Quốc hội thì các trường hợp miễn thuế tại các nghị quyết còn phù hợp nên lần này Chính phủ không đề xuất sửa đổi liên quan đến đối tượng hay phạm vi miễn thuế.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, để khắc phục tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp, Luật Đất đai 2024 cũng có quy định là cụ thể về thời gian sử dụng với từng loại đất (đất hằng nă, đất nuôi trồng thủy sản, đất trồng cây lâu năm, đất rừng, đất nông nghiệp bỏ hoang...).

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu làm rõ một số ý kiến của đại biểu Quốc hội. Ảnh: Quochoi.vn

Về đánh giá tác động và thời hạn áp dụng chính sách, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 sẽ không làm giảm thu do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế. Với đề xuất kéo dài thời gian miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp như quy định hiện hành đến hết ngày 31/12/2030 số tiền thuế sử dụng đất nông nghiệp được miễn khoảng 7.500 tỷ đồng/năm.

"Đây sẽ tiếp tục là hình thức hỗ trợ trực tiếp tới người nông dân, là nguồn đầu tư tài chính trực tiếp cho khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn để đầu tư mở rộng quy mô sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Qua đó tạo công ăn việc làm cho người nông dân, cải thiện cuộc sống, gắn bó với hoạt động sản xuất nông nghiệp, góp phần khuyến khích đầu tư, thúc đẩy kinh tế nông nghiệp để phát triển bền vững" - Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Vân Hà