Miền Tây trước năm học mới: 'Chạy đôn chạy đáo' tìm giáo viên

Giáo viên Trường Tiểu học Văn Lang (phường An Xuyên, tỉnh Cà Mau) hướng dẫn học sinh vào lớp học. Ảnh: TẤN THÁI

Ghép lớp không được, đổi biên chế không xong

Còn 1 tuần nữa là bước vào năm học mới 2025-2026, nhưng đến nay Trường Tiểu học 1 xã Viên An Đông (xã Phan Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau) vẫn chưa tuyển đủ giáo viên. “Hiện trường còn thiếu 9 giáo viên, trong đó bộ môn Tiếng Anh thiếu nhiều nhất”, thầy Phạm Viết Quân, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết. Theo thầy Quân, thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, trường tổ chức dạy tiếng Anh từ khối 3 đến khối 5 (tương đương với 9 lớp dạy môn Tiếng Anh).

Theo quy định, mỗi lớp dạy 4 tiết/tuần nên tổng số tiết Tiếng Anh của trường là 36 tiết/tuần. Trong khi đó, hiện trường chỉ có 1 giáo viên dạy Tiếng Anh, cô giáo này lại đang có con nhỏ dưới 12 tháng nên không thể tăng tiết. “Với các môn khác, giáo viên có thể choàng gánh nhau dạy, nhưng với môn Tiếng Anh thì không thể, phải là giáo viên được đào tạo đúng chuyên ngành. Nhà trường đang rất lúng túng tìm giải pháp...”, thầy Quân cho hay.

Trường Mầm non Chà Là (xã Trần Phán, tỉnh Cà Mau) cũng đang trong tình trạng tương tự. Cô Trần Hồng Nhung, Hiệu trưởng nhà trường, chia sẻ, năm học 2025-2026, trường có 10 lớp nhưng chỉ có 13 giáo viên, thiếu 3 giáo viên. Từ cuối năm học 2024-2025, trường đã báo cáo UBND xã và Sở GD-ĐT tỉnh, song đến nay vẫn chưa được bổ sung. “Trong lúc chưa thể tuyển thêm giáo viên, nhà trường đang tính toán thực hiện phương án ghép lớp. Tuy nhiên, phương án này vẫn chưa khả thi, vì sẽ ảnh hưởng đến việc trông giữ và chăm sóc trẻ”, cô Nhung lo lắng.

Theo Sở GD-ĐT tỉnh Cà Mau, số giáo viên cần phải tuyển dụng trong năm học 2025-2026 trên toàn tỉnh là hơn 1.970 biên chế; trong đó, số biên chế của các cơ sở giáo dục thuộc cấp xã hơn 1.676 biên chế, còn lại là các trường học trực thuộc Sở GD-ĐT; tình trạng thiếu giáo viên tập trung nhiều ở cấp mầm non và tiểu học, phổ biến ở các trường thuộc vùng sâu, vùng xa.

Tại tỉnh Vĩnh Long, thống kê mới nhất của Sở GD-ĐT tỉnh cho thấy, năm học 2025-2026, tỉnh thiếu 1.866 giáo viên. Trong đó, bậc mầm non thiếu nhiều nhất với 816 giáo viên, tiếp đến là bậc THCS thiếu 427 giáo viên, tiểu học thiếu 334 và THPT (kể cả giáo dục thường xuyên) thiếu 289 giáo viên.

“Việc thiếu giáo viên không chỉ gây áp lực về số lượng lớp học mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy. Với chương trình giáo dục phổ thông mới, yêu cầu dạy học theo hướng phát triển năng lực, vai trò của từng giáo viên càng quan trọng. Nếu tình trạng thiếu giáo viên kéo dài, nguy cơ tăng sĩ số lớp, giảm chất lượng dạy học, khó triển khai dạy 2 buổi/ngày là điều khó tránh”, đại diện lãnh đạo Sở GD-ĐT tỉnh Vĩnh Long lo lắng.

Cô và trò Trường Tiểu học Nguyễn Thị Minh Khai, phường An Xuyên, tỉnh Cà Mau. Ảnh: TẤN THÁI

Tại một số tỉnh còn lại của vùng ĐBSCL như An Giang, Cần Thơ, Đồng Tháp… lại có nghịch lý: nơi thì thiếu, chỗ thì thừa giáo viên. Hiệu trưởng một trường THCS trên địa bàn tỉnh An Giang chia sẻ: “Tổng số biên chế so với số lớp thì trường không dư. Tuy nhiên, trường đang thiếu giáo viên Giáo dục thể chất và môn Tiếng Anh, ngược lại ở hai môn Ngữ văn và Toán lại dư 3 biên chế. Nhiều tháng nay, nhà trường đã liên hệ với một số trường khác để hoán đổi nhưng chưa có kết quả”.

Khó tuyển giáo viên?

Bà La Thị Thúy, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Vĩnh Long, cho biết, trước tình trạng thiếu giáo viên số lượng lớn trong năm học mới, tỉnh đã ban hành quyết định giao số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách cho từng đơn vị. Trên cơ sở đó, Sở GD-ĐT triển khai 3 nhóm giải pháp: tiếp nhận, thuyên chuyển, điều động giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu; tổ chức tuyển dụng giáo viên công lập trong chỉ tiêu biên chế và ký hợp đồng lao động theo chỉ tiêu HĐND tỉnh đã phê duyệt nếu vẫn còn thiếu. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp trước mắt, về lâu dài tỉnh đang triển khai nhiều chính sách đãi ngộ để tuyển dụng kịp thời, đồng thời xây dựng cơ chế thu hút sinh viên sư phạm về địa phương.

Lãnh đạo một số sở GD-ĐT vùng ĐBSCL cho hay, việc phân cấp trong tuyển dụng giáo viên đang có sự chồng chéo. Cụ thể, theo Nghị định số 142/2025/NĐ-CP ngày 12-6-2025 của Chính phủ, thẩm quyền tuyển dụng giáo viên thuộc sở GD-ĐT. Trong khi đó, Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 16-6-2025 thì giao thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã. Sự chồng chéo này khiến các địa phương gặp khó khăn trong xây dựng kế hoạch tuyển dụng viên chức cho ngành giáo dục theo quy định.

“Chúng tôi đã kiến nghị sớm có hướng dẫn rõ thẩm quyền giữa Sở GD-ĐT và Chủ tịch UBND cấp xã về bổ nhiệm cán bộ quản lý, tuyển dụng giáo viên các cơ sở giáo dục thuộc UBND cấp xã”, đại diện lãnh đạo xã Phan Ngọc Hiển (tỉnh Cà Mau) cho biết.

Ông Nguyễn Văn Nguyên, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Cà Mau, cho biết sẽ rà soát số giáo viên hiện có, đề xuất bổ sung biên chế, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên, nhất là thực hiện chủ trương dạy học 2 buổi/ngày đối với giáo dục phổ thông. Bên cạnh đó, tăng cường thực hiện phương án điều chuyển, biệt phái giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu, giáo viên dạy học liên trường tại các địa phương, để sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên hiện có. Nghiên cứu ban hành quy định và triển khai thực hiện chủ trương hợp đồng các ca sĩ, nghệ sĩ, vận động viên giỏi dạy các môn đặc thù như Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục thể thao cho học sinh phổ thông.

TẤN THÁI - TÍN HUY