Miền Tây và Tây Nguyên: Gian nan ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn

Miền Tây: Chật vật đảm bảo nước sinh hoạt

ĐBSCL đang bước vào giữa mùa khô, giai đoạn cao điểm của hạn hán, xâm nhập mặn. Theo dự báo của ngành khí tượng, từ ngày 12 đến 15-3, ranh mặn 4‰ tăng cao theo kỳ triều cường trên các cửa sông, có nơi mặn lấn sâu 70km (tính từ cửa biển). Thực tế trên đang đe dọa đến an ninh nguồn nước, cả nước sinh hoạt lẫn sản xuất. Tại Tiền Giang, mùa khô năm 2025, có khoảng 3,31% hộ dân trên địa bàn tỉnh có nguy cơ cao thiếu nước sinh hoạt.

Ông Hồ Hữu Nhân, Giám đốc Công ty TNHH MTV Cấp nước Tiền Giang (Tiwaco), cho hay, từ nay đến tháng 5-2025, nhu cầu sử dụng nước ở khu vực phía Đông của tỉnh Tiền Giang sẽ tới 82.000m³/ngày đêm; trong khi đó, nhiều công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn trên địa bàn hoạt động chưa hiệu quả, một số công trình hư hỏng chưa được nâng cấp. Nguy cơ thiếu nước sinh hoạt vẫn rất cao, vì dự báo năm nay hạn hán, xâm nhập mặn tiếp tục kéo dài.

Ngành chức năng tỉnh Tiền Giang chở nước phục vụ người dân. Ảnh: NGỌC PHÚC

Theo Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Tiền Giang Nguyễn Đức Thịnh, địa phương đang theo dõi chặt chẽ diễn biến của hạn hán, xâm nhập mặn trên địa bàn. Trong trường hợp độ mặn trên sông Hàm Luông tại Vàm Mơn tiếp tục tăng cao, tỉnh sẽ cho lắp đập thép Trà Tân, Ba Rài; đồng thời đóng các cửa cống dưới 5 đập đất sẵn có. Trên địa bàn huyện Cai Lậy, sở cũng chuẩn bị sẵn sàng thiết bị, vật tư để đắp 16 đập tạm ngăn mặn, tùy theo diễn biến xâm nhập mặn. Địa phương cũng sẵn sàng vận hành 17 giếng khoan dự phòng khai thác nước ngầm tại các xã Ngũ Hiệp, Tân Phong và Tam Bình (huyện Cai Lậy) để phục vụ tưới tiêu khi mặn xâm nhập.

Tại Cà Mau, thời điểm này, dù mới vào giữa mùa khô nhưng nhiều kênh rạch, giếng đào trên địa bàn tỉnh đã khô đáy, việc sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn. Bà Lê Thị Hằng, ở xã Khánh Thuận, huyện U Minh (Cà Mau) chia sẻ hơn 1 tuần nay, gia đình bà phải mua nước đóng bình nấu ăn với giá cao, còn tắm giặt phải xài nước mương.

Ngoài nước sinh hoạt, các địa phương ĐBSCL cũng đang chật vật để đảm bảo nguồn nước ngọt phục sản xuất trong mùa khô 2025. Tại Hậu Giang, hiện có 90.000 - 110.000ha lúa, cây ăn trái và nuôi trồng thủy sản có thể bị ảnh hưởng, tập trung chủ yếu tại huyện Long Mỹ và TP Vị Thanh.

Theo Bộ NN-MT, tại nhiều địa phương ven biển ĐBSCL, tỷ lệ người dân nông thôn được tiếp cận và sử dụng nước sạch hiện chỉ đạt 54%.

Tây Nguyên: Cây trồng chết khô

Hồ Thủy lợi Tà Kang (huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum) là nơi cung cấp nguồn nước tưới hàng trăm hécta cây trồng trong vùng. Từ đầu tháng 3-2025 đến nay, nắng hạn gay gắt, lòng hồ trơ đáy, nứt nẻ. Ông Đặng Quang Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Đăk Tô, thông tin, hàng chục hécta cà phê trên địa bàn có nguy cơ chết khô, do thiếu nước tưới.

Theo Chi cục Thủy lợi và Tài nguyên nước Kon Tum (Sở NN-MT tỉnh Kon Tum), Hồ chứa Tân Điền và Cà Tiên không đảm bảo cấp nước đến cuối vụ nên gần 180ha lúa của khu vực tưới 2 hồ này đang thiếu hụt nguồn nước. Dự báo có khoảng 1.827ha cây trồng trên địa bàn thiếu nước tưới, nếu hạn hán tiếp tục kéo dài đến tháng 5-2025.

Hồ thủy lợi Tà Kang (xã Diên Bình, huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum) cạn nước. Ảnh: HỮU PHÚC

Tại cánh đồng lúa Đăk Kút (xã Ia Dơk, huyện Đăk Đoa, tỉnh Gia Lai), lúa đang trổ bông nhưng thiếu nước dẫn đến còi cọc, đất ruộng nứt nẻ. Một vài ruộng lúa bị khô hạn, không thể phát triển, được người dân cắt về cho bò ăn. Theo UBND xã A Dơk, vụ đông xuân 2024-2025, toàn xã gieo trồng 120 ha lúa nước, trong đó khoảng 46ha lúa tại cánh đồng Đăk Kút thiếu nước, thiệt hại từ 70% đến mất trắng.

Ông Nguyễn Kim Anh, Trưởng Phòng NN-MT huyện Đăk Đoa (Gia Lai), chia sẻ, ngoài cánh đồng Đăk Kút thiếu nước, tại các xã Hno, xã Trang (huyện Đăk Đoa), nhiều diện tích cây công nghiệp cũng đang rũ lá do hụt nước tưới trong thời gian dài. Ngành nông nghiệp huyện đang ưu tiên nước tưới cho cây công nghiệp, để cứu các diện tích cây có nguy cơ chết cao.

Nắng hạn gay gắt và kéo dài cũng làm gia tăng nguy cơ cháy rừng ở Tây Nguyên. Riêng tỉnh Gia Lai, trong tháng 2-2025 đã xảy ra 2 vụ cháy rừng, trong đó vụ cháy rừng tại huyện Chư Păh đã thiêu rụi 45ha.

NHÓM PV