Miễn học phí: Học sinh khối dân lập, tư thục có được miễn?

Chiều 25-4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Xuất phát từ thực tiễn

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày các cơ sở chính trị, pháp lý và cho hay: Thực tiễn có 10 tỉnh, thành phố đã ban hành Nghị quyết của HĐND về hỗ trợ học phí mầm non, phổ thông năm học 2024-2025 cho học sinh mầm non, phổ thông, gồm Quảng Ninh, Hải Phòng, Yên Bái, Quảng Nam, Khánh Hòa, Đà Nẵng, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Dương, Long An, Vĩnh Phúc.

“Như vậy, từ ngày 1-9-2025 Nhà nước sẽ thực hiện miễn, hỗ trợ học phí cho tất cả trẻ em, học sinh từ mầm non 5 tuổi đến trung học cơ sở. Riêng học sinh tiểu học công lập không phải đóng học phí, hỗ trợ tiền đóng học phí đối với học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục ở địa bàn không đủ trường công lập”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trình bày tờ trình.

Dự thảo Nghị quyết quy định miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trình bày tờ trình. Ảnh: QH

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: theo dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục.

“Quy định này phù hợp với Hiến pháp 2013, kết luận của Bộ Chính trị và Luật Giáo dục”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trình bày.

Chính phủ đánh giá kinh phí cần cho chính sách miễn học phí này ước tính 30.600 tỉ, trong đó chi cho khối dân lập, tư thục 1.900 tỉ. Số ngân sách đã dùng để miễn học phí cho trẻ mầm non, học sinh tiểu học, THCS năm học 2025-2026 là 22.400 tỉ, thì ngân sách nhà nước cần thêm 8.200 tỉ để thực hiện Nghị quyết này.

“Người dân là đối tượng trực tiếp thụ hưởng từ chính sách, góp phần giảm bớt gánh nặng kinh tế đối với gia đình khó khăn; thúc đẩy tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ đối với phần học phí tiết kiệm được. Tạo tâm lý tích cực, củng cố niềm tin với Đảng và Chính phủ”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói.

Khối dân lập tư thục: Hỗ trợ cho học sinh hay chuyển tiền về nhà trường?

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra cho hay: cơ quan thẩm tra tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết này. “Việc ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và trách nhiệm của Nhà nước đối với người học, chăm lo cho thế hệ trẻ và bảo đảm an sinh xã hội”, ông Vinh trình bày.

Ông Vinh cho biết: Bộ Chính trị ngày 28-2 đã quyết định miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống trường công lập và các đối tượng học sinh khác thực hiện theo quy định của pháp luật. Khoản 3 Điều 99 Luật Giáo dục quy định đối tượng được hỗ trợ tiền đóng học phí là học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục ở địa bàn không đủ trường công lập được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng học phí; chưa quy định hỗ trợ tiền đóng học phí đối với học sinh mầm non, phổ thông ngoài công lập ở các cấp học khác.

Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các đối tượng thụ hưởng của chính sách; bổ sung sự cần thiết mở rộng các đối tượng thụ hưởng trong Tờ trình và thể hiện trong các điều, khoản trong dự thảo Nghị quyết.

Về chính sách miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập, dân lập, tư thục, cơ quan thẩm tra nhất trí.

Về phương thức hỗ trợ thì thống nhất cấp trực tiếp cho người học. Cơ quan thẩm tra đề nghị giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh ủng hộ phương án chuyển trực tiếp khoản hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh dân lập, tư thục. Ảnh: QH

Chính phủ sẽ bảo đảm cách thức thuận tiện nhất

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu ý kiến rằng đây là một Nghị quyết mang ý nghĩa nhân văn lớn, tạo cơ hội tiếp cận tri thức cho mọi trẻ em, học sinh tốt hơn. Ông đề nghị coi khoản ngân sách miễn, hỗ trợ học phí lần này như một khoản đầu tư cho giáo dục.

Đối với việc hỗ trợ cho các trẻ em mầm non, học sinh dân lập, tư thục, ông Hải nêu quan điểm: “Không nên hỗ trợ trực tiếp cho người học mà nên chuyển thẳng về cho các trường”.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, điều này sẽ thuận lợi hơn, đỡ phức tạp về kỹ thuật cũng như giảm gánh nặng hành chính.

Ông Nguyễn Đắc Vinh cho hay cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan đều thống nhất là hỗ trợ trực tiếp cho người học. Lý do là vì nếu hỗ trợ thông qua các trường dân lập, tư thục thì không bảo đảm rằng các trường sẽ giảm học phí.

“Giả sử một trường dân lập, tư thục học phí là 4,5 triệu hay 9 triệu/tháng, thì học sinh được hỗ trợ một khoản tương đương học phí công lập là 1,5 triệu. Khoản này sẽ hỗ trợ trực tiếp cho cha mẹ học sinh hoặc người giám hộ, rồi cha mẹ và người giám hộ sẽ đóng học phí cho nhà trường. Về mặt kỹ thuật thì cũng không phức tạp”, ông Vinh trần tình.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho hay: “Qua trao đổi thì phương thức hỗ trợ trực tiếp cho người học khối dân lập, tư thục là hợp lý. Cha mẹ, người giám hộ đã đóng học phí cho trường rồi, khoản này chỉ hỗ trợ thôi. Về mặt kỹ thuật, Chính phủ sẽ bảo đảm cách thức thực hiện thuận tiện nhất”.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết: khoản miễn, hỗ trợ học phí lần này sẽ tính trong chi thường xuyên của ngành giáo dục. Khoản này phải bảo đảm hai yếu tố là: số lượng cụ thể các cháu mầm non, học sinh công lập và học sinh học các chương trình giáo dục khác.

“Những điều này phải được đánh giá đầy đủ trong năm học này để làm cơ sở tính toán cho các năm học tới”, thứ trưởng Đỗ Thành Trung cho biết.

CHÂN LUẬN